VERiMLiLiK iLE iLGiLi TEMEL KAVRAMLAR 1.1. Tanım 1 1.2. Verimlilik Artışı 4 1.3. Verimlilik, Etkinlik ve Etkililik Kavramları Arasındaki Farklılık 4 1.4. Toplumun Farklı Kesimlerinin Verimlilik Algılamaları 7 1.5. Verimlilik Kavramının iktisadi Düşüncedeki Gelişimi 7 1.6. Verimlilik Kavramının Önem Kazanmasının Nedenleri. 10 1.7. Verimlilik Tuzağı. 12 İKİNCİ BÖLÜM VERIMLİLİGIN ÖLÇÜLMESi 2.1. Verimlilik Oranlarının Sınıflandırılması 15 2.2. Verimlilik Ölçümleri 16 2.2.1. Kısmi Verimlilik Endeksleri 16 2.2.1.1. iş Gücü Verimliliği 17 2.2.1.2. Sermaye Verimliliği 17 2.2.2. Toplam Faktör Verimliliği 18 2.3. Verimlilik Ölçümünün Amaçları 20 2.4. Verimlilik Ölçümünde Karşılaşılan Güçlükler 22 2.4.1. Üretim Verilerinde Karşılaşılan Güçlükler 23 2.4.2. Girdilerin Ölçümünde Karşılaşılan Güçlükler 24 2.4.2.1. iş Gücü Girdisi 24 2.4.2.2. Sermaye Girdisi 25 2.4.2.3. Toprak Girdisi 26 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VERiMLiLiK ARTIŞINI BELiRLEYEN FAKTÖRLER 3.1. Verimlilik Artışını Belirleyen Temel Faktörler 28 3.1.1. Ekonomik Faktörler 28 3.1.1.1. Yapısal Değişme ve Kaynakların Yeniden Dağılımı 28 3.1.1.2. Makroekonomik Politikalar 29 3.1.1.2.1. Dış Ticaret Politikası 29 3.1.1.2.1.3 Ölçek Ekonomileri. 31 3.1.1.2.1.3 Döviz Kıtlığı 31 3.1.1.2.1.3 Yurt içi Etkenlik 31 3.1.1.2.2. Para Politikası 3. 2 3.1.1.2.3. Maliye Politikası 33 3.1.1.3. Ekonomik ve Siyasi istikrar 34 3.1.1.4. Sermaye Yoğunluğu ve Teknolojik Gelişme 35 3.1.1.4.1. Sermaye Yoğunluğundaki Değişme 35 3.1.1.4.2. Teknolojik Gelişme 36 3.1.1.4.2.3 içerilmiş Teknolojik Gelişme 38 3.1.1.4.2.3 lçerilmemiş Teknolojik Gelişme 38 3.1.2. Demografik, Sosyal ve Coğrafi Faktörler 39 3.1.2.1. Emek Kalitesi 39 3.1.2.2. Sağlık 4. 1 3.1.2.3. Nüfusun Yapısı 42 3.1.2.4. Doğal Kaynak Yapısı 42 3.1.2.5. Sosyal Farklılıklar 43 3.1.2.6. Altyapı 43 3.1.3. Kurumlar 44 3.2. iş Gücü Verimliliğini Etkileyen Faktörler 45 3.2.1. Ekonomik Faktörler 45 3.2.2. Fiziki Faktörler 45 3.2.3. Sosyo-Kültürel Faktörler 45 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VERiMLiLiK VE EKONOMiK BÜYÜME 4.1. Kuramsal Olarak Verimlilik ve Ekonomik Büyüme ilişkisi 48 4.1.1. Verimlilik Artışı ve Teknoloji 48 4.1.2. Teknolojik Gelişme ve Toplam Faktör Verimliliği 49 4.1.3. Verimlilik Ve Ekonomik Büyüme 50 4.2. Bazı Ülke/Ülke Gruplarında Verimlilik ve Ekonomik Büyüme ilişkisinin Görünümü 51 4.2.1. Dünya Genelinde Verimlilik ve Ekonomik Büyüme 52 4.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 55 4.2.3. İngiltere 57 4.2.4. OECD Ülkeleri 59 4.2.5. Avrupa Birliği Ülkeleri 60 4.2.6. Güneydoğu Asya Ülkeleri 61 4.3. Verimlilik ve Ekonomik Büyüme ilişkisi Üzerine Yapılan Ampirik Çalışmalardan Örnekler 63 4.3.1. Uluslararası Çalışmalar 63 4.3.2. Türkiye Ekonomisi Üzerine Yapılan Çalışmalar 65 BEŞİNCİ BÖLÜM VERIMLILIGIN BAZI MAKRO DEGIŞKENLER ÜZERiNDEKi ETKiLERi 5.1. Verimlilik ve Kalkınma 70 5.2. Verimlilik ve Rekabet Gücü 72 5.3. Verimlilik ve Enflasyon 74 5.4. Verimlilik ve Sürdürülebilir Kalkınma 76 5.5. Verimlilik ve Gelir Dağılımı. 78 5.6. Verimlilik ve istihdam 79 5.7. Verimliliğin Makro Büyüklükler Üzerindeki Etkilerine ilişkin Bir Örnek: Singapur Verimlilik Hareketi 82 ALTINCI BÖLÜM SEKTÖREL DÜZEYDE VERiMLiLiK GÖSTERGELERi 6.1. Tarım Sektöründe Verimlilik 85 6.1.1. Tarımsal Verimlilik Kriterleri 86 6.1.1.1. iş Gücü Verimliliği 86 6.1.1.2. Toprak Verimliliği 86 6.1.1.3. Sermaye Verimliliği 87 6.1.2. Tarımda Verimliliği Etkileyen Faktörler 87 6.1.2.1. Teknolojik Düzey 88 6.1.2.2. Eğitim ve Yayım Faaliyetleri 88 6.1.2.3. Yeni Teknolojilerin Benimsenmesi ve Kullanımı 89 6.1.3. Tarımsal Verimliliği Artırma Politikaları 89 6.2. Sanayi Sektöründe Verimlilik 90 6.3. Hizmet Sektöründe Verimlilik 91 6.4. Bilgi-iletişim Teknolojileri ve Verimlilik 94 6.5. Verimlilik Paradoksu 97 6.5.1. Ampirik Çalışmalar 98 6.5.2. Verimlilik Paradoksuna Getirilen Açıklamalar 98 6.5.2.1. Ölçümde Karşılaşılan Güçlükler 99 6.5.2.2. Örgütsel Değişmelerin Zaman Alması 95 6.5.2.3. Gecikmenin Olması 100 6.5.2.4. BIT'in Temsil Ettiği Sermaye Stoğunun Küçük Oranda Olması 100 6.5.2.5. BIT'in Üretim Faktörleri Yerine ikame Edilmesi 100 YEDİNCİ BÖLÜM MAKRO DÜZEYDE VERIMLILIGIN TEŞViKi 7.1. Gelişmekte Olan Ülkelerde Verimlilik Düzeyinin Düşük Olma Sebepleri 104 7.2. Verimliliği Artırmak Üzere Alınabilecek Önlemler 104 7 .2.1. Verimlilik Kültürünün Yaratılması ve Geliştirilmesi 105 7.2.1.1. Verimlilik Kültürü Kavramı 105 7.2.1.2. Verimlilik Kültürünün Yaratılması, Geliştirilmesine Katkıda Bulunabilecek Çevreler ve Faktörler 106 7.2.2. Ulusal Verimlilik Kampanyalarının Düzenlenmesi 107 7.2.3. Verimliliğin Artırılması Konusunda Uluslararası iş Birliği. 108 7.3. Verimliliğin Artırılmasında Hükumetlerin Rolü 109 7.3.1. Verimliliği Teşvik Etmek için Kamu Politikaları 11O 7.4. Mikro Verimliliğin Artırılması 112 SEKİZİNCİ BÖLÜM TÜRKIYE'DE VERiMLiLiK ARTIŞLARI VE AVRUPA BIRLIGI ÜLKELERi iLE KARŞILAŞTIRMA 8.1. Türkiye'de Kalkınma Planlarında Verimliliğin Ele Alınışı. 113 8.2. Türkiye'de Verimlilikte Gözlenen Değişmeler ve AB Ülkeleri ile Karşılaştırma 115 8.2.1. Uluslararası Verimlilik Karşılaştırmalarında Karşılaşılan Güçlükler 115 8.2.2. Ulusal Verimlilik 116 8.2.3. Tarım Sektöründe Verimlilik 121 8.2.4. Sanayi Sektöründe Verimlilik 123 8.2.5. Hizmet Sektöründe Verimlilik 126 8.3. Türkiye'de Verimlilik-Büyüme ilişkisi 128 8.4. Türkiye'de Verimlilik Artışının Önündeki Engeller 132 8.4.1. Makroekonomik ve Politik istikrarsızlık 132 8.4.2. ikili Yapı ve Kayıt Dışılık 133 8.4.3. Verimlilik Odaklı Olmayan Kuruluşlar 133 8.5. Türkiye'de Verimliliği Artırmak Üzere Öneriler 133