İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...v BİRİNCİ BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER KAVRAMI, TARİHÇESİ VE İLİŞKİLİ OLDUĞU ALANLAR 1.1. Halkla İlişkiler Kavramı ve Tanımı...1 1.2. Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi...3 1.2.1. Dünyada Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi ............3 1.2.2. Türkiye'de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi ........6 1.3. Halkla İlişkiler ve İlişkili Olduğu Alanlar..11 1.3.1. Halkla İlişkiler ve İnsan İlişkileri ....11 1.3.2. Halkla İlişkiler ve Propaganda .........12 1.3.3. Halkla İlişkiler ve Pazarlama ............13 1.3.4. Halkla İlişkiler ve Reklam.....15 1.3.5. Halkla İlişkiler ve Lobicilik (Kulisçilik)......17 1.3.6. Halkla İlişkiler ve Tanıtım....18 1.3.7. Halkla İlişkiler ve İletişim ....19 İKİNCİ BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLERİN AMAÇLARI VE TEMEL İLKELER 2.1. Halkla İlişkilerin Amaçları .......23 2.1.1. Kurum İçi Halkla İlişkiler .....25 2.1.2. Kurum Dışı Halkla İlişkiler ..26 2.2. Halkla İlişkilerin İlkeleri ...........27 2.2.1. Halkla İlişkiler İki Yünlü Bir Süreçtir ..........27 2.2.2. Halkla İlişkiler Gerçekçi Olmalıdır .27 2.2.3. Halkla İlişkiler Süreklilik Arzeder ..28 2.2.4. Halkla İlişkiler Uzmanlık Gerektirir ............28 2.2.5. İnandırıcılık ve Doğru Bilgi Verme.29 2.2.6. Halkla İlişkilerin Bütçesi Faaliyetlere Uygun Biçimde Dağıtılmalıdır.30 2.2.7. Halkla İlişkiler Mesleki Ahlak Kurallarına Uymalıdır ......30 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HAKLA İLİŞKİLERDE FAYDALANILAN YÖNTEM VE ARAÇLAR 3.1. Halkla İlişkilerde Tanıma Yöntemleri........33 3.1.1. Vatandaşların Kişisel Başvuruları ..34 3.1.2. Temsilci Niteliğindeki Kişi ve Gruplarla İlişkiler .34 3.1.3. Anket Tekniğini Uygulama Yöntemi ile Tanıma...35 3.1.4. Toplantılar ...........37 3.1.5. Basın İzleme ........37 3.1.6. Halkla Yüzyüze İlişkiler39 3.1.7. Kamuoyu Araştırması ve Referandum .......41 3.2. Halkla İlişkilerde Tanıtmada Faydalanılan Araç ve Yöntemler ........42 3.2.1. Yüzyüze İlişkiler 43 3.2.1.1. Konuşma Sanatı........43 3.2.1.2. İnandırıcılık.......46 3.2.1.3. Telefonda Konuşma48 3.2.2. Basılı Araçlar.......49 3.2.2.1. Gazeteler.............50 3.2.2.2. Dergiler .52 3.2.2.3. Broşürler ve El Kitapları.....52 3.2.2.4. Afişler ve Pankartlar ............53 3.2.2.5. Rozetler, Pullar ve Mektuplar ........53 3.2.2.6. Yıllıklar..54 3.2.2.7. Kitaplar .54 3.2.3. Görsel - İşitsel Araçlar..54 3.2.3.1. Radyo - Televizyon.55 3.2.3.2. Filmler ...56 3.2.3.3. İnternet ve İntranet56 3.2.3.4. Diğer Görüntülü Araçlar.....60 3.2.4. Diğer Araçlar.......61 3.2.4.1. Yarışmalar..........61 3.2.4.2. Sergi ve Fuarlar ........62 3.2.4.3. Festivaller - Şenlikler ..........63 3.2.4.4. Konferanslar, Seminerler, Sempozyumlar ve Paneller.............65 3.2.4.5. İşletme Gezileri66 3.2.4.6. Açılışlar, Yıldönümleri - Ağırlama Törenleri ......67 3.2.4.7. Fotoğraflar.........68 3.2.4.8. Sponsorluk.........68 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖRGÜTLENME AÇISINDAN HALKLA İLİŞKİLER 4.1. Halkla İlişkiler Departmanının Örgütsel Yapısı...71 4.2. Kamuda Halkla İlişkiler Örgütlenmesi ......73 4.3. Özel Sektörde Halkla İlişkiler Örgütlenmesi.........74 4.3.1. Örgütlenmeyi Etkileyen Dış Faktörler........75 4.3.1.1. Örgütlerin Genel Çevresi....76 4.3.1.2. İşlem Çevresi ....76 4.3.2. Örgütlenmeyi Etkileyen İç Faktörler...........77 4.4. Halkla İlişkiler Departmanının Sorumlulukları (Görevleri)......81 4.5. Halkla İlişkiler Uzmanlarının Sahip Olması Gerekli Özellikleri............83 4.6. Yerel Yönetimlerde Halkla İlişkiler.............85 BEŞİNCİ BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER SÜRECİ 5.1 Halkla İlişkiler Sürecinin Aşamaları............89 5.1.1. Araştırma, (Bilgi Toplama - Sorunu Tanımlama) .............90 5.1.2. Planlama .92 5.1.3. Uygulama Aşaması .........94 5.1.4. Değerlendirme Aşaması........95 ALTINCI BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARINDA KAMUOYU VE HEDEF KİTLE 6.1. Halkla İlişkilerde Kamuoyu.....99 6.1.1. Kamuoyu ve Kitlesel İletişim .........100 6.1.2. Baskı Grupları ve Kamuoyu............101 6.2. Halkla İlişkilerde Hedef Kitleler ..103 6.2.1. Hedef Kitle Çeşitleri ....104 6.2.1.1. İç Kamuoyunu Oluşturan Hedef Kitleler............109 6.2.1.2. Dış Kamuoyunu Oluşturan Hedef Kitleler.........110 6.2.1.3. Toplumsal Çevre...111 6.2.1.4. Mali Piyasalar111 6.2.1.5. Yazılı ve Görsel Basın Yayın Organları..112 6.2.1.6. Kamu Kurumlarıyla İlişkiler........113 YEDİNCİ BÖLÜM SANAL ORTAMDA HALKLA İLİŞKİLER 7.1. Halkla İlişkilerde Sanal Ortam .....115 7.2. Halkla İlişkilerde Sanal Ortamları Kullanma Nedenleri ...........117 7.3. Halkla İlişkilerin Sanal Ortamdaki Araçları .......121 7.3.1. İnternet.121 7.3.2. World Wide Web (www)...122 7.3.3. Home Page ........123 7.3.4. Elektronik Posta (E-mail)..124 7.3.5. Chat (Sohbet)...124 7.3.6. Haber Grupları 125 7.3.7. Forumlar ............126 7.3.8. Multi-Medya Uygulamaları (Telekonferanslar) 127 7.3.9. Bloglar...127 7.3.10. İntranet............128 7.3.11. Extranet...........129 SEKİZİNCİ BÖLÜM KRİZ DÖNEMLERİNDE HALKLA İLİŞKİLER 8.1. Krizin Tanımı ve Özellikleri..131 8.2. Krizi Meydana Getiren Nedenler.132 8.2.1. Çevreden Kaynaklanan Nedenler 133 8.2.2. İşletmeden Kaynaklanan Nedenler...........135 8.3. Kriz Süreci........136 8.3.1. Kriz Uyarılarının Algılanması ve Hareketsizlik .136 8.3.2. Kriz Dönemi......138 8.3.3. Çözülme Dönemi ..........138 8.4. Kriz Yönetimi..138 8.5. Kriz Yönetimi ve Halkla İlişkiler..140 8.5.1. Kriz Döneminde Halkla İlişkilere Düşen Görevler .........143 DOKUZUNCU BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER VE SPONSORLUK 9.1. Sponsorluk Tanımı ve Özellikleri .............147 9.2. Sponsorluğun Amaçları..........150 9.3. Sponsorluk Türleri .....152 9.3.1. Sportif Faaliyetlerle İlgili Sponsorluk ......153 9.3.1.1. Bireysel Sporcuların Sponsorluğu..........153 9.3.1.2. Spor Takımlarının Sponsorluğu.154 9.3.2. Kültür - Sanat Sponsorluğu............155 9.3.3. Sosyal Sponsorluk........155 9.3.4. Yayın Sponsorluğu.......157 9.4. Sponsorluk ve Halkla İlişkiler ......158 9.5. Sponsorluğun Sağlayacağı Yararlar .........159 9.6. Örnek Sponsorluk Uygulamaları.159 ONUNCU BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLERDE İMAJ VE SOSYAL SORUMLULUK 10.1. İmaj Kavramı161 10.2. İmaj Türleri...163 10.2.1. Kişisel İmaj ..163 10.2.2. Kurumsal İmaj..........166 10.2.3. Ürün ve Marka İmajı.......168 10.3. Kurum İmajı ile Kurum Kimliği Arasındaki İlişki........169 10.4. Sosyal Sorumluluk ...171 10.5. Kurum İmajının Gelişmesinde Sosyal Sorumluluk.....173 ONBİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL MEDYA VE HALKLA İLİŞKİLER 11.1. Kavramsal Olarak Sosyal Medya ............177 11.2. Sosyal Medyanın Tarihsel Gelişim Süreci.........179 11.3. Sosyal Medyanın Özellikleri .......180 11.4. Önemli Sosyal Paylaşım Ağları..182 11.5. Sosyal Paylaşım Ağları ve Halkla İlişkiler.........186 11.5.1.1. Sosyal Paylaşım Ağlarının Halkla İlişkiler Ortamı Olarak Kullanılması..187 11.5.1.2. Sosyal Ağ Sitelerinde Halkla İlişkiler Açısından Görülen Eksiklikler ve Tehditler ......189 11.5.1.3. Sosyal Ağ Sitelerinde Halkla İlişkiler Çalışmalarına Örnekler...........191 ONİKİNCİ BÖLÜM ÖRNEK HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARI Örnekler.......193 ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER MESLEĞİNİN ULUSAL VE ULUSLARARASI AHLAK KURALLARI 12.1. IPRA Meslek Ahlak Yasası ..227 12.2. Atina Yasası...228 12.3. Roma Bildirisi (ICO Uluslararası Meslek Bildirisi).....231 12.4. Helsinki Bildirgesi....235 12.5. TÜHİD Meslek Ahlak İlkeleri......237 KAYNAKÇA.239