İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 7 Tablolar ve Şekiller Listesi 13 Kısaltmalar Listesi 15 Giriş 17 Birinci Bölüm GENEL OLARAK DENETİM KAVRAMI VE OMBUDSMAN 1.1. DENETİM VE KAMU YÖNETİMİNDE DENETİM 21 1.1.1. Denetim Kavramı 22 1.1.2. Kamu Yönetiminde Denetim 26 1.1.2.1. Kamu Yönetiminde Denetimin Niteliği 26 1.1.2.2. Klasik Anlamda Kamu Yönetiminin Denetimi 28 1.1.2.3. Kamu Yönetiminin Denetiminde Çağdaş Kavramlar 31 1.1.2.4. Bireylerin Hak Arama Özgürlüğü 34 1.2. OMBUDSMAN 35 1.2.1. Ombudsman Kavramı 36 1.2.2. Tarihsel Süreçte Ombudsman Kurumlarının Gelişimi ve Farklı Ülke Uygulamaları 41 1.2.2.1. Ombudsman Kurumlarının Tarihçesi 41 1.2.2.2. Ulusal ve Ulus – Üstü Düzeyde Farklı Ombudsman Uygulamaları 49 1.2.2.2.1. Danimarka Ombudsmanı: Klasik Ombudsman 50 1.2.2.2.2. Büyük Britanya Ombudsmanı: Parlamento Komiseri 50 1.2.2.2.3. Fransa Ombudsmanı: Medyatör 54 1.2.2.2.4. İspanya Ombudsmanı: Halkın Savunucusu 55 1.2.2.2.5. Avrupa Ombudsmanı 60 1.2.3. Ombudsman Denetiminin Özellikleri 61 1.2.4. Ombudsman Denetiminin Etkinliği 65 1.2.5. Denetim Sistemlerinde Ombudsman Kurumu ve İşlevleri 68 1.2.5.1. Denetim Sistemleri İçinde Ombudsman Kurumlarının Yeri 68 1.2.5.2. Ombudsmanın İşlevleri 74 1.2.5.3. İyi Yönetişim Aracı Olarak Ombudsman 77 1.2.6. Ombudsman Faaliyetleri 79 1.2.6.1. İncelemeler 80 1.2.6.2. Teftişler 82 1.2.6.3. Tavsiyeler 83 1.2.7. Ombudsman Çeşitleri 83 1.2.7.1. Ombudsman Sınıflandırması ve Modelleri 84 1.2.7.2. Kamu Yönetiminin Denetiminde Ombudsman Kurumları 93 İkinci Bölüm İSKANDİNAV OMBUDSMAN MODELLERİ: İSVEÇ VE DANİMARKA OMBUDSMAN KURUMLARI SAHA ARAŞTIRMASI 2.1. İSKANDİNAV ÜLKELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ 102 2.2. İSVEÇ’TE KAMU YÖNETİMİNİN DENETİMİ VE OMBUDSMAN 105 2.2.1. İsveç Kamu Yönetim Yapısı 106 2.2.2. İsveç’te Kamu Yönetiminin Denetimi 109 2.2.3. İsveç’te Ombudsman Denetimi 115 2.3. DANİMARKA’DA KAMU YÖNETİMİNİN DENETİMİ VE OMBUDSMAN 120 2.3.1. Danimarka Kamu Yönetim Yapısı 121 2.3.2. Danimarka’da Kamu Yönetiminin Denetimi 122 2.3.3. Danimarka’da Ombudsman Denetimi 125 2.4. İKİ FARKLI MODEL OLARAK İSVEÇ VE DANİMARKA OMBUDSMAN KURUMLARI 132 2.5. İSVEÇ VE DANİMARKA OMBUDSMAN KURUMLARI SAHA ARAŞTIRMASI 135 2.5.1. İsveç ve Danimarka Ombudsman Kurumları Faaliyet Raporları İncelemesi 135 2.5.1.1. İsveç Ombudsman Kurumu 1999 – 2008 Dönemi Faaliyetleri 135 2.5.1.1.1. İsveç Ombudsman Kurumunca Dönem İçi Başlatılan İncelemeler 136 2.5.1.1.2. İsveç Ombudsman Kurumu Dönem İçi İncelemeleri ve Sonuçları 139 2.5.1.1.3. İsveç Ombudsman Kurumu Dönem İçi İnceleme Konuları 143 2.5.1.2. Danimarka Ombudsman Kurumu 1999 – 2008 Dönemi Faaliyetleri 147 2.5.1.2.1. Danimarka Ombudsman Kurumunca Dönem İçi Başlatılan İncelemeler 147 2.5.1.2.2. Danimarka Ombudsman Kurumu Dönem İçi İncelemeleri ve Sonuçları 150 2.5.1.2.3. Danimarka Ombudsman Kurumu Dönem İçi İnceleme Konuları 154 2.5.1.3. İsveç – Danimarka Ombudsman Kurumu Faaliyetleri Karşılaştırması 158 2.5.2. Örnek Olay İncelemeleri 161 2.5.3. İsveç ve Danimarka Ombudsman Kurumları Görüşme Bulguları 168 2.5.3.1. Kurumların Örgüt Yapıları ve Çalışanları 169 2.5.3.2. Kurumların Genel Uygulamaları ve Yasal Dayanakları 170 2.5.3.3. Ombudsman Kurumları ve Parlamento İlişkileri 172 2.5.3.4. Mahkemeler ve Ombudsman Kurumu İlişkisi 175 2.5.3.5. Toplumsal Kabul 175 2.5.3.6. Gelişmekte Olan Ülkeler ve Ombudsman Kurumları Üzerine Düşünceler 176 2.5.4. Genel Değerlendirme 177 Üçüncü Bölüm TÜRKİYE’DE OMBUDSMAN 3.1. TÜRKİYE’DE OMBUDSMAN DÜŞÜNCESİ VE KURUMUN OLUŞTURULMASI SÜRECİ 181 3.1.1. Ülkemizde Ombudsman Düşüncesinin Gelişimi 182 3.1.2. Anayasal Düzenleme Öncesi Ombudsman Girişimi: 5548 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 187 3.1.2.1. 5548 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu TBMM Süreci 187 3.1.2.2. 5548 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Anayasa Mahkemesince İptali 191 3.1.3. Anayasa Değişiklikleri ve 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 193 3.2. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 195 3.2.1. Kurumun Yapısı ve Statüsü 195 3.2.2. Kurumun Yetki Alanı ve Sınırları 196 3.2.3. Başdenetçi ve Denetçilerin Nitelikleri, Seçimleri ve Görev Süreleri 196 3.2.4. Kuruma Başvuru ve Sonuçlandırılması 198 3.2.5. Kurumun Bilgi ve Belgelere Ulaşımı 199 3.2.6. Raporlar ve Kamuoyunun Bilgilendirilmesi 200 3.2.7. Kurum Görevlilerinin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 200 3.2.8. Kurum Personeli 201 3.3. GENEL DEĞERLENDİRME 201 Sonuç 209 EK: İsveç ve Danimarka Ombudsman Kurumu Görüşmeleri Soru Formu 215 Kaynakça 217 Kavramlar Dizini 229