İÇİNDEKİLER ÖZGEÇMİŞLER ................................................................ ... iii DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ............................................. v BİRİNCİ BÖLÜM SİGORTA VE İŞLETME KAVRAMLARI, RİSKLER, SİGORTACILIĞIN BÖLÜMLERE AYRILMASI, İŞLETMELERİN PERFORMANS ÖLÇÜTLERİ, MAL VE KİŞİ SİGORTA TÜRLERİ 1.1. GENEL OLARAK SİGORTA VE İŞLETME KAVRAMLARI .... 1 1.2. SİGORTANIN TANIMI................................................... 3 1.3. RİSKLER ................................................................ ..... 5 1.3.1. Risk ve Tehlike Kavramları .................................. 5 1.3.2. Risklerin Sınıflandırılması .................................... 6 1.3.3. Risklerin Sigortalanabilmesi................................. 9 1.3.4. Risklere Karşı İnsan Davranışları .......................... 10 1.3.5. Sigortanın Yararları ve Sakıncaları........................ 12 1.3.5.1. Sigortanın Yararları............................... 12 1.3.5.2. Sigortanın Sakıncaları ........................... 13 1.3.6. Sigortanın Önemi ve İşlevleri............................... 14 1.3.6.1. Sigortanın Güvence ve Riziko Yönetimi İşlevleri ................................. 14 1.3.6.2. Sigortanın Ekonomik İşlevleri ................. 15 1.4. İŞLETME KAVRAMI...................................................... 15 1.4.1. Sigorta İşletmesinin Amaçları .............................. 16 1.5. SİGORTACILIĞIN YAPISININ BÖLÜMLERE AYRILMASI..... 17 1.5.1. Sigorta Türleri ................................................... 18 1.5.1.1. Sağlanan Güvenliğin İçeriği Bakımından Sigorta Türleri .................... 18 1.5.1.2. Sigorta İlişkisinin Düzenlenmesi Bakımından Sigorta Türleri.................... 19 viii 1.5.1.3. Sigorta İlişkisinin Kurulmasının İradeye Bağlılığı Bakımından Sigorta Türleri......... 19 1.5.1.4. Rizikolar Bakımından Sigorta Türleri........ 19 1.5.1.5. Sigorta Ettirilen Çıkarlar Bakımından Sigorta Türleri..................................... 19 1.5.1.6. Ödenecek Tazminat Miktarı Bakımından Sigorta Türleri .................... 19 1.6. İŞLETMELERİN PERFORMANS ÖLÇÜTLERİ ..................... 21 1.6.1. Verimlilik (Prodüktivite)....................................... 22 1.6.2. Kârlılık (Rantabilite) ............................................ 23 1.6.3. Etkinlik ............................................................. 23 1.6.4. Yenilik .............................................................. 24 1.6.5. Yeterlilik ........................................................... 25 1.6.6. Ekonomiklik (İktisadilik) ...................................... 25 1.6.7. Dengeli Büyüme ................................................ 26 1.6.8. Katılımcılık ........................................................ 26 1.6.9. Toplam Kalite .................................................... 27 1.7. SİGORTACILIĞIN İŞLETME BİLİMİNDEKİ YERİ ................. 27 1.8. MAL SİGORTALARI VE TÜRLERİ ................................... 29 1.8.1. Mal Sigortasının Ana İlkeleri ................................ 29 1.8.1.1. Mal Sigortasında Menfaat Şartı İlkesi...... 29 1.8.1.2. Sigorta Değerinin Sigorta Bedeline Denkliği İlkesi...................................... 30 1.8.1.3. Halefiyet İlkesi ve Rücu Hakkı................ 32 1.8.2. Mal Sigortası Türleri........................................... 32 1.8.2.1. Aktif Değer Sigortaları .......................... 34 A- SOMUT AKTİF DEĞER SİGORTALARI ............................... 34 1.8.2.1.1. Yangın Sigortası .................. 34 1.8.2.1.2. Nakliyat Sigortası ................ 36 1.8.2.1.3. Hırsızlık Sigortası (Hırsızlığa Karşı Sigorta) ..................... 37 1.8.2.1.4. Cam Kırılma Sigortası........... 39 1.8.2.1.5. Oto Kasko Sigortası ............. 40 1.8.2.1.6. Mühendislik Sigortaları ......... 46 1.8.2.1.7. Tarımsal Sigortalar............... 52 ix TARIM SİGORTALARI HAVUZ İŞLETMELERİ A.Ş. (TARSİM).... 65 1.8.2.1.8. Zorunlu Deprem Sigortası ..... 68 1.8.2.1.9. Hukuksal Koruma Sigortası ... 75 B- SOMUT OLMAYAN AKTİF DEĞER SİGORTALARI............... 76 1.8.2.2. Sorumluluk (Mesuliyet) Sigortası............ 77 1.8.2.2.1. Giriş ve Kavram................... 77 1.8.2.2.2. Sorumluluk Sigortası Türleri .. 78 1.8.2.2.3. GÜVENCE HESABI............... 90 1.8.2.3. Gelir Sigortaları (İşletme Faaliyetinin Kesilmesine Karşı Sigorta)..................... 92 1.9. KİŞİ SİGORTALARI VE TÜRLERİ .................................... 94 1.9.1. Genel Olarak.......................................................... ... 94 1.9.2. Kişi Sigortaları Türleri ......................................... 95 1.9.2.1. Hayat (Yaşam) Sigortası........................ 95 1.9.2.2. Kaza Sigortası...................................... 98 1.9.2.2.1. Tanımı................................ 98 1.9.2.2.2. Türleri .............................. 100 1.9.2.2.3. Kapsamı ........................... 103 1.9.2.3. Bireysel Emeklilik Sigortası .................. 101 1.9.2.3.1. Tanımı.............................. 101 İKİNCİ BÖLÜM SİGORTA İŞLETMELERİNİN KURULUŞLARI, ÖRGÜT YAPILARI, TASFİYE, BİRLEŞME VE İFLAS İŞLEMLERİ, ORGANİSAZYONU, PAZARLAMA VE SATIŞ FONKSİYONLARI 2.1. SİGORTA İŞLETMELERİNİN KURULUŞLARI VE ÖRGÜT YAPILARI................................................. 107 2.1.1. Sigorta Şirketlerinin İşleyiş Şekilleri .................... 109 2.1.2. Yöneticilerin Yapamayacağı İşler........................ 110 2.2. SİGORTA İŞLETMELERİNDE RUHSAT ALMA ZORUNLULUĞU ......................................................... 111 2.2.1. Ruhsat Alma İşlemleri....................................... 111 2.2.2. Ruhsat Talebinin Değerlendirilmesi..................... 112 2.2.3. Ruhsatın İptalini Gerektiren Haller ...................... 113 x 2.2.4. Sigorta İşletmelerinin İş Planı............................. 114 2.3. SİGORTA İŞLETMELERİNİN ÖRGÜTLENME ŞEKİLLERİ.... 115 2.3.1. Karşılıklı Sigorta Birliği...................................... 115 2.3.2. Anonim Şirket ................................................. 116 2.4. SİGORTA İŞLETMELERİNİN TASFİYE, BİRLEŞME, DEVRALMA, PORTFÖY DEVRİ VE İFLASLARI ............... 117 2.5. SİGORTA İŞLETMELERİNDE ORGANİZASYON............... 118 2.5.1. Genel Olarak ................................................... 118 2.5.2. Sigorta İşletmesinin Fonksiyon Esasına Göre Organizasyonu ................................................ 119 2.5.2.1. İç Organizasyon ................................. 120 2.4.2.1.1. Genel Yönetim Bölümleri .... 120 2.4.2.1.2. Yardımcı Bölümler ve Görevleri........................... 121 2.4.2.1.3. Yöneticilerin Yapamayacağı İşler................................. 125 2.5.2.2. Dış Organizasyon ............................... 125 2.5.2.2.1. Sigorta Acenteleri.............. 126 2.5.2.2.2. Broker (Temsilci) ............... 136 2.5.2.2.3. Sigorta Eksperleri............... 145 2.5.3. Sigorta İşletmelerinin Organizasyon Şemaları....... 153 2.5.3.1. Faaliyet Bakımından Sigorta İşletmesi Organizasyon Şeması ......................... 153 2.5.3.2. Departman Organizasyon Şeması ......... 156 2.5.3.3. Fonksiyonel Organizasyon Şeması........ 157 2.5.3.4. Üretim Esasına Göre Organizasyon ....... 158 2.6. SİGORTA İŞLETMELERİNDE PAZARLAMA VE SATIŞ FONKSİYONU ........................................................... 158 2.6.1. Sigorta İşletmelerinde Pazarlama Fonksiyonu.............. 158 2.6.2. Sigorta Pazarlamasında Satış Fonksiyonu............ 162 2.6.2.1. Sigorta Satışının Özellikleri .................. 162 2.6.2.2. Satıcılık Faaliyetleri............................. 163 2.6.2.2.1. Satış ................................ 163 2.6.2.2.2. Satış Sonrası Hizmetler ...... 16 2.6.2.2.3. Bilgi Akışını Sağlama .......... 166 xi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİNANSMAN SORUNLARI, SİGORTA HİZMETİNİN FİYATLANDIRILMASI, MALİ BÜNYENİN GÜÇLENDİRİLMESİ, YATIRIM OLANAKLARI, SİGORTA İŞLETMECİLİĞİNİN DEĞERLEME İLKE VE YÖNTEMLERİ 3.1. GENEL OLARAK FİNANSMAN SORUNLARI................... 167 3.2. SİGORTA İŞLETMELERİNDE FİNANSAL YAPI ................ 168 3.2.1. Özkaynak Sermaye Unsurları............................. 169 3.2.1.1.

Özkaynak Sermayesi .......................... 171 3.2.1.2. Karşılıklar .......................................... 171 3.2.1.3. Dağıtılmamış Kâr................................ 171 3.2.1.4. Teminatlar......................................... 172 3.2.2. Dış Kaynak Sermaye Unsurları........................... 174 3.2.2.1. Teknik Karşılıklar................................ 176 3.2.2.1.1. Kazanılmamış Primler Karşılığı............................ 176 3.2.2.1.2.

Devam Eden Riskler Karşılığı............................ 177 3.2.2.1.3. Muallak Tazminat Karşılığı .. 178 3.2.2.1.4. Matematik Karşılıklar.......... 179 3.2.2.1.5. Dengeleme Karşılığı............ 180 3.2.2.1.6. İkramiye ve İndirimler Karşılığı............................ 181 3.2.2.2. Aktif Hesapların Değer Düzeltmesi Niteliğinde Olan Karşılıklar .................. 182 3.2.2.2.1. Şüpheli Alacak Karşılığı ...... 182 3.2.2.2.2. Serbest Karşılıklar.............. 182 3.3. SİGORTA İŞLETMELERİNDE MALİ BÜNYENİN GÜÇLENDİRİLMESİ............................................ ......... 183 3.4. SİGORTA İŞLETMELERİNDE YATIRIM OLANAKLARI...... 186 3.4.1. Genel Olarak Yatırım ........................................ 186 3.4.2. Sigorta İşletmelerinin Yatırım Kriterleri................ 187 3.4.3. Sigorta İşletmelerinde Yatırım Alanları ................ 187 3.5. SİGORTA HİZMETİNİN FİYATLANDIRILMASI ................ 190 3.5.1. Genel Olarak ................................................... 190 xii 3.5.2. Sigorta Güvencesinin Fiyatı, Sigorta Primi, Prim Türleri ve Tarife Rejimi ............................. 192 3.5.2.1. Primin Saptanma Kuralları ................... 193 3.5.2.2. Primin Hesaplanması........................... 193 3.5.2.3. Sigorta Priminin Türleri........................ 196 3.5.2.3.1. Net Sigorta Primi ............... 196 3.5.2.3.2. Brüt Prim Miktarı ............... 197 3.5.2.4. Tarife Rejimi ...................................... 198 3.6. SİGORTA İŞLETMELERİNDE DEĞERLEME .................