İçindekiler Önsöz 9 Kısaltmalar 21 Giriş 23 I. Bölüm BELGE KAYIT DÜZENİNDE MÜKELLEF HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ I. MÜKELLEF 27 A. Mükellef Hakları 28 1. Genel Haklar 28 2. Özel Haklar 29 2.1. Uzlaşma Hakkı 29 2.2. Dinlenme Hakkı 29 2.3. Düzeltme ve Şikayet Hakkı 29 2.4. Pişmanlık ve Cezada İndirim Hakkı 30 2.5. Mahsup ve İade Talep Hakkı 30 2.6. Tecil-Taksitlendirme ve İndirim Hakkı 30 2.7. İzaha Davet Üzerine İndirimli Tahakkuk Hakkı 31 2.8. Özelge Talep Hakkı 31 2.9. Vergi İncelemesi Sırasındaki Haklar 31 II. MÜKELLEF ÖDEVLERİ 33 A. Bildirmeler 33 1. İşe Başlama 33 2. Değişiklikleri Bildirme 36 3. İşi Bırakma 36 3.1. Gayri Faal Mükelleflerde Re'sen Terk 37 3.2. Sahte Fatura Düzenleyen Mükelleflerde Re'sen Terk 38 4. Bildirimlerinin Süresinde Yapılmamasının Sonuçları 38 B. Defter Tutma 39 1. Tüccarlarda Defter Tutma 40 2. Serbest Mesleklerde Defter Tutma 41 3. Zirai Kazanç Sahiplerinde Defter Tutma 41 4. Damga Vergisi Mükelleflerinin Tutmak Zorunda Olduğu Defterler 41 5. Basit Usule Tabi Mükelleflerin Kayıtlarının Tutulması 42 6. E-Defter Tutma 42 7. Defter ve Kayıtlarına İlişkin Genel Kurallar 46 8. Defterlere Kayıt Süreleri 46 9. Defter Tasdiki 46 9.1. Tasdik Zorunluluğu Olan Defterler ve Olmayan Defterler 47 9.2. Tasdik Makamı 47 9.3. Defterlerin Tasdik Zamanları 48 10. E-Defter Uygulaması Zorunluluğuna Tabi Mükellefler 48 11. Defter Tutma Hükümlerine Uyulmamasının Sonuçları 48 C. Belge Temini ve İptali 49 1. Belge Kavramı 49 2. Belge Temini 52 2.1. Basit Usule Tabi Mükelleflerde Belge Temini 52 3. Belge İptali 53 3.1. Basit Usulde Belge İptali 54 D. VUK Kapsamında Belge Düzenleme 54 1. Fatura ve Fatura Yerine Geçen Belgeler 54 1.1. Fatura 54 1.2. Elektronik Fatura (e-fatura) ve E-Arşiv Kapsamında Nüshalar 55 1.3. İrsaliyeli Fatura 58 1.4. Perakende Satış Vesikaları 59 1.5. Giriş ve Yolcu Taşıma Biletleri 60 1.6. Adisyon 60 1.7. Gider Pusulası 60 1.8. Müstahsil Makbuzu 61 1.9. Serbest Meslek Makbuzu 61 1.10. Ücret Bordrosu 62 1.11. Fatura Yerine Geçen Diğer Belgeler 62 1.11.1. Bankalar, Sigorta Şirketleri ve Acenteleri, Sermaye Piyasası Aracı Kurumları ile İkrazatçılıkta Belgeler 62 1.11.1.1. Banka Dekontu 62 1.11.1.2. Sigorta Poliçesi ve Sigorta Komisyon Gider Belgesi 62 1.11.1.3. İşlem Sonuç Formu 62 1.11.1.4. Ödünç Sözleşmesi 63 1.11.1.5. Döviz Alım-Satım Belgesi 63 1.11.1.6. Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi 63 1.11.1.7. Elektronik Ortamda Düzenlenecek Yolcu Biletleri 63 2. Fatura Beraberinde Kullanılan Diğer Belgeler 63 2.1. Sevk İrsaliyesi 63 2.2. Taşıma İrsaliyesi 64 2.3. Maden Sevk Fişi 65 2.3.1. Diğer Belgeler 65 2.3.1.1. Günlük Müşteri Listesi 65 2.3.1.2. Ambar Tesellüm Fişi 65 3.3.1.3. Yolcu Listesi 65 2.3.1.4. Reçete 65 2.3.1.5. Uygunluk Belgesi 66 2.3.1.6. Muhabere Evrakları 66 E. Muhafaza ve İbraz Mecburiyeti İle Diğer Ödevler 66 1. Muhafaza ve İbraz 66 2. Vergi İncelemesinde Yetkililere Yardım 68 3. Tahsilat ve Ödemelerin Belgelendirilmesi 68 4. Vergi Levhası 70 5. Bilgi Verme Yükümlülüğü 70 6. Mal ve Hizmet Alımlarına (Form Ba) ve Satışlarına (Form Bs) İlişkin Bildirim 70 II. Bölüm VERGİLENDİRME I. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 73 A. Vergiyi Doğuran Olayın Tanımı 73 1. Geniş Anlamda Vergiyi Doğuran Olay-Dar Anlamda Vergiyi Doğuran Olay 75 2. Vergiyi Doğuran Olay-Beyan Dönemi İlişkisi 76 3. Vergiyi Doğuran Olay Zamanaşımı İlişkisi 77 4. KDV'de Vergiyi Doğuran Olay 79 4.1. KDV'nin Yayılı Muamele Vergisi Özelliğinin Vergiyi Doğuran Olay ve Vergi Alacağı Kavramlarına Etkisi 81 5. Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 83 II. VERGİNİN BEYANI 84 A. E-Beyanname 88 III. VERGİ İNCELEMESİ 90 A. Vergi İncelemesinde Amaç ve Kapsam 90 B. Vergi İncelemesinin Hukuki Niteliği 92 C. Vergi İncelemelerinde Sebep Unsuru 92 D. Vergi İncelemesine Başlama ve Sona Erme 94 E. Arama ve Aramalı İnceleme 95 F. Okuma Komisyonları ve Vergi İncelemesinde İdari Denetim 96 IV. VERGİNİN TARHI 97 A. Tarh İşleminin Tanımı 97 B. Tarh İşleminin Sebebi 97 C. Tarh Çeşitleri 98 1. İdarece Tarhiyat 98 2. İkmalen Tarhiyat 99 3. Re'sen Tarhiyat 99 D. Tarh Önerme Yetkisi ve Yetkili Kişiler 100 E. İhbarname ve Tebliğ 100 III. Bölüm VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI VERGİ TARHI VE VERGİ KABAHATLERİ I. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI 103 A. Vergi Kaçakçılığı Suçlarının Genel Olarak Ceza Hukukunda Yeri 103 B. Ceza Hukukunda Suç ve Unsurları 104 1. Tipiklik (Kanuni Unsur) 105 2. Maddi Unsur (Fiil) 105 2.1. Hareket 107 2.2. Sonuç 108 2.3. İlliyet Bağı 110 3. Manevi Unsur 110 C. Vergi Kaçakçılığı Suçlarında İştirak 112 D. Suça Teşebbüs 114 E. Tekerrür 116 F. İçtima 118 1. Bileşik Suç 118 2. Zincirleme Suç 119 3. Fikri İçtima 121 G. Kaçakçılık Suçlarında Mütalaa ve Dava Şartı 123 II. VERGİ KABAHATLERİ 125 A. VUK'ta Vergi Ziyaı Doğuran Kabahatler ve Unsurları 125 1. İdare Hukukunda Genel Olarak Kabahat 125 2. Vergi Hukukunda Vergi Ziyaı Cezasını Doğuran Kabahatler 126 2.1. Vergilendirme Ödevlerinin Zamanında Yerine Getirilmemesi ve Eksik Yerine Getirilmesi Kabahati 126 2.1.1. VUK 341'inci Maddede Düzenlenen Fiillerde Tipiklik Şartı 126 2.1.2. VUK 341'inci Madde Fiillerinde Manevi Unsur 127 2.2. VUK'un 359'uncu Maddesinde Yer Alan Nitelikli Vergisel Kabahatler 131 2.2.1. Nitelikli Vergi Kabahatinin Unsurları 132 2.2.1.1. Manevi Unsur 132 III. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇUNA İLİŞKİN FİİLLER 136 A. Defter ve Kayıtlarda Hesap ve Muhasebe Hileleri Yapmak 137 B. Gerçeğe Aykırı veya Kayda Konu İşlemlerle İlgisi Bulunmayan Hesap Açma 141 C. Çift Defter (El Defteri) Tutma Fiili 142 D. Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etme 143 E. Defter, Kayıt ve Belgeleri Yok Etme 146 F. Defter Sahifelerini Yok Ederek Yerine Başka Yapraklar Koyma veya Hiç Yaprak Koymama 147 G. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belgeye İlişkin Vergi Kaçakçılığı Suçları 148 1. Sahte Belge Kavramı ve Sahte veya Muhteviyatı Yanıltıcı Belge Fiilleri 148 2. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme 149 3. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma 151 4. Sahte Fatura Düzenleme Suçu 153 5. Sahte Belge Kullanma Suçu 154 6. Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Olmadığı Halde Belge Basma veya Basılan Belgeleri Bilerek Kullanma 157 IV. SAHTE VEYA MUHTEVİYATI İTİBARİYLE YANILTICI BELGEDE TESPİT VE İSPAT 159 A. Sahte Belgenin Tespiti ve Unsurları 159 1. Vergi Hukuku'nda İspat 159 2. Sahte Belgeye İlişkin İspat Vasıtası Tespitler 160 2.1. Vergi Tekniği Raporları 160 2.2. Yoklama Fişleri 160 2.3. Ba-Bs Formları 163 2.4. Mükellefin İşletme Kapasitesi 164 2.5. Alt Firmalar Hakkındaki Tespit ve Tarhiyatlar 164 2.6. Karşıt Firmalar Hakkında Tespitler 165 2.7. Karşıt Firma ile Alt Firma Hüviyetinin Aynı Firmada Birleşmesi 166 2.8. Mükellefin Adreste Bulunmaması veya Adresini Sürekli Değiştirmesi 168 2.9. Mükellefiyetin Re'sen Terkinine Rağmen Fatura Düzenlemeye Devam Edilmesi ve Mükellefiyetin Terkinine Süresinde Dava Açılmaması 168 2.10. Kasa Hesabından Ödeme 169 2.11. Çek ve Diğer Tevsik Edici Araçlarla Ödeme 169 2.12. Hisse Devir İşlemleri 170 2.13. Vekalet Yoluyla Şirket ve İşletmelerin Yönetilmesi 171 2.14. Stok Hareketlerindeki Uyumsuzluk 171 2.15. Ödenen Vergiler ve Aidatlar 172 2.16. Çalışan İşçi Sayısı 172 2.17. Tüketilen Enerji Yönünden Tespitler 173 V. SAHTE BELGEYE İLİŞKİN DÜZELTME BEYANLARI VE SONUÇLARI 173 A. Pişmanlık Beyanı ve Sonuçları 173 B. İzaha Davet ve Vergi Ziyaı Cezasında İndirim 175 C. Özel Esaslara Alınma Nedeniyle Düzeltme Beyanı İle İnceleme Konusunun Ortadan Kaldırılmasını İstenmesi 177 D. Sahte Belgeye İlişkin Beyan Düzeltme Müesseselerinde Tereddütler ve İhtirazi Kayıt 178 VI. GİZLEME FİİLİNİN VERGİLENDİRME VE CEZA HUKUKU AÇISINDAN SONUÇLARI 184 A. VUK'ta Gizleme Fiili ve Sonuçları 184 B. Defter ve Belgelerin İbraz Yükümlülüğü 187 C. İbraz Yükümlülüğünün İhlalinde Süre ve Tespiti 188 D. İbraz Yükümlülüğü ve KDV Açısından Etkinliği 189 1.

Yayılı Muamele Vergisinin Yansıtma Özelliği 189 2. Yansıtma Özelliğinde Güvenlik Sistemi 190 2.1. Denetimde İbraz Yoluyla Güvenlik Sağlama 190 2.2. Yansıtmanın Birden Fazla Mükellefe Ait Kayıtlar Yoluyla Doğurduğu İspat Mekanizması 191 2.3. E-Defter ve E-Faturada Başkanlığın Emin Sıfatının ve Özel Entegratörlerin Oluşturduğu Güvenlik Sistemi 192 E. Gizleme Fiilinin Tarhiyata Etkisi 193 1. Gizleme Fiilinin KDV Açısından Sonuçları 193 2. Gizleme Fiilinin Kurumlar Vergisi Açısından Sonuçları ve KDV Açısından Doğacak Çelişki 195 3.

Gizleme Fiilinin Özel Tüketim Vergisine Etkisi 198 3.1. Özel Tüketim Vergisinde İbraz 198 3.2. Özel Tüketim Vergisinde İndirim 199 4. İbraz Yükümlülüğünün İhlali Sonucu Tüm İndirimlerin Reddiyle Yapılan KDV Tarhına Vergi Yargısının Bakış Açısı 201 5. Sahte Fatura Ticareti ve Gizleme Fiilleri Nedeniyle KDV Tarhiyatı ve Yaratılan KDV Sorunu 207 F. Gizleme Fiilinin Ceza Hukuku Açısından Sonuçları 210 G. Vergi Kaçakçılığı Fiilleri Nedeniyle Vergi Yargısı ve Ceza Yargısında Hüküm Farklılığı 217 IV. Bölüm SAHTE FATURA VE GİZLEME FİİLLERİNDE VERGİ SORUMLULUĞU I. BORÇLAR HUKUKUNDA BORÇ VE SORUMLULUK 221 A. Borç Kavramı 221 B. Sorumluluk Kavramı 222 1. Borçlar Hukukunda Kusur Sorumluluğu 224 2. Borçlar Hukukunda Kusursuz Sorumluluk 224 3. Müteselsil Sorumluluk ve Müşterek Sorumluluk 225 II. VERGİ HUKUKUNDA SORUMLULUK 228 A. Vergi Sorumluluğunun Tanımı 228 B. Diğer Sorumluluk Türlerinin Vergi Sorumluluğu İle İlişkisi 230 C. Vergi Hukuku'nda Müteselsil Sorumluluk ve Müşterek Sorumluluk Kavramları 232 D. Vergi Hukukunda Sorumluluk Türleri 237 1. Vergi Kesmekle Yükümlü Tutulan Vergi Sorumlusu 237 2. Vergi Ödevlisi Durumundaki Vergi Sorumlusu 238 3. Fer'i Vergi Sorumluluğu 239 4. Vergi Hukukunda Fer'i Sorumluluk Türleri 242 4.1. Dış Fer'i Sorumluluk 242 4.2. İç Fer'i Sorumluluk 243 4.2.1. İç Fer'i Sorumlu Olarak Kanuni Temsilciler 244 4.2.1.1. Sorumluluğun Borcun Niteliği ve Tazmin Tutarı Yönünden Kapsamı 244 4.2.1.2. Kanuni Temsilcilerin Tazmin Şekli Yönünden Sorumluluğu 245

4.2.1.3. Kanuni Temsilcilerin Kusur Sorumluluğunun Niteliği 246 4.2.1.4. Kanuni Temsilcilerin Kusur Sorumluluğunun Zaman Yönünden Kapsamı 248 4.2.1.5. Kanuni Temsilcilerin İleriye Yönelik Kusur Sorumluluğu 252 4.2.1.6. Kanuni Temsilciler İçin Zaman Yönünden Kusursuz Tarh Sorumluluğu 252 4.2.1.7. Kanuni Temsilciler Arasında Rücu Sorumluluğu 254 4.2.2. Ortakların Fer'i Sorumluluğu 256 4.2.2.1. Ortakların Sorumluluğunun Genel İlkeleri 256 4.2.2.2. Ortakların Kusursuz Sorumluluğunun Zaman Yönüyle Kapsamı 257 4.2.2.2.1. Ortakların Sorumluluğunda Genel Sorumluluk Dönemi (Maddi Sorumluluk Alanı) 257 4.2.2.2.2. Ortakların Sorumluluğunda Müteselsil Sorumluluk Kuralları (Şekli Sorumluluk Alanı) 258 4.2.2.2.3. Limited Şirketlerde Ortakların Ortaklık Öncesine Ait Sorumluluğu 259 4.2.3. Ortakların Sorumluluğunun Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu Karşısındaki Fer'iliği 263 4.2.3.1. Ortakların Sorumluluğunun Kanuni Temsilci Karşısında Fer'iliğini Savunan Görüş 263 4.2.3.2. Ortakların Sorumluluğunun Kanuni Temsilci Karşısında Fer'iliği Bulunmadığını Savunan Görüş ve Değerlendirme 264 4.2.4. İbraz Yükümlülüğünün İhlali Nedeniyle İndirimlerin Reddinde İç Fer'i Sorumluların Durumu 268 4.3. Sahte Fatura Düzenleme Yönünden Fer'i Sorumluluk 273 4.4. Cezalarda Tekerrür ve İç Fer'i Sorumlular Üzerindeki Sonuçları 275 4.5. Geriye Dönük Beyanlar ve Yapılandırma İradelerinin Sorumluluk Transferine Etkisi 276 4.5.1. Pişmanlık Talepli Düzeltme Beyannamesi 276 4.5.2. Düzeltme Beyanı Yönüyle Sorumluluk 278 4.5.3. İzaha Davet Kapsamında Yapılan Beyan 280 4.5.4. Uzlaşma Yönüyle Sorumluluk 280 4.5.5. Af Kanunları Yönüyle Sorumluluk 281 4.5.5.1. Kesinleşmiş Amme Alacaklarında Taksitlendirme 281 4.5.5.2. Kesinleşmemiş Vergi Borçlarında Yapılandırma 283 4.5.5.3. Matrah Artırımı Yoluyla Tahakkuk 284 4.5.5.4. Stok Düzeltmesi 285 V. Bölüm MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU I. MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU 287 A. Mali Müşavirlik Mesleğinin Amaç ve Konusu ile Görevleri 287 1. 3568 sayılı Kanun'un 2'nci Maddesinde Düzenlenen Görevler 287 B. Mali Müşavirlerin Sorumluluğunun Kapsamı 288 C. Sorumluluğun Türü ve Niteliği 292 D. Kaçakçılık Fiiline İştirak ile Sorumluluk Fiillerinin Kaynağı 293 E. Gizleme Fiilinde Mali Müşavirlerin Sorumluluğu 295 II. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU 296 A. Yeminli Mali Müşavirlik Kavramı 296 B. Yeminli Mali Müşavirlerin Görevleri 296 1. Danışmanlık ve Denetçilik Görevi 297 2. Tasdik İşlemleri 297 2.1. Tasdik İşleminin Kapsam ve Anlamı 299 C. Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk İle Disiplin Sorumluluğu 304 III. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR VE MALİ MÜŞAVİRLER HAKKINDA ORTAK HÜKÜMLER 306 A. Sorumluluğun Başlangıç İşlemi Olarak İhbarname veya Ödeme Emri 306 B. Ödeme Emrinde Yetkili Vergi Dairesi 311 C. Ödeme Emrinde Yargılama ve Tespit Sınırı 312 D. Mali Müşavir İle Feri Sorumlular Arasında Sorumluluk 314 Kaynakça 317 Kavramlar Dizini 329 Yazarın Özgeçmişi 335