BİRİNCİ BÖLÜM HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİ İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. KONUYA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 9 I. HALKA AÇIK ORTAKLIK .9 A. Tipoloji ve Terminoloji.....9 B. Tanım....15 1. Karşılaştırmalı Hukukta ...15 a. ABD Hukuku......15 b. Alman Hukuku...18 2. Türk Hukukunda ......19 a. Halka Açık Ortaklık Statüsünün "Payların Halka Arz Edilmesi" Suretiyle Kazanılması 22 i. Genel Olarak ......... 22 ii. Kitle Fonlaması Plâtformları Aracılığıyla Para Toplayan Ortaklıkların Halka arz Açısından Değerlendirilmesi 25 b. Halka Açık Ortaklık Statüsünün "Payların Halka Arz Edilmiş Sayılması" Suretiyle Kazanılması ........27 i. Ortaklığın Paylarının Borsada İşlem Görmesi 27 ii. Pay Sahibi Sayısının Mevzuatta Belirlenen Sınırı Aşması......... 28 iii. Kooperatiflerin, Kooperatif Birliklerinin veya Kooperatif Merkez Birliklerinin Ortaklığın Yönetim Kontrolüne Sahip Olması. 30 II. BORSA........33 A. Kavramsal Çerçevesi.......33 B. Genel Hatlarıyla Borsa Sistemi.........37 1. Karşılaştırmalı Hukukta ...37 a. ABD Hukuku......37 b. Alman Hukuku...39 2. Türk Hukukunda ..... 44 a. Genel Olarak ...... 44 b. SPK ile BİST Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği....... 48 III. "BORSA KOTUNA ALINMA" VE "BORSA KOTUNDAN ÇIKARILMA" .... 54 A. "Borsa Kotuna Alınma" Kavramı.....55 1. Karşılaştırmalı Hukukta ...55 a. ABD Hukuku......55 b. Alman Hukuku ..58 2. Türk Hukukunda ..... 64 B. "Borsa Kotundan Çıkarılma" Kavramı.... 66 1. Tanım ve Terminoloji ........67 a. Karşılaştımalı Hukukta........67 i. ABD Hukuku.........67 ii. Alman Hukuku..... 68 b. Türk Hukukunda .........71 2. Borsa Kotundan Çıkarılmanın Sınıflandırılması.........74 a. Ortaklığın Girişiminin Bulunup Bulunmamasına Göre.74 b. Borsa Kotundan Çıkarılmanın Kapsamına Göre . 77 c. Borsa Kotundan Çıkarılmanın Sürekli/ Geçici Nitelik Taşımasına Göre ...79 3. Borsa Kotundan Çıkarılmaya İlişkin Diğer Kavramlar........ 80 a. Payların Kot Dışı Pazarda İşlem Görmeye Devam Etmesi ... 80 b. Payların Alt Segmente İndirilmesi........ 82 IV. "BORSADA İŞLEM GÖRME" VE "BORSADA İŞLEM GÖRMENİN SONA ERMESİ".. 83 A. "Borsada İşlem Görme" Kavramı.... 83 1. Genel Olarak ... 83 2. SerPK m. 16/1 Uyarınca Payların Borsada İşlem Görmesinin "Halka Arz Edilmiş Sayılma" Olarak Nitelendirilmesi ....... 87 B. "Borsada İşlem Görmenin Sona Ermesi" Kavramı ....89 1. Terminoloji.......89 2. Borsada İşlem Görmenin Sona Ermesinin Sınıflandırılması...... 90 a. Borsada İşlem Görmenin Dar Anlamda Sona Ermesi........ 90 b. Borsada İşlem Görmenin Geniş Anlamda Sona Ermesi.........91 i. Borsada İşlem Görmenin Geçici Olarak Sona Ermesi..91 ii. Borsada İşlem Görmenin Sürekli Olarak Sona Ermesi..93 V. "BORSADA İŞLEM GÖRMENİN SONA ERMESİ" İLE "BORSA KOTUNDAN ÇIKARILMA" KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ ..... 94 2. "HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİ" KAVRAMININ TANIMI .96 I. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ... 97 A. ABD Hukuku......... 97 B. Alman Hukuku.... 104 II. TÜRK HUKUKUNDA.... 107 3. HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİNİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI ........109 I. BORSA KOTUNDAN ÇIKARILMA ....... 109 II. PAYLARIN BORSADA KOT DIŞI PAZARDA İŞLEM GÖRMEYE DEVAM ETMESİ 113 III. PAYLARIN ALT SEGMENTE İNDİRİLMESİ ......... 113 IV. PAYLARIN TEZGÂHÜSTÜ PİYASALARDA İŞLEM GÖRMEYE DEVAM ETMESİ 113 V. AZINLIKTA KALAN PAY SAHİPLERİNİN ORTAKLIKTAN ÇIKARILMASI ....116 VI. ORTAKLIĞIN YENİDEN YAPILANMASI ......118 VII. MUAFİYET TANINMASI........120 4. TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİ .....121 I. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA.. 121 A. ABD Hukuku....... 121 B. Alman Hukuku.... 129 II. TÜRK HUKUKUNDA.... 132 A. Konuya İlişkin Düzenlemeler........ 132 B. Sayısal Veriler....... 133 5. ORTAKLIKLARI HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜ SONA ERDİRMEYE YÖNELTEN NEDENLER VE STATÜNÜN SONA ERMESİNİN OLUMSUZ SONUÇLARI .....139 I. ORTAKLIKLARI HALKA AÇIKLIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜ SONA ERDİRMEYE YÖNELTEN NEDENLER..... 140 A. Maliyetlerden Kurtulmayı Sağlaması.... 140 B. Denetime Tâbi Olmaktan Kurtulmayı Sağlaması ..141 C. Kurumsal Yönetim İlkelerine ve Özellikle Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüklerine Tâbi Olmaktan Kurtulmayı Sağlaması ..141 D. Ortaklığın Yönetim Kontrolünün ve Hâkimiyet Durumunun Kaybedilmesi Tehlikesini Önlemesi 143 E. Menfaat Çatışmalarını Gidermesi 143 F. Diğer Nedenler.... 145 II. HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİNİN OLUMSUZ SONUÇLARI. 148 A. Azınlıkta Kalan Pay Sahipleri Açısından ........ 148 B. Ortaklık Tüzel Kişiliği Açısından 150 C. Ortaklık Yönetimi Açısından ........ 151 D. Diğer Menfaat Grupları Açısından......... 152 İKİNCİ BÖLÜM HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN ORTAKLIĞIN BAŞVURUSU ÜZERİNE SONA ERMESİ 6. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN....155 I. ABD HUKUKU ........ 155 A. Borsa Kotundan Çıkma......... 155 1. Federal Düzenlemeler Açısından..... 156 2. SEC Düzenlemeleri Açısından ......... 156 3. Borsa Düzenlemeleri Açısından....... 159 B. Paylarının Geniş Halk Kesimince Edinilmesinin Sona Ermesi 161 1. Federal Kanunlar ve SEC Düzenlemeleri Açısından 162 2. Eyalet Düzenlemeleri ve Mahkeme Kararları Açısından ....... 163 II. ALMAN HUKUKU 165 A. Genel Olarak........ 165 B. Konuya İlişkin Yargı Kararları....... 168 1. Macrotron Kararı... 168 2. MVS/Lindner Kararı...... 173 3. Frosta Kararı ..174 C. Konuya İlişkin Düzenlemeler........ 179 1. Yasal Düzenlemeler ........ 179 2. Borsa Düzenlemeleri ...... 186 7. TÜRK HUKUKU AÇISINDAN.......188 I. GENEL OLARAK.... 188 II. HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN GENEL KURUL KARARINA İSTİNADEN YAPILAN BAŞVURU ÜZERİNE SONA ERMESİ .... 190 A. Genel Olarak........ 190 B. Koşulları ..... 192 1. Halka Açıklık Statüsünün Pay Sahibi Sayısına Bağlı Olarak Kazanılması ........ 192 2. Payların Borsada İşlem Görmesinin İstenmemesi..... 194 a. Genel Olarak .... 194 b. Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Halka Açık Ortaklık Statüsünün Sona Ermesinde "Geçerli ve Uygun Amaç (Neden)" Ölçütü 194 c. Konunun Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi ..... 198 3. Yönetim Kurulunda Karar Alınması......... 199 4. SPK'ya Başvuruda Bulunulması ve Kurul'un İzni ..... 201 5. Genel Kurulda Karar Alınması.........202 a. Toplantıya Çağrı İlânına ve Toplantının Yapılmasına İlişkin Süreler ........202 b. Toplantıya Çağrının Şekli 204 c. Toplantıda Görüşülecek Gündem Maddesi .........204 d. Karara İlişkin Nisaplar ......206 6. Pay Sahiplerine Ayrılma Hakkının Kullandırılması.207 a. Ayrılma Hakkını Kullandırma Zorunluluğunun Doğumu .........208 b. Ayrılma Hakkını Kullanabilecek Kişiler.....209 i. Genel Olarak .......209 ii. Payların Üzerinde İntifa Hakkının Bulunması Hâlinde.......211 iii. Payların Genel Kurul Kararından Sonra Edinilmesi Hâlinde ......214 c. Ayrılma Hakkının Kullanım Fiyatının Belirlenmesi ve İlânı..217 d. Ayrılma Hakkının Kullandırılması.... 219 e. Ayrılma Hakkının Kullandırılmasından Vazgeçilmesi..... 221 7. SPK Tarafından Karar Alınması, Kararın Tescil ve İlân Edilmesi......222 8. Halka Açık Ortaklık Statüsünün Geri Kazanılması..224 III. HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN GENEL KURULDA KARAR ALINMAKSIZIN YAPILAN BAŞVURU ÜZERİNE SONA ERMESİ ....226 A. Genel Olarak........226 B. Koşulları......228 1. Mevzuatta Belirlenen Nedenlerden Birinin Gerçekleşmesi.........228 a. Ortaklık Yapısına Bağlı Nedenler.......228 i. Sermayeyi Temsil Eden Belirli Oranlardaki Payların Belirli Sayıdaki veya Özellikteki Kişilere Ait Olması ...228 ii. Pay Sahipliğinin Belirli Özellikleri Taşıyan Kişilerle Sınırlı Tutulması ....... 235 b. Pay Sahibi Sayısının Mevzuatta Belirlenen Sınırın Altına Düşmesi...... 241 i. Genel Olarak ....... 241 ii. Pay Sahibi Sayısının Mevzuatta Belirlenen Sınırın Altında Olduğunun Tespit Edilmesi .244 iii. Bazı Özel Durumların Değerlendirilmesi......248 aa. Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi......248 bb. Halka Açık Ortaklık Statüsünü mSerPK Hükümlerine Göre Elde Eden Ortaklıkların Durumu..

251 c. Finansal Tablo Kalemlerinin Büyüklüğüne Bağlı Nedenler. 251 d. Faaliyetin Devamlılığına Bağlı Nedenler ... 259 e. Ortaklığın Talebi Üzerine Paylarının Borsa Kotundan Çıkması ..263 2. Yönetim Kurulunda Karar Alınması.........264 3. Genel Kurulda Karar Alınıp Alınamayacağı.....265 a. Genel Olarak ....265 b. Genel Kurulun Yazılı Olmayan Bir Yetkisinin Bulunup Bulunmadığı .......266 c. Esas Sözleşme Hükmüyle Genel Kurul Kararının Öngörülmesinin Mümkün Olup Olmadığı .268 d. Değerlendirme.269 4. Ayrılma Hakkının Tanınmasının veya Pay Alım Teklifi Zorunluluğunun Gündeme Gelip Gelmeyeceği.. 270 5. SPK Tarafından Karar Alınması, Kararın Tescil ve İlân Edilmesi...... 272 6.

Halka Açık Ortaklık Statüsünün Geri Kazanılması.. 274 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN ORTAKLIĞIN BAŞVURUSU OLMAKSIZIN SONA ERMESİ 8. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN....277 I. ABD HUKUKU ........ 277 A. Ortaklığın Paylarının Borsa Kotundan Çıkarılması........ 277 1. İlgili Borsanın Başvurusu Üzerine Borsa Kotundan Çıkarılma....... 277 2. SEC'in Resen Karar Alması Üzerine Borsa Kotundan Çıkarılma....... 279 B. Ortaklığın SEC Kaydının Sona Ermesi.280 II. ALMAN HUKUKU 281 A. Genel Olarak........ 281 B. İhraççının Ortaklıklar Hukukuna İlişkin İşlemleri Neticesinde Paylarının Borsa Kotundan Çıkarılması .....282 C. İhraççının Herhangi Bir Girişimi Olmaksızın Paylarının Borsa Kotundan Çıkarılması.........285 9. TÜRK HUKUKU AÇISINDAN...... 288 I. GENEL OLARAK....288 II. MEVZUATTA DÜZENLENEN HÂLLERDEN BİRİNİN GERÇEKLEŞMESİ . 291 A. II-16.1 sayılı Tebliğ'in 6 ilâ 9'ncu Maddelerinde Belirlenen Koşulların Gerçekleştiğinin Tespit Edilmesi 291 B. Payların Borsada İşlem Görmesi İçin Başvuruda Bulunulmaması ... 293 C. Faaliyet Konusuna İlişkin İmtiyazın veya Faaliyet İzninin Kaldırılması..... 295 D. Ortaklığın Ortaklık Merkezinde Bulunmadığının Tespit Edilmesi.... 303 E. Ortaklığın Paylarının Borsada İşlem Görmesinin Sona Ermesi 305 1. Konunun Düzenlenişi .... 305 2. Payların Borsada İşlem Görmesinin Ortaklığın Başvurusu Üzerine Sona Ermesi ..... 313 a. Pay Piyasası Açısından....... 313 i. "Hâkim Ortak" Konumunun Elde Edilmesi..316 aa. II-23.1 sayılı Tebliğ m. 8/1 Hükmü ve "Hâkim Ortak" Kavramının Tanımı .....

a. II-23.1 sayılı Tebliğ m. 8/1 Hükmü ve "Hâkim Ortak" Kavramının Tanımı ........316 bb. "Hâkim Ortak" Kavramının Unsurları ....317 cc. Hâkim Ortak Konumuna Sahip Olunması Gereken An ... 325 ii. Ortaklıkta Borsa Kotundan Çıkma Yönünde Karar Alınması...... 327 aa. Genel Olarak 327 bb. Yönetim Kurulunda Karar Alınması........ 328 cc. Genel Kurulda Karar Alınması........ 333 iii. Kamunun Aydınlatılması..... 338 iv. Borsa Kotundan Çıkma ve Pay Alım Teklifinin Gerçekleştirilmesi Talebiyle Başvuruda Bulunulması ....... 339 v. Pay Alım Teklifinde Bulunulması340 aa. Genel Olarak 340 bb. Pay Alım Teklifinde Bulunacak Kişi ........343 cc. Pay Alım Teklifinin Yöneltileceği Kişiler347 dd. Pay Alım Teklifi Fiyatının Belirlenmesi..349 ee. Pay Alım Teklifi Zorunluluğunun Doğumu ........ 351 ff. Pay Alım Teklifinin Yapılması ve Bedelin Ödenmesi 352 gg. Pay Alım Teklifinin Yapılmasından Vazgeçilmesi.354 hh. Pay Alım Teklifi Sürecinin Tamamlanması...... 357 ii. Pay Alım Teklifi ile Birlikte ya da Onun Yerine Ayrılma Hakkının Kullanılmasının Mümkün Olup Olmadığı ....... 358 jj. Pay Alım Teklifinin Doğmadığı veya Teklifte Bulunma Zorunluluğundan Muafiyetin Söz Konusu Olduğu Hâller Açısından Bir Değerlendirme........ 361 vi. Pay Alım Teklifine Cevap Vermeyen Pay Sahiplerine İlişkin Hususlar363 aa. Paylarının Karşılıklarının Bloke Hesaba Yatırılması363 bb. SPK Düzenlemelerinden Kaynaklanan Haklarını Kullanmaları.....366 vii. Borsa Kotundan Çıkarma Kararının Alınması ve Kararın Kamuyu Aydınlatma Platformunda Duyurulması 368 b. Piyasa Öncesi İşlem Plâtformu Açısından .. 371 3. Payların Borsada İşlem Görmesinin Ortaklığın Başvurusu Olmaksızın Sona Ermesi ........ 373 a. Genel Olarak .... 373 b. Pay Piyasası Açısından....... 375 i. Yıldız Pazar, Ana Pazar, Gelişen İşletmeler Pazarı ve Yakın İzleme Pazarı'nda İşlem Gören Payların Borsa Kotundan Çıkarılması ......... 375 aa. Borsa Kotundan Çıkarılma Nedenlerinden Birinin Gerçekleşmesi .... 375 bb. Ayrılma Hakkının Tanınmasının veya Pay Alım Teklifi Zorunluluğunun Gündeme Gelip Gelmeyeceği 395 cc. Borsa Kotundan Çıkarma Kararının Alınması........ 397 dd. Borsa Kotundan Çıkarma Kararı Dışında Alınabilecek Önlemler ve Bunların Halka Açık Ortaklık Statüsünün Sona Ermesine Etkisi... 398 ii. Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı'nda İşlem Gören Payların Borsa Kotundan Çıkarılması .........402 iii. Birleşme Amaçlı Ortaklıklara Ait Payların Borsa Kotundan Çıkarılması ........405 iv. Yatırım Ortaklıklarına Ait Payların Borsa Kotundan Çıkarılması 411 c. Piyasa Öncesi İşlem Plâtformu Açısından .. 415 F. Ortaklığın Ticaret Sicilindeki Kaydının Silinmesi ve Tür Değiştirmesi..417 G. Çıkarma veya Satma Hakkının Kullanılması 422 1. Çıkarma Hakkının Kullanılması..... 422 a. Genel Olarak .... 422 b. Çıkarma Hakkının Sahibi ve Hakkın Yöneltileceği Kişiler. 423 c. Çıkarma Bedelinin Tespiti ......... 425 d. Çıkarma Hakkının Kullanılmasında Usul . 427 e. Çıkarma Hakkının Kullanılması Nedeniyle Halka Açık Ortaklık Statüsünün Sona Ermesi.... 429 2. Satma Hakkının Kullanılması 430 III. SPK'NIN PAY ALIM TEKLİFİNDE BULUNULMASINA KARAR VERMESİ ......... 432 IV. SPK'NIN HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİNE KARAR VERMESİ ... 437 V. HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN GERİ KAZANILMASI....... 439 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM HALKA AÇIK ORTAKLIK STATÜSÜNÜN SONA ERMESİNDE DENETİM VE SORUMLULUK 10. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN....441 I. ABD HUKUKU ........ 441 II. ALMAN HUKUKU 446 11. TÜRK HUKUKU AÇISINDAN.......453 I. SPK TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN İDARİ DENETİM.. 453 A. Genel Denetim ve Bilgi İsteme Hakkının Kullanılması . 453 B. Tedbir Alınması .. 454 C. İdari Para Cezasına Hükmedilmesi........ 458 II. BİST TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN İDARİ DENETİM 460 III. ORTAKLIK KARARLARININ YARGISAL DENETİMİ 461 A. SPK Tarafından İptal Davası Açılması .. 461 1. SerPK m. 23/2 Hükmüne Dayanılarak..... 461 2. SerPK m. 92/1 Hükmüne Dayanılarak.....467 B. Pay Sahipleri Tarafından İptal Davası Açılması .....469 IV. ÖZEL OLARAK PAY BEDELİNİN YARGISAL DENETİMİ ...... 470 A. Genel Olarak........ 470 B. Pay Bedelinin Yargısal Denetiminde Davacı Sıfatı. 471 C. Pay Bedeline İlişkin Mahkeme Kararının Etkisi .... 473 D. Pay Bedelinin Yargısal Denetiminde Topluluk Davası.... 474 E. Pay Bedelinin Yargısal Denetiminin Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Mümkün Olup Olmadığı..... 476 V. SPK'NIN KONUYA İLİŞKİN KARARLARININ VE DÜZENLEMELERİNİN YARGISAL DENETİMİ... 477 A. SPK Kararlarının Yargısal Denetimi ..... 477 B. SPK Düzenlemelerinin Yargısal Denetimi ..... 481 VI. BİST'İN KONUYA İLİŞKİN KARARLARININ VE DÜZENLEMELERİNİN YARGISAL DENETİMİ...482 A. BİST Kararlarının Yargısal Denetimi....482 B. BİST Düzenlemelerinin Yargısal Denetimi ...487 VII. SORUMLULUK .......488 A. Hukuki Sorumluluk ....488 B. Cezai Sorumluluk.........490