Birinci Bölüm KAZA SİGORTASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER I. Sigorta Kavramı9 A. Olasılık Kavramı9 B. Risk Kavramı9 1. Risk Niteliği Taşımayan Olaylar.10 2. Sigorta Edilebilir Riskler11 II. Kaza Sigortasının Tanımı ve Hukuki Niteliği.11 A. Kaza Sigortasının Tanımı11 B. Kaza Sigortasının Hukuki Niteliği12 1. Kumar ve Bahis Sözleşmeleri Açısından.12 2. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler Açısından13 3. Genel İşlem Şartlarını İçerir Sözleşmeler Açısından.16 4. Ani Edimli / Sürekli Edimli Sözleşmeler Açısından.17 5. Şarta Bağlı Sözleşmeler Açısından .18 III. Kaza Sigortasının Sigorta Sözleşmeleri Tasnifi İçindeki Yeri. 20 A. İhtiyacın Karşılanması Açısından.21 B. Rizikonun Konusu Açısından . 22 C. İrade Serbestisi Açısından 22 D. Türk Ticaret Kanunu'nda Düzenlendiği Yer Açısından 26 IV. Kaza Sigortasının Türleri ve Türkiye'de Uygulanan Bazı Çeşitleri.29 A. Kaza Sigortasının Türleri 29 1. Sigortalı Sayısına Göre29 i. Ferdi Kaza Sigortası Sözleşmesi.29 ii. Grup Kaza Sigortası Sözleşmesi.29 2. Sigorta Bedelinin Ödenme Şekline Göre .31 i. Meblağ (Tutar) Ödemeli Kaza Sigortası Sözleşmesi.31 ii. Gelir (İrat) Ödemeli Kaza Sigortası Sözleşmesi.31 3. Zorunlu Olup Olmamasına Göre.32 i. İsteğe Bağlı Kaza Sigortası Sözleşmesi.32 ii. Zorunlu Kaza Sigortası Sözleşmesi.32 4. Kazanın Kapsamına Göre 32 i. Belirli Kazaya Karşı Kaza Sigortası.32 ii. Her Türlü Kazaya Karşı Kaza Sigortası .33 B. Türkiye'de Uygulanan Diğer Bazı Kaza Sigortası Çeşitleri .33 1. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 33 2. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası 36 V. Kaza Sigortasının Tabi Olacağı Hukuk Kuralları 38 A. Genel Olarak 38 B. Sigorta Genel Şartları 38 C. Sözleşme Özel Şartları 40 D. Türk Ticaret Kanunu'nun Sigorta Hukuku Kitabı'ndaki Genel Hükümler43 E. Hayat Sigortalarına İlişkin Hükümler .43 F. Zarar Sigortalarına İlişkin Hükümler. 44 G. Türk Ticaret Kanunu'nun Diğer Kitaplarındaki İlgili Hükümleri 44 H. Türk Borçlar Kanunu'nun İlgili Hükümleri45 I. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un İlgili Hükümleri45 İkinci Bölüm KAZA SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI I. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Tarafları ve İlgililer.47 A. Genel Olarak.47 B. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Tarafları. 48 1. Sigortacı. 48 2. Sigorta Ettiren.51 i. Genel Olarak.51 ii. Sigorta Ettirenin Tüketici Sıfatı.52 iii. Sigorta Sözleşmesinin Kurulmasından Sonra Sigorta Ettirenin Değişmesi52 C. Kaza Sigortası Sözleşmesinin İlgilileri.55 1. Riziko Şahsı .55 i. Genel Olarak.55 ii. Riziko Şahsının Hayatı Üzerine Sigorta Yapılabilmesinin Koşulları57 a. Menfaat Şartı .57 b. Yazılı İzin58 iii. Riziko Şahsının Öldürülmesi.59 a. Sigorta Ettiren Tarafından .59 b. Lehtar Tarafından . 60 iv. Riziko Şahsının Sigorta Bedeli Üzerinde Hak Sahibi Olması . 60 v. Riziko Şahsının Tüketici Sıfatı 2. Lehtar61 i. Genel Olarak 61 ii. Lehtara Atanan Hakkın Kapsamı. 64 iii. Lehtarın Tayini . 66 a. Genel Olarak. 66 b. Menfaat Şartı 68 c. Tayin Şekilleri 68 (1) Dönülebilir Lehtarın Tayini. 68 (2) Dönülemez Lehtarın Tayini. 69 d. Lehtarın Ölüme Bağlı Tasarrufla Tayin Edilmesi70 iv. Lehtar Olarak Atanabilecek Kişiler.71 v. Lehtarın Sigorta Ettirenin Yerine Geçmesi.71 vi. Lehtarın Tüketici Sıfatı73 II. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Kurulmasına Yönelik İrade Açıklamaları ve Sözleşmenin Kurulduğu An74 A. İrade Açıklamaları.74 1. Öneri74 2. Kabul .75 3. Sigortacının Sözleşmeyi Akdetme Zorunluluğu 76 B. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Kurulduğu An 77 III. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Unsurları .79 A. Menfaat79 1. Kavram79 2. Menfaat Eksikliğinin Sözleşmeye Etkisi . 83 i. Sözleşmenin Kurulma Anındaki Menfaat Eksikliği 84 ii. Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Menfaat Eksikliği85 3. Kaza Sigortasında Menfaat 85 B. Riziko 87 1. Genel Olarak. 87 2. Kaza Sigortasında Teminat Kapsamındaki Rizikolar89 i. Kaza Kavramı ve Unsurları .89 a. Kazanın Tanımı89 b. Kazanın Unsurları. 90 (1) Anilik. 90 (i) Genel Olarak 90 (ii) Unsurları91 (a) Objektif Unsur91 (b) Sübjektif Unsur . 92 (c) Unsurların Birlikte Aranmaması 92 (iii) Uzun Zamana Yayılan Olaylar .93 (iv) Aniliğin Mevcut Kabul Edildiği Haller93 (v) Aniliğin Mevcut Kabul Edilmediği Haller. 94 (2) Dışarıdan Etki . 94 (i) Genel Olarak 94 (ii) Kişinin Kendi Hareketleri 96 (iii) Suda Boğulma 98 (iv) Psikolojik Etkiler 99 (v) Gaz Soluma 100 (vi) Gıda Tüketimi. 100 (vii) Nesnelerle Çalışma.101 (3) İrade Dışılık . 102 (i) Genel Olarak 102 (ii) İradi Hareketler ve Kasıt. 104 (iii) İntihar 106 (iv) Unsurun İstisnaları 107 (4) Ölüm veya Sağlığın Zedelenmesi . 108 (i) Genel Olarak 108 (ii) Şok ve Psikolojik Bozukluklar. 109 (iii) Suni Uzuvlar .110 (iv) Organ Bağışı ile Vücuda Takılan Uzuvlar .111 c. Kaza ile Sağlığın Zedelenmesi Arasında İlliyet Bağının Mevcudiyeti .111 (1) Genel Olarak.111 (2) İlliyet Bağının Kesildiği Haller. 112 (3) Birlikte Etki.114 ii. Kaza Sayılan Haller 115 a. Ani Yayılan Gazların Teneffüsü116 b. Yanık veya Ani Hareket Sonucu Kas ve Sinirlerin Zarar Görmesi .116 c. Yılan veya Böcek Sokmasından Kaynaklanan Zehirlenmeler116 d. Isırılma Sonucu Kuduz Olma 117 iii. Himayenin Dışında Kalan Haller117 a. Genel Olarak117 b. Kaza Sayılmayan Haller118 (1) Hastalık ve Marazi Hal.118 (2) Sıcak, Donma ve Sair Hususlar 119 (3) İntihar veya İntihara Teşebbüs.119 (4) Aşikâr Sarhoşluk, İlaç ve Zararlı Madde Alma120 (5) Gerekmeyen Ameliyat ve Işın Uygulanması 121 c. Sigorta Himayesine Dahil Olmayan Haller 122 (1) Harp veya Bu Mahiyetteki Olaylar. 122 (2) Grevlere, Lokavt Edilmiş İşçi Hareketlerine, Halk Hareketlerine, Kavgalara İştirak. 123 (3) Cürüm veya Cinayet İşlemek veya Bunlara Teşebbüs.126 (4) Riziko Şahsının Kendisini Bilerek Ağır Tehlikeye Maruz Bırakması 127 (5) Terör Eylemleri ve Müdahaleler 128 (6) Nükleer, Biyolojik, Kimyasal Rizikolar. 129 (7) Terör Eylemleri ve Bunlara Bağlı Sabotajlara Katılmak . 129 (i) Suda Boğulma . 129 iv. Alman Hukukunda Himayenin Dışında Kalan Haller. 130 v. Anlaşma ile Himayeye Dahil Edilebilen Haller 132 a. Genel Olarak. 132 b. Motosiklet vb. Kullanmak ve Bunlara Binmek. 133 c. Açık Deniz Balıkçılığı ve Sair Avcılık. 133 d. Dağcılık, Kış Sporları ve Sair Spor 133 e. Spor Müsabakaları ile Sürat ve Mukavemet Yarışları 134 f. Havada Yolcu Sıfatından Başka Bir Sıfatla Uçuş 134 g. Deprem, Sel, Yanardağ Püskürmesi ve Yer Kayması135 h. Terör Eylemleri ve Sabotaj ile Alakalı Müdahaleler 135 IV. Sigortacının Sorumluğunu Doğuran Olgu (Himayenin Kapsamı) 136 A. Genel Olarak 136 B. Ölüm 137 1. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda 137 2. Türk Ticaret Kanunu'nda 139 3. Alman Hukukunda . 140 C. Sakatlık (Engellilik)141 1. Terminoloji Sorunu141 2. Genel Olarak. 145 3. Geçici Sakatlık (Geçici Engellilik) 149 i. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda. 149 ii. Türk Ticaret Kanunu'nda . 150 iii. Alman Hukukunda 150 4. Sürekli Sakatlık (Sürekli Engellilik) . 150 i. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda. 151 ii. Türk Ticaret Kanunu'nda . 157 iii. Alman Hukukunda 157 D. İşgöremezlik. 162 1. Terminoloji Sorunu. 162 2. Genel Olarak. 163 3. Geçici İşgöremezlik. 165 i. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda. 165 ii. Türk Ticaret Kanunu'nda . 166 iii. Alman Hukukunda 167 4. Sürekli İşgöremezlik . 168 i. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda. 168 ii. Türk Ticaret Kanunu'nda . 169 iii. Alman Hukukunda 169 E. Tedavi Giderleri .170 1. Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nda.171 2. Türk Ticaret Kanunu'nda 172 3. Alman Hukukunda . 173 F. Teminat Türlerinin İçtimai.174 1. Türk Hukukunda174 2. Alman Hukukunda 175 G. Kazanın Sonucunu Ağırlaştıran Haller175 1. Türk Hukukunda175 2. Alman Hukukunda 176 V. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Şekli, Süresi ve İçeriği 176 A. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Şekli.176 B. Kaza Sigortası Sözleşmesinin Süresi 179 C. Kaza Sigortası Sözleşmesinin İçeriği. 180 Üçüncü Bölüm TARAFLARIN KAZA SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLERİ I.

Sigortacının Kaza Sigortası Sözleşmesinden Kaynaklanan Yükümlülükleri 183 A. Genel Olarak 183 B. Aydınlatma Yükümlülüğü 184 1. Aydınlatma Kavramı. 184 2. Aydınlatmanın Tarafları 186 3. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı 187 4. Aydınlatma Yükümlülüğünün Şekli . 190 5. Aydınlatma Yükümlülüğünün Zamanı 193 6. Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlali. 194 C. Sigorta Poliçesi Verme Yükümlülüğü 197 1. Sigorta Poliçesi. 197 2. Sigorta Poliçesinin İçeriği . 199 3. Sigorta Poliçesinin Verilmesinde Süre . 201 4. Sigorta Poliçesi Verme Yükümlülüğünün İhlali.203.

D. Sigorta Himayesi Sağlama Yükümlülüğü.204 1. Genel Olarak.204 2. Sigorta Himayesinin Başlaması .204 E. Giderleri Ödeme Borcu.206 1. Genel Olarak.206 2. Borcun Kapsamı ve Ödemenin Sınırı.206 3. Borcun Muaccel Olması.208 F. Sigorta Bedelini Ödeme Borcu209 1. Genel Olarak.209 2. Borcun Kapsamı .211 3. Borcun Muaccel Olması. 212 4. Kısmi Ödemeler ve Fesih Hakkı.214 5. Bedelin Tespiti 214 6. Temerrüt 215 II. Sigorta Ettirenin Kaza Sigortası Sözleşmesinden Kaynaklanan Yükümlülükleri.217 A. Genel Olarak.217 B. Prim Ödeme Borcu 218 1. Prim 218 2. Primin Ödenme Şekli, Miktarı ve Yeri.223 3. Prim Borcunun Muacceliyeti .228 4. Prim Borcunun İndirilmesi. 231 5. Temerrüt 232 C. Beyan Görevi. 239 1. Sözleşme Öncesi 239 i. Beyan Görevinin Genel Kapsamı. 241 a. Önemli Hususlar . 241 b. Yazılı Sorular.243 c. Türk Ticaret Kanunu'ndaki Yöntem.244 ii. Görevin İhlali Halinde Yaptırımlar.245 a. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce .247 b. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra 251 iii. Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Haller. 253 iv. Teklifin Yapılması ile Kabulü Arasında Geçen Süredeki Değişiklikler. 255 2. Sözleşme Süresince .256 i. Beyan Görevinin Kapsamı.256 a. Rizikonun Ağırlaşması Kavramı256 b. Rizikoyu Ağırlaştırmama Yükümlülüğü.260 c. Riziko Ağırlaşmasını Bildirme Yükümlülüğü 261 ii. Beyan Görevinin Süresi ve Şekli. 262 iii. Beyan Görevinin İhlali Halinde Yaptırımlar.263 a. Sigorta Sözleşmesinin Feshi264 b. Primin Artırılması 266 c. Ödenecek Tutardan İndirim Yapılması268 d. Ağırlaşan Rizikonun Himaye Kapsamından Çıkartılması269 iv. Fesih Hakkının Kullanılamayacağı Haller 270 3. Riziko Gerçekleştiğinde 271 D. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Görevi 275 E. Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının Rücu Haklarını Koruma Görevi . 277 F. Sözleşmede Ayrıca Öngörülen Yükümlülükler.282 Dördüncü Bölüm KAZA SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ, SONUÇLARI VE UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI I. Sözleşmenin Sona Erme Sebepleri 287 A. Sözleşmede Belirtilen Sürenin Dolması .287 B. Rizikonun Gerçekleşmesi.290 C. Sigorta Konusunun Ortadan Kalkması. 292 D. Sigortadan Ayrılma 293 E. Fesih. 294 1. Konkordato İlanı, Ruhsat İptali Gibi Haller. 295 2. Sigorta Priminin Artırılması Hali. 297 3. Sözleşmenin Kısmi Feshi Hali . 298 4. Acze Düşme, Takibin Semeresiz Kalması, Sigorta Ettirenin İflası Halleri299 5. Kısmi Tazminat Ödemesi Hali 299 6. İzleyen Primlerin Ödenmesinde Temerrüt, İhtar Gönderilmesi Halleri 301 7. Sözleşmenin Devamı Aşamasında Beyan Görevine Aykırı Davranış Hali. 303 F. Cayma . 303 1. Sözleşmeden Kısmen Cayma Hali 305 2. Sorumluluk Başlamadan Cayma Hali306 3. İlk Primin Ödenmesinde Temerrüt Hali.307 4. Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Kurulmasındaki Beyan Görevine Aykırı Davranması Hali.307 5. Hayat Sigortasında Cayma Hakkına İlişkin Bildirim Sonrası309 G. Anlaşma .310 H. Sigortacının İflası310 II. Kaza Sigortası Sözleşmesinde Zamanaşımı 312 A. Genel Olarak 312 B. Kaza Sigortası Sözleşmesine Yönelik Taleplerde Zamanaşımı . 313 C. Zamanaşımı Sürelerinin Başlangıcı314 III. Kaza Sigortası Sözleşmesinde Sigortacının Halefiyeti. 315 A. Genel Olarak 315 C. Kaza Sigortasında Halefiyet. 321 D. Kısmi Ödeme 322 E. Halefiyetin Kullanılamayacağı Haller. 323 F. Halefiyeti İhlal Edici Hareketler 324 G. Rücu Davası . 325 IV. Kaza Sigortası Sözleşmesinde Ortaya Çıkan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları 327 A. Görevli ve Yetkili Mahkeme 327 B. Tüketici Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemesi 329 C. Hakem Bilirkişi. 331 D. Tahkim334