VORWORT XI INHALTSVERZEICHNIS XXIX KISALTMALAR XLIII ÜBERSICHT 1 GİRİŞ 5 I. GENEL BAKIŞ 5 II. İNCELEME ŞEKLİ 8 III. TERMİNOLOJİ 11 A. Yükümlülük ve Külfet Kavramları 11 B. Müstakbel Sigorta Ettiren 14 BİRİNCİ BÖLÜM TEORİK AÇIDAN SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ 1. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ETKİSİ, AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ I. GENEL BAKIŞ 19 II. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ETKİSİ 21 A. Sözleşme Öncesi Dönemde Etkisi 21 B. Sözleşme Sürecinde Etkisi 22 C. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonraki Etkisi 22 III. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN AMACI 23 A. Genel Bakış 23 B. Sigorta Tekniği Açısından 24 1. Rizikonun Belirlenmesi 24 2. Rizikonun Sınırlandırılması 25 3. Primin Belirlenmesi 26 C. Hukuki Açıdan 28 1. Sözleşme Özgürlüğünün Sağlanması 28 2. Tarafların Sağlıklı Karar Alabilmelerinin Sağlanması 29 IV. BEYANIN VE SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 30 A. Beyanın Hukuki Niteliği 30 1. Bilgi Açıklaması 31 2. Diğer Görüşler 32 B. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 33 1. Borç Teorisi 34 2. Şart Teorisi 35 3. Görüşümüz 36 2. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN TÜRK HUKUKU'NDA DÜZENLENİŞİNE GENEL BAKIŞ I. 6762 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU'NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE GENEL BAKIŞ 38 A. Mal Sigortasında Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 38 B. Can Sigortalarında Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 41 C. Denizcilik Rizikolarına İlişkin Sigortalarda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 43 II. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU'NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE GENEL BAKIŞ 44 3. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLE SÖZLEŞME ÖNCESİ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ I. GENEL OLARAK SİGORTACININ SÖZLEŞME ÖNCESİ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 47 A. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlüğünün Amacı 47 B. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı ve İfası 48 C. Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Uygulanacak Yaptırımlar 52 II. SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SİGORTA ETTİRENİN BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE ETKİSİ 55 A. Genel Bakış 55 B. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamının Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Bakan Yönü İle Değerlendirilmesi 56 C. Aydınlatma Yükümlülüğüne ve Aydınlatma Yükümlülüğünün Beyan Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisine İlişkin Örnekler 58 III. DEĞERLENDİRME 63 İKİNCİ BÖLÜM SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMESİ VE İHLALİ 4. BEYAN YÜKÜMLÜSÜ VE MUHATABI I. GENEL BAKIŞ 69 II. BEYAN YÜKÜMLÜSÜ 69 A. Sigorta Ettiren 69 1. Kavram 69 2. Sigorta Ettirenin Tüzel Kişi Olması Halinde Beyan Yükümlüsü 70 3. Grup Sigortası Yapılması Halinde Beyan Yükümlüsü 71 4. Birden Fazla Sigorta Ettirenin Bulunması Halinde Beyan Yükümlüsü 72 B. Sigorta Ettirenin Temsilcisi 73 1. Genel Bakış 73 2. Yetkili Temsilci 75 3. Yetkisiz Temsilci 77 C. Başkası Lehine Sigorta Sözleşmesinde Beyan Yükümlüsü 83 1. Zarar Sigortalarında Beyan Yükümlüsü - Sigortalı 83 2. Hayat Sigortalarında Beyan Yükümlüsü 85 a. Genel Bakış 85 b. Lehtar 86 i) Sözleşmenin Akdinden Önce Tayin Edilen Lehtar 86 ii) Sözleşmenin Akdinden Sonra Tayin Edilen Lehtar 88 D. Broker 88 III. BEYANIN MUHATABI 92 A. Genel Bakış 92 B. Sigortacı 92 C. Sigorta Acentesi 93 D. Birden Çok Sigortacının Bulunması Halinde Beyanın Muhatabı 100 1. Genel Bakış 100 2. Müşterek Sigorta 100 3. Çifte Sigorta 103 4. Kısmi Sigorta 103 5. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNDE BEYAN USULLERİ VE ŞEKİL I. İSVİÇRE, ALMAN VE TÜRK SİGORTA HUKUKU'NDA BEYAN USULLERİ 105 A. Genel Olarak Beyan Usulleri 105 1. Kendiliğinden Beyan Usulü 105 2. Liste Usulü 106 3. Karma Usul 107 B. İsviçre Hukuku'nda Beyan Usulü 108 C. Alman Hukuku'nda Beyan Usulü 109 1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 109 2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 110 D. Türk Hukuku'nda Beyan Usulü 112 1. 6762 sayılı Ticaret Kanunu'nda Beyan Usulü 112 a. Kara Sigortaları 112 b. Deniz Sigortaları 114 2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda Beyan Usulü 114 3. Görüşümüz 117 II. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ŞEKLİ 118 A. İsviçre ve Alman Sigorta Hukuku'nda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Şekline Genel Bakış 118 1. İsviçre Hukuku 118 2. Alman Hukuku 120 B. Türk Hukuku'nda Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Şekli 121 1. Şekil Serbestisi 121 2. Yazılı Şeklin Kararlaştırılması 122 3. Sigorta Genel Şartlarında Sigorta Ettirenin Beyanlarının Şekle Bağlanması Sorunu 124 4. İspat Sorunu 126 6. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ZAMANI I. GENEL BAKIŞ 129 II. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKU'NDA BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ZAMANINA GENEL BAKIŞ 129 A. İsviçre Hukuku 129 B. Alman Hukuku 130 1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 130 2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 132 III. TÜRK HUKUKU'NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLME ZAMANI 135 A. Sözleşmenin Yapılması Esnasında Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi 135 1. Yasal Çerçeve 135 2. Beyan Yükümlülüğünün Doğduğu An 136 3. Beyan Yükümlülüğünün Sona Erdiği An 137 a. Hazırlar Arasında Kurulan Sözleşmelerde 139 b. Hazır Olmayanlar Arasında Kurulan Sözleşmelerde 140 c. Sözleşmenin Susma Yolu ile Kurulması Halinde 141 B. Teklifin Yapılması ile Kabulü Arasında Değişikliklerin Olması Halinde Yükümlülüğün Yerine Getirilme Zamanı 144 1. Yasal Çerçeve 144 2. Beyanların Sigortacıya Geç Ulaşması Sorunu 147 C. Sözleşme Değişiklikleri ve Sözleşme Süresinin Uzatılması Halinde Yükümlülüğün Yerine Getirilme Zamanı 149 1. Sözleşme Değişiklikleri Halinde 149 2. Sözleşme Süresinin Uzatılması Halinde 150 D. İspat Sorunu 151 E. Görüşümüz 151 7. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI I. GENEL BAKIŞ 154 II. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMININ DÜZENLENİŞİNE GENEL BAKIŞ 155 A. İsviçre Hukuku 155 B. Alman Hukuku 156 1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 156 2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu 159 III. TÜRK HUKUKU'NDA SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI 161 A. Yasal Çerçeve 161 B. Beyan Yükümlülüğünün Kapsamının Belirlenmesi 163 1. Sigorta Ettirenin Bildiği Hususlar 163 a. Sigorta Ettirenin Vakıf Olduğu Kesin Bilgiler 164 b. Sigorta Ettirenin Üçüncü Kişilerden Duyduğu Şüpheli Bilgiler 164 c. Sigorta Ettirenin Unuttuğu Hususlar 165 2. Sigorta Ettirenin Bilmesi Gereken Hususlar 166 3. Önemli Hususlar 169 a. Kavram 169 b. Önemli Hususun Belirlenmesinde Sigorta Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 170 i) Sözleşmenin Yapılmamasını Gerektirecek Hususlar 170 ii) Sözleşmenin Değişik Şartlarda Yapılmasını Gerektirecek Hususlar 171 c. Önemli Hususun Belirlenmesinde Sigortacıya İlişkin Unsur 173 i) Subjektif Kıstas 174 ii) Objektif Kıstas 174 iii) Görüşümüz 175 4. Önemli Kabul Edilen Hususlar 176 a. Kavram 176 b. Kendiliğinden Beyanın Esas Alındığı Karma Usulde 177 c.

Liste Usulünün Esas Alındığı Karma Usulde 178 5. Önemli Hususlara İlişkin Yargı Kararlarından Örnekler 179 a. Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 179 b. Hastalık Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 180 c. Kaza Sigortası Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 181 d. Diğer Sigorta Sözleşmelerinde Önemli ve Önemsiz Hususlar 182 C. Beyan Yükümlülüğünün Sınırlarının Belirlenmesi 183 1. Genel Bakış 183 2. Maruf Bilgiler 184 3. Sigorta Konusuna İlişkin Olmayan Bilgiler 185 4. Özel Hayata İlişkin Soruların Sorulması 186 a. Sigortalının Ailesinin Hastalık Öyküsünün Sorulması 187 b.

Cinsel Kimliğe İlişkin Soruların Sorulması 189 c. Cinsel Yönelime ve Cinsel Hayata İlişkin Soruların Sorulması 190 d. HIV İnfeksiyonuna İlişkin Sorular Sorulması 191 5. Doktor İncelemesinin Talep Edilmesi 193 a. Sigorta Ettiren ve Riziko Şahsının Aynı Kişiler Olması 195 b. Sigorta Ettiren ve Riziko Şahsının Farklı Kişiler Olması 196 6. Genom Analizinin Talep Edilmesi 196 a. Tanım 196 b. Sorunun Belirlenmesi 197 c. Alman Hukuku'nda Genom Analizlerine İlişkin Hukuki Durum ve Uygulama 198 d. Türk Hukuku'nda Genom Analizlerine İlişkin Hukuki Durum ve Uygulama 200 e. Görüşümüz 201 i) Kişinin Vücudu ile İlgili Bilgiye Ulaşmasına Şahsen Karar Verme Hakkının İhlali 202 ii) Bilmeme Hakkının İhlali 202 iii) Bilgilerin Paylaşılması Tehlikesi 203 iv) Genetik Ayrımcılık Tehlikesi 204 v) Sonuç 206 D. İspat Sorunu 209 8. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE AYKIRILIK HALLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ I. GENEL BAKIŞ 214 II.

KENDİLİĞİNDEN BEYAN USULÜNÜN ESAS ALINDIĞI KARMA USULDE İHLALİN DEĞERLENDİRİLMESİ 216 A. Genel Bakış 216 B. Kendiliğinden Beyan Usulünün Esas Olduğu Hallerde İhlalin Değerlendirilmesi 217 1. Sigorta Ettirenin Beyanda Bulunmaması 217 a. Önemli Hususun Bilinmesine Rağmen Beyanda Bulunulmaması 217 b. Önemli Hususun Bilinmemesi Nedeni ile Beyanda Bulunulmaması 219.

c. Önemli Hususun Önemsiz Addedilerek Beyanda Bulunulmaması 220 d. Önemli Hususun Unutulması Nedeni ile Beyan Edilmemesi 221 e. Önemsiz Olan Çok Sayıda Hususun Beyan Edilmemesi 222 2. Sigorta Ettirenin Yanlış Beyanda Bulunması 222 C. Sigorta Ettirene Ayrıca Soru Yöneltildiği Durumlarda İhlalin Değerlendirilmesi 223 III. LİSTE USULÜNÜN ESAS ALINDIĞI KARMA USULDE İHLALİN DEĞERLENDİRİLMESİ 225 A. Genel Bakış 225 B. Listede Yer Alan Sorular Bakımından İhlalin Değerlendirilmesi 226 1. Beyanda Bulunmama 226 a. Soruların Cevapsız Bırakılması 226 b. Sorular Karşısında Hareketsiz Kalınması 230 c. Cevabın Başka Sorunun Cevabından Anlaşılması 231 2. Yanlış Beyanda Bulunma 232 a. Yanlış Beyan 232 b. Sorulan soruların önemsiz olduğu düşünülerek yanlış beyanda bulunulması 234 c. Açığa İmza Atılması 235 d. Usulüne Göre Sorulmamış Soruların Yanlış Cevaplandırılması 236 e. Net ve Anlaşılır Olmayan Soruların Yanlış Cevaplandırılması 238 f. Beyan Yükümlülüğünün Kapsamı Dışında Kalan Soruların Yanlış Cevaplandırılması 240 3. Sorunun Üzerinin veya Cevap Alanının Çizilmesi 241 C. Listede Yer Almayan Sorular Bakımından İhlalin Değerlendirilmesi 241 1. Genel Bakış 241 2. Sigorta Ettirenin Kötüniyeti Kavramı 242 3. Sigorta Ettirenin Kötüniyetinin Şartları 246 a. Sorulmayan Hususun Beyan Yükümlülüğünün Sınırları İçerisinde Yer Alması 246 b. Sorulmayan Hususun Sigorta Ettirenin Bilgisi Dâhilinde Olması 247 c. Önemli Husus Olması 247 d. Kasten Beyanda Bulunmama 247 e. Önemli Husus Olduğunun Sigorta Ettirence Bilinmesi 248 f. Sigortacının Söz Konusu Hususu Sormamasının Kabul Edilebilir Olması 249 4. Sigorta Ettirenin Kötüniyetine Uygulamadan Örnekler 251 IV. İSPAT SORUNU 252 A. İhlalin Gerçekleştiğinin İspatı 252 B. Sigorta Ettirenin Kötüniyetinin İspatı 253 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNİN SONUÇLARI 9. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ HALİNDE SİGORTA ETTİRENE UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN HUKUKİ TEMELİ I. GENEL BAKIŞ 257 II. CULPA IN CONTRAHENDO SORUMLULUĞU 260 A. Genel Olarak 260 B. Culpa in Contrahendo Sorumluluğunun Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanabilirliği 262 III. YANILMA 264 A. Genel Olarak 264 B. Yanılma Hükümlerinin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanabilirliği Sorunu 267 IV. ALDATMA 269 A. Genel Olarak 269 B. Aldatma Hükümlerinin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Uygulanması Gerekliliği 271 10. ALMAN VE İSVİÇRE SİGORTA HUKUKU'NDA BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNİN SONUÇLARINA GENEL BAKIŞ I. İSVİÇRE SİGORTA SÖZLEŞMESİ KANUNU'NDA İHLALİN SONUÇLARI 275 II. ALMAN SİGORTA HUKUKU'NDA İHLALİN SONUÇLARI 278 A. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu'ndaki Düzenleme 278 B. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu'ndaki Düzenleme 280 11. TÜRK SİGORTA HUKUKU'NDA BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNDE SİGORTACININ HAKLARI I. GENEL BAKIŞ 283 A. 6762 Sayılı Ticaret Kanunu 283 1. Kara Sigortaları 283 2. Deniz Sigortaları 284 B. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 285 II. RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİNDEN ÖNCE SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLAR 288 A. Kusurun Sigortacının Haklarına Etkisi 288 B. Cayma 289 1. Caymanın Hukuki Niteliği 289 a. Sorunun Ortaya Konulması 289 b. Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 290 c. Cayma Kavramı Yerine Kullanılan Kavramlara Genel Bakış 293 i) Dönme 293 ii) Fesih 294 iii) İptal 295 d. Görüşümüz 296 2. Cayma Hakkının Kullanılması 300 a. Caymanın Yöneltileceği Kişi 300 b. Cayma Hakkının Kullanılacağı Süre 301 c. Caymanın Şekli 304 d. Caymanın İçeriği 306 3. Cayma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 310 4. Beyan Yükümlülüğünün İhlaline Rağmen Cayma Hakkının Düşmesi 311 a. Vazgeçme 312 b. Cayma Süresinin Kaçırılması 315 c. İhlale Sigortacının Sebebiyet Vermesi 315 i) Acentenin İhlale Sebebiyet Vermesi 318 ii) Sigorta Doktorunun İhlale Sebebiyet Vermesi 321 d. Cevapsız Sorulara Rağmen Sözleşmenin Yapılması 322 e. Sigorta Ettirenin Belirsiz Beyanlarına Rağmen Sözleşmenin Yapılması 325 i) Alman Hukuku'nda Konunun Uygulaması 326 ii) Türk Hukuku Açısından Görüşümüz 328 f. Sigortacının Bilgisi 330 i) Cayma Hakkının Kullanılamaması 332 ii) Bilme Kavramı 336 iii) Bilme Anı 337 iv) Acentenin Bilgisi 338 v) Sigorta Doktorunun Bilgisi 341 vi) Sigorta Eksperlerinin Bilgisi 343 vii) Sigortacının Çalışanlarının Bilgisi 344 g. Eksik veya Yanlış Beyan Edilen Hususların Ortadan Kalkması 345 h. Özel Hükümler 349 i) Yanlış Yaş Beyanı 349 ii) Sözleşmenin Yapılmasından İtibaren Beş Yıl Geçmiş Olması (TTK m. 1498) 353 C. Prim Farkı Talebi 355 1. Genel Bakış 355 2. Prim Farkının Talep Edilebileceği Süre 356 3. Prim Farkı Talebinin Şekli 357 4. Prim Farkı Talebinin İçeriği 357 5. Sigorta Ettirenin Muvafakati 358 D. İhlal Halinde Öngörülen Yaptırımların Değerlendirilmesi 359 III. RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİNDEN SONRA SİGORTACININ SAHİP OLDUĞU HAKLAR 363 A. Genel Bakış 363 B. İlliyet Bağının ve Kusurun Sigortacının Haklarına Etkisi 363 1. İlliyet Bağının Etkisi 363 a. İlliyet Bağı Kavramı 363 b. İlliyet Bağının Tespiti 365 i) İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinde Etkili Olması 366 ii) İhlalin Tazminatın Kapsamında Etkili Olması 367 c. Uygulanacak Yaptırıma Etkisi 368 d. İspat Yükü 369 2. Kusurun Etkisi 369 a. Kusur Kavramı 369 b. Sigorta Ettirenin Kusuru 371 i) Sigorta Ettirenin Kastı 371 ii) Sigorta Ettirenin İhmali 373 c. Kusurun Tespitinde Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar 374 d. Kusurun Uygulanacak Yaptırıma Etkisi 376 e. İspat Yükü 377 C. Sigortacının Sigorta Tazminatı Ödemekten Kurtulması 377 D. Sigorta Tazminatının Proporsiyon Olarak Ödenmesi 379 E. Sigorta Tazminatında İndirim Yapılması 381 F. Birden Fazla Rizikonun Himaye Altına Alındığı Sigortalarda Sigortacının Hakları 381 G. Kısmi Zararlarda Sigortacının Hakları 383 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SİGORTA TAZMİNATININ BEDELİNİN SİGORTA ETTİRENİN İHMALİNİN DERECESİNE GÖRE İNDİRİLMESİ - ORANLAMA SİSTEMİ 12. YA HEP YA HİÇ İLKESİNDEN ORANLAMA İLKESİNE GEÇİŞ I. YA HEP YA HİÇ İLKESİ 387 A. Tanım 387 B. Ya Hep Ya Hiç İlkesi Üzerine Görüşler 388 1. Ya Hep Ya Hiç İlkesini Destekleyen Görüşler 388 a. Sigortacının Haklı Menfaati 388 b. Riziko Birliğinin Haklı Menfaati 389 c. Uygulanabilirlik ve Hukuki Güvenlik 389 2. Ya Hep Ya Hiç İlkesine Karşı Olan Görüşler 390 a. Uygun Olmayan Derecede Ağır Sonuçlarının Olması 390 b. Sigorta Ettirenler Arasında Eşitsizliğe Sebep Olması 391 c. Cezai Nitelikte Olması 391 d. Daha Esnek Çözüm Yollarına Duyulan Gereklilik 391 C. Ya Hep Ya Hiç İlkesinin Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu'ndaki Etkisi 392 1. Reform Öncesi Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu Üzerindeki Etkisi 392 a. Genel Bakış 392 b. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisi 393 2. Reform Sonrası Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu Üzerindeki Etkisi 394 a. Genel Bakış 394 b. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisi 394 D. Ya Hep Ya Hiç İlkesinin Türk Ticaret Kanunu'ndaki Etkisi 395 1. 6762 sayılı Ticaret Kanunu Üzerindeki Etkisi 395 a. Genel Bakış 395 b. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisi 396 2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Üzerindeki Etkisi 397 a. Genel Bakış 397 b. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü Üzerindeki Etkisi 398.

II. YA HEP YA HİÇ İLKESİNDEN VAZGEÇİLMESİNİN SEBEPLERİ 399 A. Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu'nda Ya Hep Ya Hiç İlkesinden Vazgeçilmesinin Sebepleri 399 B. Türk Sigorta Hukuku'nda Ya Hep Ya Hiç İlkesinden Vazgeçilmesinin Sebepleri 400 III. ORANLAMA İLKESİNE GENEL BAKIŞ 401 A. Oranlama İlkesinin Tanımı ve Amacı 402 B. Oranlama İlkesinin İsviçre Sigorta Sözleşmesi Kanunu Üzerindeki Etkisi 403 C. Oranlama İlkesinin Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu Üzerindeki Etkisi 404 1. Oranlama İlkesinin Kabul Edilmesi 404 2. Oranlama İlkesinin Özellikleri 405 3. Oranlama İlkesinin Etkili Olduğu Hükümler 407 D. Oranlama İlkesinin Türk Sigorta Hukuku Üzerindeki Etkisi 407 1. Oranlama İlkesinin Etkili Olduğu Hükümler 407 a. 6762 sayılı Ticaret Kanunu'nda 407 b. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda 410 2. Türk Sigorta Hukuku'ndaki Oranlama İlkesinin Alman ve İsviçre Sigorta Hukuku'na Kıyasen Farklılık Arz Eden Hususları 411 13. SÖZLEŞME ÖNCESİ BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNDE ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANIŞI I. GENEL BAKIŞ 413 II. ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANMA ŞARTLARI 414 A. Rizikonun Gerçekleşmiş Olması 414 B. Sigorta Ettirenin İhmalinin Bulunması 415 C. İlliyet Bağının Bulunması 416 III. ORANLAMA İLKESİNİN UYGULANMASINDA İSPAT SORUNU 417 A. İlliyet Bağının Varlığının İspatı 417 B. İhmalin Varlığının İspatı 418 IV. İNDİRİM ORANININ HESAPLANMASINDAKİ TEMEL SORUNLAR 419 A. Genel Bakış 419 B. Oran Hesabında İzlenecek Metod 420 1. İsviçre Sigorta Hukuku'nda Oran Hesaplaması 420 2. Alman Sigorta Hukuku'nda Oran Hesaplaması 423 a. Ağır İhmalin Alt Kategorilere Ayrılması 423 i) Üç Basamak Modeli (Drei-Stufen-Modell) 424 ii) Beş Basamak Modeli (Fünf-Stufen-Modell) 424 b. Ortalama Değer Modeli (Mittelwertmodell) 425 c. Olay Gruplandırma Modeli (Fallgruppenmodell) 427 d. Somut Olay Modeli (Einzelfallmodell) 427 e. Uygulamada Benimsenen Oran Hesaplaması Metodu ve Uygulamadan Örnekler 428 3. İleri Sürülen Yöntemlerin Türk Sigorta Hukuku'na Uygulanabilirliği Açısından Değerlendirilmesi 431 a. Ağır İhmalin Alt Kategorilerine Ayrılması 431 b. Ortalama Değer Modeli 431 c. Olay Gruplandırma Modeli 433 d. Somut Olay Modeli 434 4. Değerlendirme ve Önerimiz 435 a. Oran Hesaplamasında Bir Metod Belirlemenin Gerekliliği 435 b. İhmalin Derecelerine Göre Yüzdelik Dilim Aralığının Belirlemesi 436 c. İhmalin Derecesinin Belirlenmesinde Tereddütte Kalınması Halinde Uygulanması Gereken İndirim Oranı 439 C. İndirim Adımlarının Belirlenmesi 441 1. Ağır İndirim Adımları 441 2. İnce İndirim Adımları 442 3. Alman Yargı Kararlarında Uygulanan İndirim Adımları 443 4. Değerlendirme ve Önerimiz 444 D. Oranlamanın Sınırlandırılması 445 1. Kanuni Düzenleme 445 2. Alman Sigorta Hukuku'nda İleri Sürülen Görüşler 445 a. Oranlamanın Sınırlandırılmasına Karşı Olan Görüşler 446 b. Oranlamanın Sınırlandırılmasını Destekleyen Görüşler 447 i) yüzde1 ≤ İndirim Oranı ≤ yüzde99 448 ii) yüzde10 ≤ İndirim Oranı ≤ yüzde80 448 iii) yüzde20 ≤ İndirim Oranı ≤ yüzde80 449 iv) yüzde10 ≤ İndirim Oranı ≤ yüzde90 449 v) yüzde50 ≤ İndirim Oranı 449 3. Değerlendirme ve Görüşümüz 450 a. İndirim Oranı yüzde0 ya da yüzde100 olarak belirlenebilir mi? 450 b. İndirim Oranında Alt Sınır ve Üst Sınır Ne Olmalıdır? 453 V. İHMALİN AĞIRLIĞININ BELİRLENMESİ 454 A. Genel Bakış 454 B. İhmalin Dereceleri 455 1. Hafif İhmal 456 2. Orta İhmal 456 3. Ağır İhmal 457 C. İhmalin Derecesinin ve İndirim Oranının Belirlenmesinde Etkili Olan ve Olmayan Kriterler 461 1. Genel Bakış 461 2. Objektif Kriterler 461 a. İhlal Edilen Hususun Karakteristik Özelliği 461 b. İlliyet Bağının Derecesi 462 c. Sigorta Ettirenin Şahsındaki Somutlaştırılabilir Hususlar 463 d. Sigortacının Birlikte Kusuru 464 3. Subjektif Kriterler 464 a. Sigorta Ettirenin Kasta Yakın İhmali 464 b. Sigorta Ettirenin Subjektif İfa Yetersizliği 465 c. Sigorta Ettirenin Gerekçeleri 466 d. Sigorta Ettirenin Kişisel Psikolojik Durumu 467 4. Değerlendirmeye Alınmayacak Olan Kriterler 468 a. Zararın Yüksekliği 468 b. Sigorta Ettirenin Ekonomik Sıkıntıları 469 c. Prim Farkı 470 VI. BİRDEN FAZLA İHMALİN MEVCUT OLMASI HALİNDE ORAN HESAPLAMASI 470 A. Sorunun Ortaya Konulması 470 B. Sorunun Çözümüne İlişkin Alman Hukuku'nda İleri Sürülen Görüşler 471 1. Toplama Modeli 471 2. Eritme Modeli 472 3. Basamak Modeli 473 4. Genel Değerlendirme Modeli 475 C. Görüşümüz 478 1. Toplama Modeli'nin Değerlendirilmesi 478 2. Eritme Modeli'nin Değerlendirilmesi 479 3. Basamak Modeli'nin Değerlendirilmesi 480 4. Genel Değerlendirme Modeli'nin Değerlendirilmesi 481