İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1. VERİTABANI SİSTEMLERİNE GİRİŞ 1 o GENEL KAVRAMLAR VE YENİ YAKLAŞIMLAR 2 • Veri Bilimi 2 • Veri ve Bilgi 2 • Veri Türleri 5  Yapısal ve Yapısal Olmayan 6  Nicel ve Nitel 6 • Veri Birimleri 7 • Üst-veri 8 • Veri Öğesi 8 • Veri Kümeleme 8 • Kayıt 8 • Anahtar 9 • Endüstri 4.0 10  Nesnelerin Interneti 10  Büyük Veri 11  Blokzincir 11 o VERİTABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ 12 • Veritabanı Geçmişi 14 • Veritabanı Mimarisi 15  Veritabanı Motoru 16  Veri Sözlüğü 16 • Veri Bütünlüğü 16 • Yerel Veritabanları 16 • İstemci/Sunucu (Client/Server) Veritabanları 17 • Tek-Katmanlı, İki-Katmanlı ve Çok-Katmanlı Mimariler 18 • Dağıtık Veritabanları 20  Yineleme ve Bölünme 20 • Federe Veritabanları 21 • Nesne-Yönelimli VTYS 22 o VERİTABANI NESNELERİ (DATABASE OBJECTS) 23 o VERİ ERİŞİM TEKNOLOJİLERİ 23 • ODBC, DAO, RDO 23 • OLE-DB 24 • ADO (ActiveX Data Objects) 25 • ADO.NET 25 o SORULAR İLE ÖZET 27 BÖLÜM 2. VERİ MODELLEME 29 o VERİ MODELLERİ 30 • Veri Modellerinin Geçmişi 30 • Hiyerarşik Model 31 • Ağ Modeli 31 • İlişkisel Model 32 • Nesne Yönelimli Model 33 • Varlık-İlişki Modeli (E-R Modeli) 34  Varlık 35  Varlık Sınıfı 35  Nitelik 35  Etki-Alanı 36  Kardinalite 36  Farklı E-R Notasyonları 36 o CHEN 36 • Kullanılan Notasyonlar 36 • Nitelikler 37  Birleşik (Composite) Nitelik 38  Çok Değerli (Multi-Valued) Nitelik 39  Türetilmiş (Derived) Nitelik 39  Anahtar (Key) Nitelik 40 • İlişki Kümeleri 40  İlişkiler Arasındaki Çoğulculuk (Multiplicity) Kısıtları 40  Bire-bir (1:1) İlişkiler 41  Bire-çok (1:*, 1:M) İlişkiler 41  Çoğa-çok (*:*, M:N) İlişkiler 41  İlişkilerdeki Nitelikler 42  İlişkilerin Derecesi 43  Özyineli (Recursive) İlişkiler 45 • Varolma Bağımlılığı 45 • Zayıf ve Güçlü Varlık Kümeleri 46 • Genelleştirme ve Özelleştirme 48  Süper Sınıflar ve Alt Sınıflar 49  Kümeleme 51  Dışlama (Exclusion) Kısıtı 52 o CROW'S FOOT 55 • Kullanılan Notasyonlar 55 • Varlıklar 56 • İlişkiler 57 o IDEF1X 59 • Kullanılan Notasyonlar 60 • Varlıklar 61 • İlişkiler 61  Belirsiz ilişkiler 61  Belirli ilişkiler 61  Özel olmayan ilişkiler 62  Kategorik İlişkiler 62 o BİRLEŞİK MODELLEME DİLİ (UML) 63 • Kullanılan Notasyonlar 64 • Sınıflar 66 • İkili İlişki (Association) 68 • İlişki Sınıfları (Association Classes) 70 • Alt Sınıflar 70 • Parça-Bütün İlişkiler 70 o E-R'DEN SQL'E 73 • Veritabanı Tasarım Aşamaları 73 • E-R'den SQL'e Eşleştirme 75  Özyineli İlişki 76  Bire-Bir İlişki 77  Bire-Çok İlişki 77  Çoğa-çok İlişki 78  ISA dönüşümü 79  Üçlü İlişkilerin Ayrıştırılması 80 o SORULAR İLE ÖZET 81 BÖLÜM 3. İLİŞKİSEL VERİ MODELİ 83 o İLİŞKİSEL MODEL 84 o VERİTABANLARI İÇİN MATEMATİK 84 • Küme Teorisi 84 • Metotlar ile Kümeleri Belirtme 85 • Eleman Sayısı 85 • Alt Küme 86 • Kümenin Kuvveti 86 • Kartezyen Çarpım 86 • İkili İlişki 86 • Fonksiyon 87 • Fonksiyonlarda Etki-Alanı ve Değer 87 • Birim Fonksiyon 88 o İLİŞKİSEL MODEL 88 • İlişki 88 • Derece 90 • Kardinalite 90 • Çoklu (Tuple) 90 • Etki-Alanı 90 • İlişkisel Veritabanı 90 • Şema 92 o İLİŞKİSEL CEBİR 96 • Seçme 97 • İzdüşüm 98 • Yeniden Adlandır 99 • Çarpım 101 • Doğal Bağlantı 102 • Koşullu Bağlantı 102 • Eşit Bağlantı 103 • Dış Bağlantı 106 • Bölme 106 • İlişkiler Üzerinde Küme İşlemleri 108 • Silme 109 • Ekleme 110 • Güncelleme 110 • Kümeleme Fonksiyonları 111 o SORULAR İLE ÖZET 112 BÖLÜM 4. NORMALİZASYON 113 o Normalizasyon Nedir? 114 o Avantajları ve Dezavantajları 114 o Fonksiyonel Bağımlılık (Functional Dependency) 114 • Çıkarsama Kuralları (inference) 117 • Kanonik Örtü 120 • Fonksiyonel Bağımlılık Kümesinin Kapanışı 121 • Nitelik Kümesinin Kapanışı 122 o Anomaliler 124 o Normalizasyon Adımları 125 • Birinci Normal Form 126 • İkinci Normal Form 128 • Üçüncü Normal Form 129 • Boyce-Codd Normal Form 130 • Dördüncü Normal Form 131 o İlişkilerin Ayrıştırılması 132 • BCNF Ayrıştırma Algoritması 134 o SORULAR İLE ÖZET 136 BÖLÜM 5. SQL: VERİ TANIMLAMA DİLİ (DDL) 137 o SQL NEDİR? 138 o KATILIMLI SQL (EMBEDDED SQL) 139 o SQL KOMUT KÜMESİ 140 o GENEL YAZIM KURALLARI 141 o VERİ TANIMLAMA DİLİ (DDL) 142 • Komut Seti 143 • VERİ TİPLERİ 143 • NULL Değerler 145 • TABLOLAR 146  Referans Bütünlüğü 148  Veriler Üzerinde Yapılan Kısıtlamalar 149  Tabloda Düzenlemeler Yapmak 153  Tablo Silme 155 • İNDEKSLER 155 • GÖRÜNÜMLER 157  Görünümler Üzerinde Düzenlemeler 158  Görünümlerin Silinmesi 159  Görünümler ile Güvenlik 159 o VERİ KONTROL DİLİ (DCL) 160 • VERİTABANI GÜVENLİĞİ 162  Kullanıcılar (Users) 163  Roller (Roles) 163  Ayrıcalıklar (Privileges) 164  Sütunlar Üzerindeki Ayrıcalıklar 165  Kullanıcı Eklemek (MySQL) 165 o HAREKET İŞLEME DİLİ (TCL) 166 o SORULAR İLE ÖZET 168 BÖLÜM 6. SQL: VERİ İŞLEME DİLİ (DML) 169 o DML KOMUTLARI 170 o SEÇME SORGUSU (SELECT) 170 • Sütun Başlığının Değiştirilmesi (as) 173 • Çıktıda Literal Değerlerin Kullanılması 174 • Sayısal Bilgi Çıktılarının Düzenlenmesi 175 • Tekrarlı Kayıtların Ortadan Kaldırılması (distinct) 176 • Sorgu Sonuçlarının Sıralanması (order by) 176 • Gruplandırarak Sorgulama (group by) 177 • Bir Koşula Bağlı Olarak Sorgulama (where) 178 o OPERATÖRLER 179 • Aritmetiksel Operatörler 179 • Karşılaştırma Operatörleri 180 • Mantıksal Operatörler 180 • Karakter Katarlarını Birleştirme 181 • SQL Operatörleri 181  Between 181  in 182  like 183  is null 184  exists 185  some/any/all 185 o SİLME SORGUSU (DELETE) 185 o EKLEME SORGUSU (INSERT) 186 o GÜNCELLEŞTİRME SORGUSU (UPDATE) 187 o CRUD ve REST 188 o AD-HOC SORGU 190 o KÜMELEME FONKSİYONLARI 190 • AVG 191 • COUNT 192 • MAX 193 • MIN 194 • STDEV, VAR 194 • SUM 195 • Sözcüğünün Kullanımı 196 • Having Sözcüğünün Kullanımı 198 o SORULAR İLE ÖZET 202 BÖLÜM 7. TABLOLARIN BAĞLANMASI ve ALTSORGULAR 203 o TAKMA AD (ALIAS) 204 o BAĞLANTI TİPLERİ 205 • Kartezyen Bağlantı 205 • Eşit Bağlantı 206 • Eşit Olmayan Bağlantı 209 • İç Bağlantı 211 • Dış Bağlantı 213 • Kendisi (Self) ile Bağlantı 215 • Birleşim (union) 217 • Kesişim (Intersect) 219 • Fark (Except) 220 • Heterojen Bağlantı 220 o ALTSORGULAR 224 • Alt Sorgular ile Kümeleme Fonksiyonlarının Kullanımı 226 • Alt Sorgularda IN Sözcüğünün Kullanımı 227 • Altsorgular İle ANY ve ALL Kullanımı 228 • İlişkisel Altsorgular 230 • Altsorgular ile EXISTS ve NOT EXISTS Kullanımı 235 • Altsorgu Sonuçlarını Aritmetiksel Olarak Kullanma 238 • Ekleme İşlemlerinde Altsorguların Kullanımı 238 • Güncelleme İşlemlerinde Altsorguların Kullanımı 238 • Silme İşlemlerinde Altsorguların Kullanımı 238 o SORULAR İLE ÖZET 239 BÖLÜM 8.

VERİTABANI PROGRAMLAMA 241 o KULLANILAN VERİTABANI SİSTEMLERİ 242 • Microsoft SQL Server 242  SQL Server Management Studio (SSMS) 243 • MySQL 247  MySQL Workbench 248 o İLK VERİTABANI 248 • Veritabanı Silme 250 o T-SQL ve MySQL İLE PROGRAMLAMA 251 • Değişkenler 252 • Akış Kontrol Dili 254  BEGIN END 254  IF ELSE 254  WHILE 255  CASE 256  GOTO 257  RETURN 257  TRY CATCH ve THROW 258  WAITFOR 258  WITH 259 o FONKSİYONLAR 259 • Skalar Fonksiyonlar 260 • Tablo-Değerli Fonksiyonlar 260 • Sistem Fonksiyonları 261 • Hesaplanmış Alanlar 261 o SAKLI PROSEDÜRLER (STORED PROCEDURES) 262 • Saklı Prosedür Türleri 263 • Saklı Prosedürün Silinmesi/Düzenlenmesi 264 • Saklı Prosedürlerde Parametre Kullanımı 265 o TETİKLEYİCİLER (TRIGGERS) 269 • T-SQL'de inserted ve deleted tabloları 271 • MySQL'de new ve old tabloları 273 • Tetikleyiciler ile İlgili İşlemler 274 • After ve Instead Of Tetikleyici Türleri 277 o İMLEÇ (CURSOR) 278 o SORULAR İLE ÖZET 282 BÖLÜM 9. HAREKETLER VE SORGU İŞLEME 283 o Hareket Nedir? 284 o ACID 286 o Eş Zamanlı Denetim 286 o Eş Zamanlı Çalışma Anomalileri 287 • Kayıp Güncelleme (Lost Update) 287 • Kirli Okuma (Dirty Read) 287 • Tekrarlanamayan Okuma (Non-repeatable Read) 288 • Hayalet Okuma (Phantom Read) 288 o Hareketlerin Yalıtım Seviyeleri 289 o Serileştirilebilir İşletim Planı 291 o Kaynak Kilitleme 293 • Ölümcül Kilitlenme 294 o SORGU İŞLEME ve OPTİMİZASYON 294 • Optimizasyon ve Sorgu Ağaçları 296 o SORULAR İLE ÖZET 302 BÖLÜM 10.

VERİ AMBARI SİSTEMLERİ 305 o İŞ ZEKASI SİSTEMLERİ 306 o VERİ AMBARI (DATA WAREHOUSE) 307 • Veri Pazarı (Data Mart) 308 o BOYUTSAL MODELLEME 309 • Gerçek 309 • Boyut 309 • Zaman Boyutu 309 • Model Biçimleri 310  Yıldız (Star) 310  Kartanesi (Snowflake) 311 o OLTP ve OLAP 314 o Veri Ambarı Mimarileri 316 o Veri Küpleri (Data Cube) 317 o SQL ile OLAP 320 • GROUPING SET 320 • CUBE Operatörü 321 • ROLLUP 322 • Özet Görünüm (Materialized View) Kullanımı 322 o SORULAR İLE ÖZET 323 BÖLÜM 11. NoSQL SİSTEMLERİ 325 o BÜYÜK VERİ 326 • CAP Teoremi 327 • Base Model 328 o NoSQL SİSTEMLERİ 329 • Serileştirme (Serialization) 331 • SQL - NoSQL Karşılaştırma 334 • NoSQL Veritabanı Türleri 335 o MongoDB (Doküman Yönelimli Veri Modeli) 336 • Doküman Veritabanı Terminolojisi 336 • İlk Veritabanı 337 • Sorgular 339 • Kayıtların Güncellenmesi 341 • Kayıtların Silinmesi 341 • MongoDB ile İçe/Dışa Aktarma 342 o Cassandra (Geniş-Sütun Yönelimli Veri Modeli) 342 • Sütun Veritabanı Terminolojisi 343 o Redis (Anahtar-Değer Yönelimli Veri Modeli) 344 • String Yapılar 345 • List Yapısı 347 • Set Yapısı 348 • Hash Yapısı 348 o Neo4J (Grafik Yönelimli Veri Modeli) 350 • Arayüz ve İlk Veritabanı 350 • Grafik Veritabanı Terminolojisi 352 • İlişkiler 353 • Düğüm ve İlişkileri Listelemek 355 • Güncelleme 356 • Silme 356 o BULUT BİLİŞİM (CLOUD COMPUTING) 356 • Sanallaştırma 357 • Bulut Bilişim Katmanları 357 o SORULAR İLE ÖZET 358 BÖLÜM 12. EKLER 359 o KİTAPTA KULLANILAN ÖRNEK VERİTABANLARI 360 • DB_EMPDEPT Veritabanı 360  İlişkisel Şema ve Diyagram 360  DDL İfadeleri 360  Örnek Veriler 364 • DB_OGROTO Veritabanı 364  İlişkisel Şema ve Diyagram 364  DDL İfadeleri 366  Örnek Veriler 369 • DB_MUSOTO Veritabanı 372  İlişkisel Şema v