İÇİNDEKİLER İçindekiler Teşekkür 7 Kısaltmalar 15 BİRİNCİ BÖLÜM: GİRİŞ I. ŞİRKETLER TOPLULUĞU VE YÖNETİM 20 A. Şirketler Topluluğuna İlişkin Tanımlar 20 1. Şirketler Topluluğu 20 2. Hâkim Şirket- Bağlı Şirket 24 3. TTK'da Hâkimiyet Kavramı 26 4. Karşılıklı İştirak 29 B. Şirketler Topluluğunda Yönetim 30 1. Yönetim Kavramı 30 2. Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Konumu, Görev ve Yetkileri 31 a. Yönetim Kurulu 31 b. Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri 33 c. Şirketler Topluluğunda Yönetim Kurulu Üyesi 34 aa. Hâkim Şirket Yönetim Kurulu Üyesi 34 bb. Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyesi 35 aaa. Şirketler Topluluğunda Bağımlı Yönetim Kurulu Üyesi 35 bbb. Şirketler Topluluğunda İnançlı Yönetim Kurulu Üyesi 36 İKİNCİ BÖLÜM: BAĞLI ŞİRKET YÖNETİMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ I. YÖNETİM VE TEMSİLE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 39 A. Yönetime İlişkin Yükümlülüğü 39 B. Temsile İlişkin Yükümlülüğü 40 C. Özen Borcu ve Bağlılık Yükümlülüğü 41 II. BİLGİLENDİRMEYE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 45 A. Bağlılık Raporu Düzenleme Yükümlülüğü 45 1. Bağlılık Raporu ve İçeriği 47 2. Rapor Hazırlanırken Gözetilmesi Gereken İlkeler 49 3. Raporun Sonuç Kısmı 50 4. Bağlılık Raporunun Denetim, Tescil ve İlanı 50 5. Raporun Hazırlanmaması 51 6. Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu 52 III. HÂKİM ŞİRKETİN BAĞLI ŞİRKET HAKKINDA RAPOR DÜZENLEYEBİLMESİ İÇİN BAĞLI ŞİRKETİN BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 53 IV. HÂKİM ŞİRKET PAY SAHİPLERİNİN HÂKİM ŞİRKETLER HAKKINDA BİLGİ ALMA HAKKINA UYGUN ŞEKİLDE BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 55 V. İLGİLİ KİŞİLERCE BİLDİRİM, TESCİL VE İLAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİ HALİNDE BAĞLI ŞİRKET NEZDİNDEKİ İŞLEMLERİ GÖZETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 55 VI. BAĞLI ŞİRKETİN HAKLARINI KORUYUCU DAVALARI AÇMA VE İŞLEMLERİ YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 57 A. Genel Kurulda Bağlı Şirket Aleyhine Alınan Karar Hakkında İptal Davası Açma Yükümlülüğü 57 B. Yönetim Kurulu Kararlarının Batıl Olduğunun Tespiti ve İptal Davası Açma Yükümlülüğü 59 C. İlişkili Taraf İşlemlerine Başlamadan Önce Yönetim Kurulu Kararı Alma Yükümlülüğü 62 D. Denkleştirmenin Faaliyet Yılı İçerisinde Yerine Getirilmesini Gözetme Yükümlülüğü 65 VII. MEVZUATTA ÖNGÖRÜLEN YASAKLARA UYGUN HAREKET ETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 67 A. Topluluk İçi Borçlanmalar ve Merkezi Nakit Yönetimi Uygulamalarının Bağlı Şirket Aleyhine Olmaması İlkesini Gözetme Yükümlülüğü 67 1. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağının İhlal Edilmemesini Gözetme Yükümlülüğü 69 2. Yönetim Kurulu Üyesinin Şirketle Kendi Veya Başkası Adına İşlem Yapma Yasağını Gözetme Yükümlülüğü 71 3. Yönetim Kurulu Üyesinin, Yakınlarının ve Ortağı Olduğu Şirketlerin Şirkete Borçlanma Yasağını Gözetme Yükümlülüğü 74 B. Bağlı Şirketin Kendi Paylarının İktisabı Amacıyla Hâkim Şirkete Finansal Destek Verme Yasağına Aykırı İşlem Yapılmamasını Gözetme Yükümlülüğü 75 1. Kısmî Hâkimiyet Hâlinde 78 2. Tam Hâkimiyet Durumunda 78 C. Şirketin Kendi Paylarını Taahhüt Yasağına Uygun Davranma Yükümlülüğü 79 D. Şirketle Rekabet Etmeme Yasağına Uygun Davranma Yükümlülüğü 80 E. Örtülü Kazanç Dağıtımı Yasağı İlkesine Aykırı İşlem Tesis Edilmemesini Gözetme Yükümlülüğü 81 F. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Yasağı İlkesine Aykırı İşlem Tesis Edilmemesini Gözetme Yükümlülüğü 86 G. Bağlı Şirket Bakımından Açıkça Anlaşılır Haklı Sebebi Olmayan Kararların Alınmamasını Sağlama Yükümlülüğü 88 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ESASLAR I. GENEL 93 II. BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN ANLAMI 95 III. HÂKİM ŞİRKETİN HÂKİMİYETİ HUKUKA AYKIRI KULLANMASINDA BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU 96 A. Tam Hâkimiyet Halinde 97 B. Kısmi Hâkimiyet Halinde 100 IV. BAĞLI ŞİRKETİN ZARARA UĞRATILMASI HALİNDE SORUMLULUK 101 A. Tam Hâkimiyet Halinde 101 1. Davacılar 102 2. Davalılar 102 a. Hâkim Şirket 102 b. Hâkim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri 102 c. Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri 102 V. KISMİ HÂKİMİYET HALİNDE 103 A. Sorumluluğun Şartları 103 1. Hâkim Şirketin, Bağlı Şirket Üzerinde Kısmi Hâkimiyete Sahip Olması 103 2. Hâkim Şirketin Yönlendirmesi 103 3. Yönlendirme Sonucu Bağlı Şirketin Kaybına Yol Açacak Bir İşlemin Yapılması 103 4. İşlemin Yönetim Kurulunun Özen Borcuna Aykırı Olması 104 5. Kaybın Hâkim Şirket Tarafından Giderilmemesi 104 a. Kayıp Hâkim Şirket Tarafından Denkleştirilmemeli 104 b. Faaliyet Yılı Sonuna Kadar Bağlı Şirkete Kaybın Giderilmesi Bakımından İstem Hakkı Tanınmamalı 105 VI. SORUMLULUK DAVALARI 106 A. Genel 106 B. Taraflar 106 1. Davacılar 106 a. Dolayısıyla Zarar Gören Davacılar 107 b. Bağlı Şirket Pay Sahipleri 108 c. Bağlı Şirket Alacaklıları 108 2. Doğrudan Zarar Gören Davacılar 109 a. Alacaklılar 109 b. Pay Sahipleri 110 c. Bağlı Şirket 110 d. Davalılar 113 aa. Hâkim Şirket 113 bb. Hâkim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri 113 cc. Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri 114 C. Sorumluluğun Yaptırımı- Mahkemece Verilebilecek Kararlar 115 1. Bağlı Şirketin Zararının Tazmini 115 2. Pay Sahibinin Paylarının Hâkim Şirket Tarafından Satın Alınmasına Karar Verilmesi 116 3. Duruma Uygun Düşen ve Kabul Edilebilir Başka Bir Çözüm 117 4. Pay Sahibine Ayrılma Hakkı Tanınması 117 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUKLARI BAKIMINDAN ÖZEL DÜZENLEMELER I. TAM HÂKİMİYET HALİNDE HÂKİM ŞİRKETİN TALİMAT SERBESTİSİ 119 II. BAĞLI ŞİRKET YÖNETİMİNİN DOĞACAK SORUMLULUĞUNUN HÂKİM TEŞEBBÜS TARAFINDAN ÖNCEDEN ÜSTLENİLMESİNİ İSTEME HAKKI 120 III. ÇİFTE ORGAN ÜYELİĞİ DURUMUNDA YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞUNUN İNCELENMESİ 121 BEŞİNCİ BÖLÜM: YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞUNU SONA ERDİREN SEBEPLER I. DENKLEŞTİRME 123 A. Denkleştirme Kavramı 123 B. Kayıp Kavramı 123 C. Kayba Neden Olan İşlem ve Kararlar 124 D. Denkleştirme Miktarının Tespiti 126 E. Denkleştirme Yöntemleri 128 1. Fiilen Denkleştirme 128 2. Bağlı Şirkete İstem Hakkı Tanınması Yoluyla Denkleştirme 129 II. DENKLEŞTİRMENİN ZAMANI 131 III. BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN YÖNETİM VE TEMSİL YETKİLERİNİN DEVREDİLMESİ 132 A. Yönetim Kurulunun Yönetim Yetkisinin Devredilmesi 132 B. Yönetim Kurulunun Temsil Yetkisinin Devredilmesi 138 C. Yönetim Kurulunun Yönetim ve Temsil Yetkilerinin Devredilmesi Halinde Sorumluluğu 139 D. Bağlı Şirketin Yönetim Kurulunun Yönetim ve Temsil Yetkilerinin Devredilmesi 141 E. Bağlı Şirket Yönetim Kurulunun Yönetim ve Temsil Yetkilerinin Devredilmesi Halinde Sorumluluğu 142 IV. İBRA 143 A. İbranın Kapsamı 145 B. Geçerli Olacağı Süre Bakımından 147 C. İbra Kararının Hukuki Sorumluluk Davalarına Etkisi 148 1. Bağlı Şirket Tarafından Açılacak Davalar Bakımından 148 2. Pay Sahipleri Bakımından 148 a. Doğrudan Zararlar 149 b. Dolaylı Zararlar 149 3. Alacaklılar Bakımından 150 V. Sorumsuzluk Anlaşması 150 A. Genel Olarak 150 B. Sorumsuzluğun İleri Sürülemeyeceği Kişiler 152 VI. ZARAR GÖRENİN RIZASI 153 VII. SULH 154 VIII. ZAMANAŞIMI 155 ALTINCI BÖLÜM: SONUÇ 159 Bibliyografya 171 Kavram Dizini 181