................................................ 36 2. KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK MEKANİZMALARI VE GÖNÜLLÜ EMİSYON TİCARETİ ................................................................ ........................... 37 2.1. Esneklik Mekanizmalarına Giriş ............................................................... 37 2.2. Temiz Kalkınma Mekanizması ................................................................ .. 41 2.2.1. Temiz Kalkınma Mekanizması Proje Döngüsü ............................. 42 2.2.2. Temiz Kalkınma Mekanizması İle İlgili Yapılar ve Kişiler .......... 45 2.2.2.1. Taraflar Toplantısı ve Taraflar Buluşması ..................... 45 2.2.2.2. Temiz Kalkınma Mekanizması Yönetim Kurulu ........... 46 2.2.2.3. Belirlenmiş Ulusal Otorite ............................................. 47 2.2.2.4. Belirlenmiş Operasyonel Yapı ....................................... 47 2.2.2.5. Proje Katılımcıları .......................................................... 47 2.2.3. Temiz Kalkınma Mekanizması Proje Portföyü ............................. 48 2.3. Ortak Yürütme ................................................................ ........................... 51 2.3.1. Ortak Yürütme Proje Döngüsü ...................................................... 51 2.3.2. Ortak Yürütme İle İlgili Yapılar ve Kişiler ................................... 53 2.3.3. Ortak Yürütme Proje Portföyü ....................................................... 54 vii2.4. Uluslararası Emisyon Ticareti ................................................................ ... 55 2.4.1. Emisyon Kayıt Birimleri ................................................................ 62 2.5. Temiz Kalkınma Mekanizması, Ortak Yürütme ve Emisyon Ticaretinin Mali Durumu ve Karşılaştırması ................................................................ ....... 63 2.6. Gönüllü Emisyon Ticareti ................................................................ ......... 66 2.6.1. Gönüllü Emisyon Ticaretinde Roller ............................................. 68 2.6.2. Gönüllü Emisyon Ticaretinin Proje Portföyü ................................ 71 2.6.3. Gönüllü Emisyon Ticaretinin Mali Durumu .................................. 77 2.7. Bölüm Sonucu ................................................................ ........................... 81 3. EMİSYON TİCARETİ AÇISINDAN DÜNYADAKİ ÖRNEKLER VE UYGULAMALAR ................................................................ .................................. 82 3.1. Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Sistemi .................................................. 82 3.2. Amerika Birleşik Devletleri...................................................... ................. 88 3.2.1. Şikago İklim Borsası ................................................................ ...... 89 3.2.2. Anlaşmaya Dayalı Girişimler ........................................................ 93 3.2.2.1. Bölgesel Sera Gazı Girişimi ........................................... 93 3.2.2.2. Kaliforniya ................................................................ ..... 94 3.2.2.3. Batı İklim Girişimi ......................................................... 95 3.3. Japonya Emisyon Ticareti Sistemi ............................................................ 95 3.4. Avustralya ................................................................ .................................. 96 3.4.1. Yeni Güney Galler Sera Gazı Emisyonu Azaltma Sistemi ........... 98 3.5. Birleşik Krallık ................................................................ .......................... 99 3.5.1. İklim Değişikliği Vergisi ............................................................... 99 3.5.2. İklim Değişikliği Anlaşmaları ..................................................... 100 3.5.3. Birleşik Krallık Emisyon Ticareti Sistemi ................................... 101 3.6. Norveç Emisyon Ticareti Sistemi ............................................................ 102 3.7. Kanada ................................................................ ..................................... 103 3.8. Bölüm Sonucu ................................................................ ......................... 104 4. EMİSYON TİCARETİ UYGULAMASI VE TÜRKİYE .......................... 106 4.1. Türkiye’deki Mevcut Gönüllü Emisyon Ticaretinin İncelenmesi ........... 106 4.2. Seçilmiş Sektörlerde Emisyon Ticareti Potansiyelinin Belirlenmesi ...... 109 4.2.1. Enerji Verimliliği ................................................................ ......... 110 4.2.2. Yenilenebilir Enerji ................................................................ ..... 114 4.2.3. Katı Atık Yönetimi ................................................................ ...... 119 4.3. Emisyon Ticaretinin Türkiye’ye Etkisi ................................................... 124 4.3.1. Emisyon Azaltım Potansiyeli ...................................................... 124 4.3.2. Emisyon Ticaretinden Elde Edilecek Gelir Miktarı .................... 126 4.3.2.1. Emisyon Sertifikası Fiyat Tahminleri .......................... 126 4.3.2.2. Üç Sektörde Emisyon Ticaretinden Elde Edilecek Gelir 129 4.3.3. Emisyon Ticaretinin Yatırım Maliyeti ......................................... 132 4.3.3.1. Yenilenebilir Enerji Sektöründe Yatırım Maliyeti ....... 133 4.3.3.2. Yenilenebilir Enerji Sektöründeki İlk Yatırım Maliyetinin Emisyon Ticaretinden Elde Edilecek Gelir ile Karşılaştırılması . 135 viii 4.3.4. Yenilenebilir Enerjinin, Enerji Verimliliğinin ve Katı Atık Yönetiminin Sosyal ve Çevresel Faydaları ............................................. 136 4.4. Bölüm Sonucu ................................................................ ......................... 137 5. TÜRKİYE EMİSYON TİCARETİ SİSTEMİ İÇİN KURUMSAL ALTYAPI ÖNERİSİ ................................................................ ............................. 139 5.1. İhtiyaç Analizi ................................................................ ......................... 139 5.2. Türkiye Emisyon Ticareti Sisteminin Yapısı .......................................... 141 5.2.1. Proje Onaylama Birimi ................................................................ 141 5.2.2. Ulusal Emisyon Kayıt ve İzleme Birimi ...................................... 144 5.2.3. Emisyon Sertifikası Kayıt, Ticaret ve Takas Birimi .................... 147 5.2.3.1. Merkezi Kayıt Kuruluşu ............................................... 148 5.2.3.2. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ................................. 148 5.2.3.3. İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) .. 149 5.2.4. Türkiye Emisyon Ticareti Sistemi İçin İlgili Kurumların Mevzuatında Olası Düzenlenmeler ......................................................... 151 5.3. Bölüm Sonucu ................................................................ ......................... 155 6. DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER ........................................................ 156 7. SONUÇ ................................................................ ........................................... 164 EKLER ................................................................ ................................................... 167 EK-1: Yenilenebilir Enerji, Enerji Verimliliği ve Katı Atık ile İlgili Mevzuat 168 EK-2: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü’nün İlgili Maddeleri ................................................................ ........ 171 EK-3: Emisyon Azaltımı ve Emisyon Ticareti Potansiyelinin Detaylı Gösterimi 187 KAYNAKLAR ................................................................ ...................................... 198 DİZİN ................................................................ ..................................................... 204 İklim değişikliği ile mücadelede emisyon ticareti ve Türkiye uygulaması (PDF Download Available). Available from: https://www.researchgate.net/publication/283213365_Iklim_degisik ligi_ile_muca