ÖNSÖZ ................................................................ ....................................................V İÇİNDEKİLER................................................. ..................................................VII KISALTMALAR..................................................... ............................................ XI GİRİŞ........................................................ ................................................................ .1 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKU VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA KANUNLAR İHTİLAFI KURALI VE YABANCI HUKUK KAVRAMLARI I. Genel Olarak.......................................................... ............................................7 II. Kanunlar İhtilafı Kuralı Kavramı ve Bu Kuralların Uygulanmasına Dair Yaklaşımlar................................................... .............8 A. Kanunlar İhtilafı Kavramı........................................................ ...............8 B. Kanunlar İhtilafı Kurallarının İşleyişi ...............................................10 C. Kanunlar İhtilafı Hukukunun Varlık Sebepleri ...............................13 D. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Gözettiği Menfaatler.....................19 E. Kanunlar İhtilafı Hukukunun Anayasal Egemenlik İlkesiyle İlişkisi...................................................... ...................................................21 F. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Uygulanmasında Tercih Edilen Sistemler....................................................... ............................... 24 1. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Re'sen Uygulandığı Sistem .. 26 2. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Tarafların Talebi Üzerine Uygulandığı Sistem......................................................... 28 3. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Uygulanmasında Karma Sistem.......................................................... ........................................31 G. AB Hukukunda Kanunlar İhtilafı Kurallarının Uygulanmasına İlişkin Güncel Tartışmalar.................................... 36 III. Yabancı Hukuk Kavramı ve Uygulanmasına Dair Yaklaşımlar..........43 A. Yabancı Hukuk Kavramı........................................................ ................43 B. Yabancı Hukukun Niteliği ................................................................ ... 46 1. Genel Olarak.......................................................... ........................... 46 2. "Vakıa" ve "Hukuk" Kavramları .................................................. 46 3. "Vakıa" ve "Hukuk" Kavramları ile Yabancı Hukuk Arasındaki İlişki ................................................................ .............. 49 C. Yabancı Hukukun Niteliği Konusunda Kabul Gören Sistemler. 50 1. Yabancı Hukukun "Hukuk" Olarak Uygulandığı Sistem...... 50 2. Yabancı Hukukun "Vakıa" Olarak Uygulandığı Sistem..........55 3. Yabancı Hukukun Uygulanmasında Karma Sistem ................62 D. Yabancı Hukukun Uygulanması Esnasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar........................................................ ......... 64 IV. Türk Hukukunda Kanunlar İhtilafı Kuralları ve Yabancı Hukukun Uygulanması ................................................................ ............... 69 A. 1330 tarihli Muvakkat Kanun Döneminde.......................................70 B. 2675 ve 5718 Sayılı MÖHUK Döneminde........................................71 İKİNCİ BÖLÜM YABANCI HUKUKUN TESPİTİ I. Genel Olarak.......................................................... ......................................... 77 II. Yabancı Hukuk ve Iura Novit Curia İlkesi................................................78 A. Iura Novit Curia İlkesi ................................................................ ...........78 B. Kanunlar İhtilafı Kuralları ve Iura Novit Curia İlkesi Arasındaki İlişki ................................................................ ..................... 80 C. Yabancı Hukuk ve Iura Novit Curia İlkesi Arasındaki İlişki ....... 82 III. Bağlama Noktalarının Tespiti......................................................... ........... 84 A. Genel Olarak.......................................................... .................................. 84 B. Yabancılık Unsuru ve Bağlama Noktalarının Tespitinde İzlenecek Yöntem ................................................................ ....................85 C. Bağlama Noktalarının Tespit Edilememesi ......................................89 IV. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespiti ........................................................ 90 A. Genel Olarak.......................................................... .................................. 90 B. Yabancı Hukukun "Hukuk" Olarak Uygulandığı Sistemde......... 90 1. Karşılaştırmalı Hukukta......................................................... ....... 90 2. Türk Hukukunda....................................................... ...................... 96 a. Hâkimin Sahip Olduğu İmkânlar........................................ 96 b. Taraflardan Yardım İstenebilmesi.......................................101 C. Yabancı Hukukun "Vakıa" Olarak Uygulandığı Sistemde ......... 105 D. Konuya İlişkin Milletlerarası Sözleşmeler ..................................... 109 1. Genel Olarak.......................................................... ......................... 109 2. Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi.................................................... ......................111 3. Türkiye Cumhuriyeti'nin Taraf Olduğu İki Taraflı Antlaşmalar.................................................... ..................................117 E. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespiti Konusundaki Güncel Tartışmalar................................................... ..........................................120 1. Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansı Bünyesindeki Çalışmalar................................................... ..........120 2. AB Bünyesinde Gerçekleştirilen Çalışma ve Yapılan Öneriler....................................................... ..................................... 123 3. Diğer Değerlendirme ve Öneriler.............................................. 127 V. Yabancı Hukukun Tespitinde Önem Taşıyan Bazı Hususlar............ 134 A. Yabancı Hukukun Hangi Zaman Aralığında Yürürlükte Olan Hükümlerinin Uygulanacağının Tespiti.............................. 134 B. Yabancı Hukukun Başka Bir Hukuka Atıf Yapması ..................... 139 VI. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespit Edilememesi .............................. 143 A. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespit Edilememesi Kavramı ...... 143 B. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespit Edilemediği Sonucuna Hangi Noktada Varılması Gerektiği................................................ 145 C. Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespit Edilememesinin Sonuçları..................................................... ............................................ 148 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YABANCI HUKUKUN UYGULANMASI ESNASINDA KARŞILAŞILAN BAZI SORUNLAR I. Kanunlar İhtilafı Kuralları ve Yabancı Hukukun Uygulanmasının Üst Yargı Mercilerince Denetimi............................ 155 A. Genel Olarak.......................................................... ................................ 155 B. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Uygulanmasının Üst Yargı Mercilerince Denetimi........................................................ ................ 158 C. Yabancı Hukukun Uygulanmasının Üst Yargı Mercilerince Denetimi........................................................ ......................................... 160 II. Yabancı Hukukun Anayasaya Aykırılığı................................................ 169 A. Yabancı Hukukun Kendi Anayasasına Aykırılığı ......................... 169 B. Yabancı Hukukun Lex Fori'nin Anayasasına Aykırılığı.............. 172 III. Yabancı Hukukun Uygulanmasına Engel Teşkil Eden Mekanizmalar.................................................... .......................................... 180 A. Usule İlişkin Meselelerde Lex Fori'nin Uygulanması...................181 B. Kamu Düzenine Aykırılık ................................................................ .. 184 C.

Doğrudan Uygulanan Kurallar........................................................ . 190 1. Genel Olarak.......................................................... ......................... 190 2. Lex Fori'nin Doğrudan Uygulanan Kuralları......................... 192 3. Üçüncü Bir Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları.........

193 SONUÇ.......................................................... ...................................................... 197 KAYNAKÇA ................................................................ ...................................... 201