Bölüm 1 KARTEL TEORİSİ 1.1. KARTELİN REKABET HUKUKUNDAKİ YERİ ve TANIMI............. 1.1.1. Kartelin Rekabet Hukukundaki Yeri .......................................... 1.1.2. Kartelin İktisadi ve Hukuki Tanımları ........................................ 1.2. KARTELİN EKONOMİYE OLAN ETKİSİ......................................... 1.3. KARTELLERİN TOPLUMSAL HAYAT ve DEMOKRASİYLE OLAN İLİŞKİSİ ................................................... 1.4. NEDEN KARTEL? (ÜYE TEŞEBBÜSLERİN KARTELDEN BEKLENTİLERİ)................ 1.5. KARTELLERİN KURULMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ................................................................ ................... 1.5.1. Kartelin Satılacak Ürünün Fiyatını Yükseltme Gücünün Bulunması (Endüstrinin Talep Esnekliğinin Düşük Olması).......................... 1.5.1.1. Yeni Firma Girişleri ...................................................... 1.5.1.2. Yakın İkame Ürünlerin Mevcudiyeti............................... 1.5.2. Ağır Bir Cezanın Verilmeyeceği Beklentisi................................. 1.5.3. İşlem Maliyetleri..................................................... .................. 1.5.3.1. Endüstrideki Firma Sayısı.............................................. 1.5.3.2. Ürünün Homojen Olması............................................... 1.5.3.3. (Güçlü Bir) Teşebbüs Birliğinin Varlığı.......................... 1.5.3.4. Endüstrideki Teşebbüslerin Sıkı Bir İlişki İçinde Olması........................................... 1.5.4. Talepte Meydana Gelen Değişimler............................................ 1.5.5. Teşebbüslerin Pazar Paylarının Asimetrik Olması........................ 1.5.6. Dikey Entegrasyon ................................................................ .... 1.5.7. Diğer Faktörler...................................................... .................... 1.6. KARTELLERİN KARARLILIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ................................................................ .................... 1.6.1. Kartellerin Kararlılığını Etkileyen İç Faktörler ............................ 1.6.2. Kartellerin Kararlılığını Etkileyen Dış Faktörler.......................... 1.6.3. Kartellerin Kararlılığı Üzerine Yapılan Diğer Çalışmalar............. Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezleri Serisi 2 1.6.4. Kartellerin Kararlılığını Etkileyen Faktörlere İlişkin Değerlendirme ................................................................ .......... 1.6.5. Kartel Teorisine İlişkin Değerlendirme ....................................... Bölüm 2 KARTEL TÜRLERİ, İHRACAT KARTELLERİ ve KRİZ KARTELLERİ 2.1. KARTEL TÜRLERİ ................................................................ ........... 2.1.1. Genel Olarak ................................................................ ............. 2.1.2. Hard Core Kartel Türleri........................................................ .... 2.1.3. Olumlu Yaklaşılan (Non-Per Se) Kartel Türleri ........................... 2.2. ULUSLARARASI ve DEVLETLER ARASI KARTELLER................. 2.2.1. Genel Olarak ................................................................ ............. 2.2.2. Uluslararası Karteller ve Rekabet................................................ 2.2.3. Organization of Petroleum Exporting CountriesPetrol İhracatçısı Ülkeler Teşkilatı (OPEC)................................. 2.2.3.1. OPEC’in Gelişimi ......................................................... 2.2.3.2. OPEC’in Kartel Teorisi Çerçevesinde İncelenmesi .......... 2.3. İHRACAT KARTELLERİ ................................................................ .. 2.3.1. A.B.’nin İhracat Kartellerine Bakışı............................................ 2.3.2. A.B.D.’nin İhracat Kartellerine Bakışı ........................................ 2.3.2.1. Genel Olarak.......................................................... ....... 2.3.2.2. Webb-Pomerene Kanunu ............................................... 2.3.2.3. İhracatçı Ticari Şirketler Kanunu (The Export Trading Company Act of 1982) ................... 2.3.2.4. Dış Ticarette Rekabeti Geliştirme Kanunu (The Foreign Trade Antitrust Improvement Act).............. 2.3.3. İhracat Kartelleri Üzerine Yapılan İktisadi Araştırmalar............... 2.3.3.1. İhracat Kartelleri ve Etkinlik .......................................... 2.3.3.2. İhracat Kartellerinin İç Piyasa Üzerine Etkileri................ 2.3.3.3. İhracat Kartellerine İlişkin Genel Değerlendirme............. 2.4. KRİZ KARTELLERİ (YENİDEN YAPILANDIRMA ANLAŞMALARI) ............................. 2.5. KRİZ KARTELLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME....................... Bölüm 3 TÜRK REKABET POLİTİKASI BAĞLAMINDA KARTELLERİN ve İHRACAT KARTELLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 3.1. GENEL OLARAK.......................................................... .................... Osman Tan ÇATALCALI 3 3.2. ÖRNEK KARARLARIN KARTEL TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ .................................................... 3.2.1. Çimento Karteli......................................................... ................ 3.2.1.1. Genel Bilgiler........................................................ ........ 3.2.1.2. Çimento Kartelinin Kartel Teorisi Çerçevesinde Değerlendirilmesi.............................................. ............ 3.2.2. Akaryakıt Karteli......................................................... .............. 3.2.2.1. Genel Bilgiler........................................................ ........ 3.2.2.2. Akaryakıt Kartelinin Kartel Teorisi Çerçevesinde İncelenmesi ................................................................ .. 3.3. İHRACAT KARTELLERİNİN 4054 SAYILI REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ ................................................................ ... 3.3.1. Genel Olarak ................................................................ ............. 3.3.2. İhracatçı Birlikleri ve Rekabet.................................................... 3.3.2.1. İhracatçı Birliklerinin Tarihi........................................... 3.3.2.2. İhracatçı Birliklerinin Görevleri...................................... 3.3.2.3. İhracatçı Birliklerinin Görevleri Çerçevesinde Uygulamadaki Durumun Değerlendirilmesi..................... 3.3.2.4. Gümrük Birliği Çerçevesinde İhracat Kartelleri ve Rekabet Kurumunun Değerlendirilmesi........................... 3.3.3. Çimento İhracatı İçin Kurulmak İstenilen İhracat Kartelinin İncelenmesi ................................................... 3.3.4. İhracat Kartellerine İlişkin Değerlendirme...................................