İÇİNDEKİLER İçindekiler Dokuzuncu Basıya Sunuş 5 Kısaltmalar 23 Birinci Bölüm KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDAN DOĞAN MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN VE TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKÎ SORUMLULUĞU I. SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUYA İLİŞKİN KAVRAMLAR 25 A. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 25 1. Genel Olarak Hukuki Sorumluluk ve Kusur Sorumluluğu 25 2. Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu) 27 a. Genel Olarak Kusursuz Sorumluluk 27 b. Kusursuz Sorumluluk Halleri 28 aa. Genel Olarak Kusursuz Sorumluluk 28 bb. 6098 Sayılı Borçlar Kanunundaki Kusursuz Sorumluluk Nedenleri 30 aaa. Dikkat ve Özen İlkesinden Doğan Kusursuz Sorumluluk Nedenleri 30 bbb. Hakkaniyet İlkesinden Doğan Kusursuz Sorumluluk Nedeni 31 ccc. Tehlike Sorumluluğundan Doğan Kusursuz Sorumluluk Nedenleri 31 B. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununda İşleten Kavramı 33 1. Tanım ve Unsurları 33 2. İşleten Çeşitleri 34 a. Gerçek İşleten 34 aa. Motorlu Araç Sahibi 34 aaa. Araç Sahipliği Sıfatının Kazanılması 34 bbb. Harici Senetle Araca Zilyet Olanların Hukuki Durumu 38 bb. Aracın Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Alıcısı 40 cc. Aracın Uzun Süreli Kiracısı, Ariyet ve Rehin Alanı 40 b. Farazi İşleten 43 c. Ortak İşleten kavramı 45 C. İşletenin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibi Kavramı 45 D. İşletenin Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kimseler 47 1. Sürücü 47 2. Diğer Yardımcı Kişiler 48 II. KAZAYA NEDEN OLAN ARACIN TRAFİK KAYDINA TEDBİR ŞERHİ VERİLMESİ VE ARACIN MUVAZAALI SATIŞININ İPTALİ 48 A. Kazaya Neden Olan Aracın Trafik Kaydına Tedbir Şerhi Verilmesi (KTK 85/II) 48 1. Kanunî Düzenleme 48 2. Hükmün Amacı ve Hukukî Konusu 49 3. Cumhuriyet Savcısının Şerh Verme Yetki ve Görevi 49 4. Maddenin Uygulama Şartları 50 5. Şerhin Niteliği 51 6. Şerhin Süresi ve Kaldırılması 52 7. Kötü Niyetli Satışlara Karşı Koruma 53 8. Genel Hükümlere Göre Tedbir Kararı Verilmesi 53 Tedbir Uygulamasıyla İlgili Kararlar 54 B. Zarara Neden Olanın Aracının Borçtan Kurtulmak Maksadıyla Muvazaalı Olarak Satılması Nedeniyle Satışın İptali Davası 55 1. Muvazaalı Araç Satışının İptali Davası 55 2. Muvazaalı Satışın İptali Davasıyla İlgili Kararlar 56 III. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE SORUMLULUĞUN GENEL ŞARTLARI 62 A. Zararın Varlığı Şartı 62 1. Zarar Kavramı ve Çeşitleri 62 a. Genel Olarak Zarar Kavramı 62 b. Zarar Çeşitleri 62 aa. Manevi Zarar 62 bb. Maddî Zarar 62 aaa. Kişiye İlişkin Zarar 62 bbb. Şeye (mala) İlişkin Zarar 63 2. Karayolları Trafik Kanunu Kapsamındaki Zararlar 64 3. Genel Hükümlere Tâbi olan Zarar 65 a. Maddi Zararlar 65 b. Manevî Zarar 65 B. Zararın Trafik Kazasından Doğması Şartı 67 1. Genel Olarak Kaza ve Trafik Kazası 67 2. Trafik Kazasının Unsurları 68 a. Kazanın Karayolunda veya Karayolu Sayılan Yerlerde Meydana Gelmesi 68 aa. Karayolu ve tanımı 68 bb. Karayolu Sayılan Yerler 70 cc. Dolaylı Olarak Karayolu Kabul Edilen Yerler 73 dd. Kaza Yerinin Karayolu veya Karayolu Sayılan Yerlerden Olmamasının Hüküm ve Sonuçları 73 b. Kazaya Hareket Halindeki Bir veya Daha Çok Aracın Yol Açması 74 aa. Tek - Araba Kazaları 75 bb. Çok - Birimli Trafik Kazaları 75 c. Olay Sonucu Kişiye veya Eşyaya İlişkin Bir Zarar Doğmalıdır 75 C. Kaza ve Zarara Motorlu Bir Aracın Neden Olması Şartı 75 D. Uygun İlliyet Bağı Bulunması Şartı 76 IV. MOTORLU ARACIN "İŞLETİLMESİ" SIRASINDA MEYDANA GELEN ZARAR NEDENİYLE SORUMLULUK (KTK 85/I) 77 A. Sorumluluğun Hukukî Niteliği 77 B. İşletme Kavramı 78 1. Genel Olarak 78 2. Aracın Hareket Halinde Olup Olmamasına Göre İşletme Kavramı 80 a. Hareket Halindeki Araçlarda İşletme Kavramı 80 b. Duran Araçlarda İşletme Kavramı 80 C. KTK 85/I. Maddeye Göre Sorumluluğun Şartları 82 İlgili Kararlar (İşleten Kavramı - Sorumluluğun Şartları) 82 V. İŞLETİLME HALİNDE OLMAYAN MOTORLU ARACIN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK (KTK 85/III) 154 A. Sorumluluğun Hukukî Niteliği 154 B. KTK 85/III. Maddeye Göre Sorumluluğun Şartları 155 1. Sorumluluğun Genel Şartları 155 2. Sorumluluğun Özel Şartları 156 İlgili Kararlar 158 VI. KAZADAN SONRA YAPILAN YARDIM ÇALIŞMALARINDA YARDIM EDENİN MARUZ KALDIĞI ZARARDAN DOLAYI SORUMLULUK (KTK 85/IV) 166 VII. İŞLETENİN, ARACIN SÜRÜCÜSÜ VEYA YARDIMCI KİŞİLERİN KUSURLARINDAN DOLAYI SORUMLULUĞU (KTK 85/V) 168 İlgili Kararlar 169 VIII. İŞLETENİN SORUMLULUKTAN KURTULMASI 174 A. Genel Kurtuluş Nedeni; Mücbir Sebep veya Ağır Kusur (KTK M. 86/1) 174 1. Genel Olarak 174 2. Sorumluluktan Kurtulma Şartları 174 B. Özel Kurtuluş Nedeni; Aracın Çalınması veya Gaspedilmesi (KTK M. 107) 180 İlgili Kararlar (M. 86/I) 180 IX. İŞLETENİN SORUMLULUĞUNUN AZALTILMASI 185 A. Zarar Görenin Kusuru Nedeniyle İşletenin Sorumluluğunun Azaltılması (KTK 86/II) 185 Zarar Görenin (Müterafik) Kusuruna İlişkin Kararlar 186 B. Hatır Taşıması veya Aracın Hatır için Verilmesi Nedeniyle Sorumluluğun Azaltılması (KTK 87/I) 192 1. Genel Olarak Hatır Taşıması ve Sonuçları 192 2. Hatır Taşımasında İndirimin Miktarı 195 3. Motorlu Aracın Maliki ile İşleteni Arasındaki Sorumluluk 195 4. Araçta Taşınan Eşya Nedeniyle Sorumluluk 195 5. Hatır Taşımasında Genel Hükümlerin Uygulanmasının Sonuçları 196 Hatır Taşıması ile İlgili Kararlar 196 X. BİRDEN FAZLA ZARAR VERENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE VE BİRBİRLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU (KTK m. 88) 210 A. Üçüncü Kişiye Karşı (Müteselsil) Sorumluluk 210 B. Birbirlerine Karşı Sorumlulukları 211 C. Borçlar Kanunu'na Göre Müteselsil (Zincirleme/Dayanışmalı) Sorumluluk 213 1. 818 sayılı Mülga Borçlar Kanununda Müteselsil Sorumluluk 213 a. Genel olarak 213 b. Tam teselsül (818 s. BK m.50) 213 aa. Tam Teselsülde Sorumluluğun Şartları 213 aaa. Kişiye İlişkin Şartlar 214 bbb. Eyleme İlişkin Şartlar 214 ccc. Zarara İlişkin Şart 215 bb. Tam Teselsülün Sonuçları 215 c. Eksik Teselsül (BK 51) 217 aa. Eksik Teselsülde Sorumluluğun Şartları 217 bb. Eksik Teselsülün Sonuçları 218 d. Müteselsil Sorumlunun Rücu Hakkı 218 aa. Genel Olarak 218 bb. Tam Teselsülde Rücu 219 Tam Teselsüldeki Rücuda Zamanaşımı 219 cc. Eksik Teselsülde Rücu 220 Eksik Teselsüldeki Rücuda Zamanaşımı 222 2. 6098 Sayılı Borçlar Kanununda Müteselsil Sorumluluk 222 a. Genel olarak 222 b. Müteselsil sorumluluğun hukuki sonuçları 223 c. Müteselsil Borçlunun Rücu Hakkı 224 Müteselsil Sorumlulukla İlgili Kararlar 225 XI. BİRDEN ÇOK İŞLETENİN BİRBİRLERİNE VERDİKLERİ ZARARDAN DOLAYI SORUMLULUKLARI (KTK m. 89) 242 A. Genel Olarak 242 B. Kişiye İlişkin Zarardan Sorumluluk 243 C. Şeye (Eşyaya) İlişkin Zarardan Sorumluluk 243 D. İşletenlerin Birbirlerine Karşı Müteselsil Sorumlulukları 244 XII. MADDÎ VE MANEVÎ TAZMİNATIN BİÇİM VE KAPSAMI (KTK m. 90) 244 XIII. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA SORUMLULUĞA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR 245 A. Motorlu Araçların Römorkları ve Çekicilerle İlgili Sorumluluk (KTK 102) 245 1. Madde Metni ve Tanımlar 245 2. Çekicinin Neden Olduğu Zarardan Sorumluluk 246 3. Römorkun (Yarı Römork ya da Karavanın) Neden Olduğu Zarardan Dolayı Sorumluluk 246 4. Çekilen Aracın Neden Olduğu Zarardan Dolayı Sorumluluk 247 İlgili Kararlar 247 B. Motorsuz Taşıtlar ile Motorlu Bisiklet Sürücülerinin Sorumluluğu (KTK M. 103) 250 1. Madde Metni ve Tanımlar 250 2. Maddenin Kapsamı 250 İlgili Kararlar 251 C. Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanların Sorumluluğu (KTK m. 104) 256 1. Madde Metni 256 2. Genel Olarak 257 3. Sorumluluğun Şartları 258 İlgili Kararlar 260 D. Yarışlarla İlgili Sorumluluk (KTK M. 105) 273 1. Madde Metni 273 2. Yarışçılarda, Onlarla Birlikte Araçta Bulunanlarda ve Araçlarında Meydana Gelen Zarar Nedeniyle Sorumluluk (KTK 105/2) 274 3. Üçüncü Kişilerin Uğrayacağı Zarardan Dolayı Sorumluluk (KTK 105/1) 274 4. Sigortanın Sorumluluğu 275 İlgili Yargıtay Kararları 275 E. Devlete ve Kamu Kuruluşlarına Ait Araçlardan Dolayı Sorumluluk (KTK M. 106) 277 1. Devletin İşleten Olarak Sorumluluğu 277 a. Motorlu Araç İşleteni ve Sahibi Olarak Sorumluluk 277 b.

Devlet Demiryollarının Sorumluluğu 278 2. Devletin İdarî Eylem ve İşlemlerinden Dolayı Sorumluluğu 280 a. Genel Olarak 280 b. Karayolu yapım ve bakımı nedeni ile verilen zararlar 281 c. Kişisel Kusur Nedeniyle Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu 283 3. İlgili Kararlar 285 a. Devlet Demiryollarının Sorumluluğu ile İlgili Kararlar 285 b. İdarî Eylemlerden (Hizmet Kusuru) Sorumlulukla İlgili Kararlar 293 c. Devletin İşleten Olarak Sorumluluğu ile İlgili Kararlar 313 F. Çalınan veya Gasp Edilen Araçlarda Sorumluluk (KTK M. 107) 337 1. Madde Metni 337 2.

Sorumluluğun Genel Şartı Olarak Çalma veya Gasp Etme Eyleminin Varlığı 337 3. Çalan veya Gasp Edenin Sorumluluğu 339 4. İşletenin Sorumluluğu 339 a. İşletenin Sorumluluğu Kuralı 339 b. İşletenin Sorumlu Olduğu Kişiler 340 c. İşletenin Sorumluluktan Kurtulması 341 aa. Kusursuzluğun İspatı 341 bb. İşletenin Kusursuz Sayılması İçin Alması Gereken Tedbirler 342 d. İşletenin Rücu Hakkı 343 5. Çalınan veya Gasp Edilen Araç Sürücüsünün Sorumluluğu 344 6. Araçtaki Yolculara Karşı Sorumluluk 344 7. Çalınan ya da Gasp Edilen Araçlarla İlgili Güvence Hesabının Sorumluluğu 345 İlgili Kararlar 345 XIV. TEKNİK ARIZA VEYA BAKIM EKSİKLİĞİNDEN DOĞAN KAZALARDA HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUK 362 A. Teknik Arıza ve Bakım Eksikliği Kavramları 362 B. Ceza Sorumluluğu 362 C. Hukuki Sorumluluk (Tazminat Sorumluluğu) 364 1. Sürücünün Sorumluluğu 364 2. İşletenin Sorumluluğu 364 İlgili Kararlar 365 İkinci Bölüm TRAFİK KAZALARI NEDENİYLE (DOĞRUDAN) GENEL HÜKÜMLERE GÖRE SORUMLULUK HALLERİ I. İŞLETEN OLMAYAN SÜRÜCÜNÜN SORUMLULUĞU 385 A. Genel Olarak 385 B. İlgili Kararlar 386 II. YAYALARIN SORUMLULUĞU 390 A. Genel Olarak 390 B. İlgili Yargıtay Kararları 393 III. YAPIMCININ (İMALATÇININ) SORUMLULUĞU 398 A. 4077 Sayılı Kanundan Önceki Uygulama 398 B. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Yapımcının Sorumluluğu 399 1. Genel Olarak 399 2. Sorumluluğun Kapsamı 399 3. Sorumluluğun Şartları 400 4. Kurtuluş Kanıtı 401 5. Hakların Yarışması 401 6. Zamanaşımı 401 C. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Sorumluluk 402

1. Sorumluluğa İlişkin Genel Hükümler 402 2. Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme 403 Ayıplı Araç Nedeniyle Sorumlulukla İlgili Kararlar 404 IV. TAŞIYICININ (NAKLİYECİNİN) SORUMLULUĞU 416 A. Sorumluluğun Hukuksal Kaynağı 416 B. Karayolu Taşıma Kanununa Göre Taşıyıcının Sorumluluğu 417 1. Kanunun Kapsamı 417 2. Taşımacının Sorumluluğu 418 a. Genel Olarak Sorumluluğun Hukuki Niteliği 418 b. Yolcu Taşımasında Sorumluluk 419 c. Eşya Taşımasında Sorumluluk 422 3. Hüküm Bulunmayan Durumda Uygulanacak Mevzuat 422 C. Ticaret Kanunu Hükümlerinde Taşıyıcının Sorumluluğu 423 1. Sorumluluğa İlişkin Kavramlar 423 a. Taşıyıcı Kavramı 423 b. Taşıma Sözleşmesi 423 c. Ara/Alt Taşıyıcı veya Fiili Taşıyıcı 425 d. Taşıma İşleri Komisyoncusu 427 e. Acente 428 2. Sorumluluğun Niteliği ve Kapsamı 429 3. Eşya Taşımasında Sorumluluk 432 4. Yolcu Taşımasında Sorumluluk 433 5. Zararın Saptanması 434 a. Eşya Taşımasında Zararın Saptanması 434 aa. Ziya Halinde Zararın Saptanması 434 bb. Hasar Halinde Zararın Saptanması 435 b. Yolcu Taşımasında Zararın Saptanması 436 aa. Maddî Zararların Saptanması 436 bb. Manevî Zararın Saptanması 437 6. Görevli ve Yetkili Mahkeme 437 7. Faiz 437 8. Zamanaşımı 438 D. Taşıyıcının Sorumluluğu ile İlgili Kararlar 440 1. Eşya Taşıması ile İlgili Kararlar 440 2. Yolcu Taşıması ile İlgili Kararlar 465 3. Trenle Taşımayla İlgili Kararlar (DDY'nin Sorumluluğu) 496 4. Faizle İlgili Kararlar 501 5. Zamanaşımı ile İlgili Kararlar 503 6. Yetki ve Görevle İlgili Kararlar 505 V. KÜÇÜK VE KISITLILARIN EYLEMLERİNDEN DOLAYI SORUMLULUK 507 A. Aile Başkanının (Reisinin) Sorumluluğu (MK m. 369) 507 1. Sorumluluğun Mahiyeti 507 2. Aile ve Aile Başkanı Kavramları 508 3. Sorumluluğun Şartları 511 a. Bir Zarar Doğmalıdır 511 b. Kurtuluş Kanıtı Getirilememiş Olmalıdır 511 c. Uygun İlliyet Bağı Bulunmalıdır 512 4. Zamanaşımı 512 5. Davalı Sıfatı 513 B. Temyiz Gücü Olmayanın Sorumluluğu (BK m. 65, 59) 513 1. Yasal Düzenleme 513 2. Genel Olarak Sorumluluğun Mahiyeti 513 İlgili Kararlar 515 VI. ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU (BK m. 66) 517 A. Genel Açıklamalar 517 B. Sorumluluğun Şartları 519 1. Sorumluluğun Genel Şartları 519 2. Sorumluğun Özel Şartları 519 C. Adam Çalıştıranın Yardımcı Kişiye Rücuu 521 İlgili Kararlar 522 VII. HAYVAN TUTUCUSUNUN SORUMLULUĞU (BK m. 67) 534 A. Genel Açıklamalar 534 B. Sorumluluğun Şartları 535 C. Hayvan Tutucusunun Rücu Hakkı 538 İlgili Kararlar 538 Üçüncü Bölüm TRAFİĞE İLİŞKİN SİGORTALAR VE GÜVENCE HESABI I. ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK (TRAFİK) SİGORTASI 543 A. Sigorta Yapma Zorunluluğu ve Genel Açıklamalar 543 B. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Kapsamı 544 1. Taşıt Yönünden 544 2. Kazanın Oluştuğu Yer Yönünden 544 3. Sorumluluğun Türü Bakımından 544 4. Tazminatın (Zararın) Türü Bakımından 545 C. Sigorta Kapsamı Dışında Kalan Hususlar 547 1. Genel Olarak Kapsam Dışı Haller 547 2. İşleten veya Sürücünün Kazada Yaralanması veya Ölmesi 549 D. Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi 552 E. Tarafların Yükümlülükleri 552 1. Sigorta Ettirenin Yükümlülüğü 552 a. Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Yükümlülüğü 552 b. Sigorta Ettirenin İhbar Yükümlülüğü 553 2. Sigortacının Ödeme Yükümlülüğü 554 F. İşletenin Değişmesi 556 G. Sigortacının Sorumluluktan Kurtulması veya Sorumluluğunun Azaltılması (KTK 86. Maddesinin Sigortacıya Uygulanması) 557 1. Genel Açıklamalar 557 2. Zarar Görenlerin Çokluğu Durumunda Tazminatın İndirilmesi (m.96) 558 H. Sigorta Alacağının İcra Takibine Konu Olması ve İnkâr Tazminatı 559 I. Yargılama Giderleri ve Yetkili Mahkeme 560 J. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Faiz 560 K. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Zamanaşımı 562 Zorunlu Malî Sorumluluk (Trafik) Sigortası ile İlgili Kararlar 563 II. İHTİYARİ MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI 596 A. Tanım ve Kapsam 596 B. Sigortacının Zararı Ödeme Yükümlülüğüne Hâkim Olan İlkeler 597 1. Sınırlı Sorumluluk İlkesi 597 2. Zararın Garameten Giderim İlkesi 598 3. Gerçek Zararın Ödenmesi İlkesi 598 4. Kusur Esasına Göre Sorumluluk İlkesi 598 C. İşletenin Değişmesi 598 D. Zarar Görene Karşı İleri Sürülemeyen Nedenler 599 E. Faiz Alacağı 599 F. İcra Takibi ve İcra İnkâr Tazminatı 599 G. Zamanaşımı 599 H. Görevli Mahkeme 599 I. Yetkili Mahkeme 600 İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortası ile İlgili Kararlar 600 III. KASKO SİGORTASI 609 A. Niteliği ve Kapsamı 609 B. Teminat Dışında Kalan Hususlar 611 1. Sözleşmede Aksi Düzenlenmemişse Teminat Dışı Kalan Hâller 611 2. Kesin Olarak Teminat Dışı Kalan Hâller 611 a. Genel Olarak 611 b. Ehliyetsiz Araç Kullanmak 612 c. Alkol veya Uyuşturucu Alarak Araç Kullanılması 613 d. İstiap Haddinden Fazla Yük veya Yolcu Taşınması 614 e. Kasıtla Verilen Zararlar 614 C. Sorumluluğun Başlangıcı 615 D. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 615 1. Rizikodan Önceki İhbar Yükümlülüğü 615 a. Sözleşmenin Kurulması Aşamasındaki Yükümlülük 615 b. Sözleşmenin Devamı Sırasındaki Yükümlülük 616 2. Rizikodan Sonraki İhbar Yükümlülüğü 616 3. Rizikodan Sonraki Diğer Yükümlülükler 616 E. Kasko Sigorta Tazminatının Belirlenmesi 617 1. Genel Olarak 617 a. Eksik Sigorta Hali 617 b. Enflasyon Endeksli Sigorta 618 2. Aracın Hasarı veya Zıyaı (Tahribi) Halinde Tazminatın Belirlenmesi 618 3. Aracın Çalınması Halinde Tazminatın Belirlenmesi 619 F. Kasko Tazminatının Ödenmesi 621 G. Görevli Mahkeme 622 H. Yetkili Mahkeme 623 I. Kasko Sigortasında Zamanaşımı 623 J. Kasko Sigortasında Faiz Alacağı 623 K. Sigorta Alacağının İcra Yoluyla Takibi ve İcra İnkâr Tazminatı 625 L. Araç Malikinin veya Menfaat Sahibinin Değişmesi 626 Kasko Sigortası ile İlgili Kararlar 626 IV. KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI 661 A. Sigortanın Niteliği ve Yasal Dayanağı 661 B. Sigortanın Tarafları 662 1. Sigortacı 662 2. Sigorta Ettiren 662 a. Taşıyıcı Motorlu Araç İşleteni 662 b. Taşımacı 663 3. Sigortalı 663 a. Yolcu 663 b. Sürücü 663 c. Sürücü Yardımcıları 663 C. Sigortanın Kapsamı 663 D. Sigortanın Karşıladığı Zararlar 665 E. Tarafların Yükümlülükleri 665 1. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 665 2. Sigortalının Yükümlülükleri 666 3. Sigortacının Yükümlülükleri 666 a. Genel Olarak 666 b. Sigortacının Ödeme Sorumluluğunun Şartları 666 aa. Ön Şartlar 666 bb. Ödenecek Bedelin Saptanması 667 F. Sigorta Alacağının Muacceliyeti 667 İlgili Kararlar 667 V. KARA TAŞIMA (NAKLİYAT) SİGORTASI 678 A. Niteliği ve Hukuksal Kaynağı 678 B. Sigorta Sözleşmesinin Yapılması 678 C. Sigortanın Kapsamı 678 D. Sigorta Tazminatının Belirlenmesi 680 Kara Taşıma Sigortası ile İlgili Kararlar 681 VI. ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI 694 A. Genel Olarak Yasal Dayanak ve Kapsam 694 B. Sigorta Teminat Kapsamı 695 1. Sigorta Teminatları 695 2. Sigorta Teminatı Dışında Kalan Hususlar 695 3. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasının, Zorunlu Trafik Sigortasına Önceliği Kuralı 696 C. Sorumluluktan Kurtuluş ve Tazminatın Azaltılması 697 1. Sorumluluktan Kurtuluş Nedenleri 697 2. Tazminatın Azaltılması Nedenleri 697 a. Zarar Görenin Kusuru 697 b. Hak Sahiplerinin Çokluğu 697 D. Sözleşmenin Kurulması ve Tarafların Yükümlülükleri 697 1. Sözleşmenin Kurulması ve Sona Ermesi 697 2. Sigortalının Değişmesi 697 3. Tarafların Yükümlülükleri 698 a. Sigortalının Yükümlülükleri 698 b. Sigortacının Teminatı Ödeme Yükümlüğü 698 c. Gerçek Zararın Ödenmesi İlkesi 698 E. Sigortacının Rücu Hakkı 698 F. Zamanaşımı 700 G. Yetkili Mahkeme ve İcra Daireleri 700 İlgili Kararlar 700 VII. GÜVENCE HESABI'NIN SORUMLULUĞU 716 A. Yasal Düzenleme 716 B. Sorumluluğun Kapsamı 719 1. Güvence Hesabında Sorumluluğun Kapsamı 719 2. Mülga Garanti Sigortası Hesabıyla İlgili Hükümlere Göre Sorumluluğun Kapsamı 720 C.

Güvence Hesabına Başvuruda İstenen Belgeler 722 D. Başvuru Adresi ve Dilekçe Örneği 723 E. Güvence Hesabına Karşı Dava Açılması 723 F. Zamanaşımı 724 İlgili Kararlar 724 VIII. YEŞİLKART SİGORTASINDAN DOĞAN SORUMLULUK 744 A. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu ve Yabancı Plakalı Araçların Yeşilkart Sigortası Nedeniyle Sorumluluğu 744 1. Yeşilkart Sigortası Hakkında Genel Bilgiler 744 2. Kazalar Sonrası Yapılacak İşlemler 747 3. Türk Plakalı Araçların Yurt Dışındaki Kazaları 748 Yeşilkart Sigortasıyla İlgili Kararlar 749 IX. TRAFİK KAZASINDA YARALANANLARA SAĞLIK KURUMLARINDA YAPILAN TEDAVİ GİDERLERİNDEN DOLAYI SORUMLULUK 755 A. 6111 sayılı Kanun Değişikliğinden önce Güvence Hesabı ve Sigortaların Sorumlulukları 755 1.

Yasal Düzenleme 755 2. Değişiklikten Önceki Durumda Sorumlulukla İlgili Genel Açıklama 756 B. 6111 Sayılı Kanun Sonrası Sorumluluk Şekli 757 1. Yasal Düzenleme 757 2. Kanundaki Sorumluluk Düzeni 758 İlgili Kararlar 759 X. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ VE İTİRAZ HAKEM HEYETİ KARARLARI 767 A. Yasal Düzenleme 767 B. Hakem Heyeti Kararlarıyla İlgili Yargıtay Kararları 771

Dördüncü Bölüm RÜCU DAVALARI I. SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARI 779 A. 5510 sayılı Kanuna Göre Sosyal Güvenlik Kurumunun Rücu Hakkı 779 1. 5510 Sayılı Kanunun İlgili Hükümleri 779 2. 5510 Sayılı Yasada Sosyal Güvenlik Kurumunun Rücu Hakkı 781 a. Genel Olarak Yasal Değişiklikler 781 b. 5510 Sayılı Yasaya Göre Kurumun Rücu Nedenleri 782 c. Sosyal Güvenlik Kurumunca Rücu Edilemeyecek Ödemeler 783 3. 5510 Sayılı Yasa ile Getirilen Rücu Nedenlerinin İncelenmesi 784 a. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedeniyle İşverene Rücu 784 aa. Bildirim Yapılan Sigortalılar Nedeniyle Sorumluluk 784 bb. Süresinde Bildirilmeyen Sigortalılar Nedeniyle Sorumluluk 787 b. Üçüncü Kişilere Rücu 793 aa. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedeniyle Üçüncü Kişinin Sorumluluğu 793 bb. Uzun Vadeli Sigorta Kolları Bakımından Üçüncü Kişinin Sorumluluğu 794 c. Genel Sağlık Sigortası Yardımları Nedeniyle Rücu 795 d. İlk Peşin Sermaye Değerli Gelirdeki Artış ve Eksilmenin Rücu Hakkı Üzerindeki Etkisi 797 e. Birden Fazla Rücu Halinin Birleşmesi 800 f. Zamanaşımı ve Zaman Bakımından Uygulama 801 g. Genel Değerlendirme 802 B. 506 sayılı Kanuna Göre Sosyal Sigortalar Kurumunun Rücu Hakkı 803 1. Genel olarak 803 2. Trafik İş Kazası Nedeniyle Rücu Davası (SSK m. 26) 805 a. Rücu Davasının Konusu ve Tazminatın Belirlenmesi 805 aa. Genel Olarak 26. Maddeye Göre Sorumluluk 805 bb. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı Öncesi Uygulama 806 cc. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı ve Sonraki Uygulama 809 b. 506 Sayılı Yasada İş Kazası 811 c. Kusur Esası 813 d. Rücu Borçluları ve Davalıları 814 3. 506 Sayılı Kanunun 39. Maddesine Göre Rücu Davası 815 4. Görevli Mahkeme 816 5. Yetkili Mahkeme 816 6. Zamanaşımı 816 7. Faiz 818 İlgili Kararlar 819 1. 506 Sayılı SSK'nın 26. Maddesi ile İlgili Kararlar 819 2. 506 Sayılı SSK'nın 39. Maddesi ile İlgili Kararlar 839 3. 5510 Sayılı Kanuna Göre Rücu Davaları İle İlgili Kararlar 855 a. 5510 Sayılı Kanunun 39. Maddesiyle İlgili Kararlar 855 b. 5510 Sayılı Kanunun 21. Maddesiyle İlgili Kararlar 859 II. 1479 SAYILI BAĞ - KUR KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARI 878 A. 5510 Sayılı Kanun Değişikliği 878 B. BAĞ-KUR Kanunu ile İlgili Genel Açıklamalar 878 C. Rücu Alacağının Konusu ve Miktarı 879 D. Davalı 880 E. Zamanaşımı 880 F. Faiz Alacağı 880 G. Görevli ve Yetkili Mahkeme 881 İlgili Kararlar 881 III. ÖZEL SİGORTALARIN RÜCU DAVALARI 893 A. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 893 1. Genel Olarak 893 2. Ağır Kusur veya Kasıt Nedeniyle Rücu 894 3. İstiap Haddinin Aşılması Nedeniyle Rücu 895 4. Rizikodan Sonra İhbar ve Diğer Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi Nedeniyle Rücu Hakkı 896 5. Aracın Çalınması Ya Da Gasp Edilmesi Durumunda Rücu Hakkı 896 İlgili Kararlar 896 B. İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 910 İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortasında Rücu Davası ile İlgili Kararlar 910 C. KASKO Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 916 Kasko Rücu Davaları ile İlgili Kararlar 919 D. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 934 İlgili Kararlar 936 E. Kara Taşıma (Nakliyat) Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 941 İlgili Kararlar 942 F. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Rücu Davası 951 1. Genel Olarak 951 2. Zarar Sorumlusu Üçüncü Kişiye Rücu 951 3. Sigortalıya Rücu 951 4. Zamanaşımı 952 İlgili Kararlar 952 G. Güvence Hesabı'nın (Garanti Fonu) Rücu Davası 956 1. İlgili Yasa ve Yönetmelik Hükümleri 956 a. 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu 956 b. Güvence Hesabı Yönetmeliği (RG. 26.7.2007-26594) 957 2. Rücu Hakkı 958 3. Ödemelerin İadesi 958 İlgili Kararlar 959 IV. ZARAR SORUMLUSUNA DEVLETİN RÜCU HAKKI 966 A. Devletin Rücu Hakkının Yasal Dayanağı ve Hükümleri 966 B. İlgili Kararlar 968 1. Devlete Ait Aracın Kazaya Karışması Nedeniyle Rücu Davaları 968 2. 2330 Sayılı Nakdi Tazminat Yasasına Dayalı Rücu Davası 974 Beşinci Bölüm YARGITAY UYGULAMASINDA TRAFİK KAZALARINDA KUSURUN VE TAZMİNATIN BELİRLENMESİ I. İLLİYET BAĞI VE KUSURUN BELİRLENMESİYLE İLGİLİ KARARLAR 981 A. İlliyet Bağı İle İlgili Kararlar 981 B. Kusurun Belirlenmesiyle İlgili Kararlar 984 C. Ceza Mahkemesi Kararı ve Kusur Raporunun Etkisi 1016 II. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİYLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 1020 A. Maddi Tazminatın Türleriyle İlgili Kararlar 1020 1. Destekten Yoksun Kalma Zararı ve Bilirkişi Raporu ile İlgili Kararlar 1020 2. Kazanç Kaybı - İşgöremezlik Zararı- Araç Mahrumiyeti ve Dolaylı Zararlar 1068 3. Çalışma Gücünün Kaybı (Sürekli İşgöremezlik Zararı) İle İlgili Kararlar 1086 4. Tedavi Giderleri ile İlgili Kararlar 1106 5. Maddî Zarar ve Araç Hasarına Bağlı Giderlerle İlgili Kararlar 1121 6. Ulaşım Gideri ile İlgili Kararlar 1131 7. Cenaze Giderleri ile İlgili Kararlar 1134 B. Maddi Tazminatın Belirlenmesiyle İlgili Kararlar 1137 1. Zarar ve Tazminattan İndirim Nedenleri ve Usulü 1137 2. Zarar Verenin Bölüşük (Muterafik) Kusuru ile İlgili Kararlar 1144 3. Zararla İlgili Bilirkişi Raporları 1149 4. Yabancı Araç Zararı - Yabancı Para ile Dava 1156 III. MANEVÎ ZARAR VE TAZMİNATLA İLGİLİ KARARLAR 1165 A. Yasal Dayanak ve Kapsam 1165 B. Manevi Tazminatla İlgili Kararlar 1165 1. Manevî Tazminat ile İlgili Genel Nitelikli Kararlar 1165 2. Bölüşük (Müterafik) Kusurla İlgili Kararlar 1202 IV. TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ UYGULAMASI 1204 A. 3095 Sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun ve 4489 Sayılı Kanunla İlgili Açıklamalar 1204 1. 3095 Sayılı Kanun Metni 1204 2. 4489 ve 5335 Sayılı Kanunlarla Getirilen Değişiklikle İlgili Açıklamalar 1205 a. Kanunî Faiz ve Oranı 1205 b. Temerrüt Faizi 1206 c. Ticari Temerrüt Faizi 1206 d. Haksız Fiillerde Uygulanan Faiz Tür ve Oranı 1206 aa. Ticari Olmayan Alacaklarda Haksız Fiil Faizi 1207 bb. Ticari İş Niteliğindeki Alacaklarda Haksız Fiil Faizi 1207 e. Önceki Tarihli Faiz Alacaklarının Hesaplanması 1208 3. Bütçe Kanunu ile Yapılan Değişiklik 1208 B. Faiz Oranlarına İlişkin Tablolar 1209 1. Merkez Bankasınca Uygulanan Reeskont ve Avans Faiz Oranları 1209 2. Yıllara Göre Geçerli Kanunî Faiz ve Kanuni Temerrüt Faizi Oranları (3095-Md. 1, 2/1) 1210 3. Ticari Temerrüt (Kısa Vadeli Reeskont ve Avans) Faiz Oranları (3095- Md. 2/2) 1210 C. Faizle İlgili Kararlar 1211 1. 3095 Sayılı Kanun Uygulaması ile İlgili Kararlar 1211 2. Maddi Tazminatta Faiz Uygulamasıyla İlgili Kararlar 1219 3. Manevi Tazminatta Faiz Uygulaması ile İlgili Kararlar 1244

Altıncı Bölüm TRAFİK KAZALARINDAN DOĞAN DAVALARDA USULE VE UYGULAMAYA İLİŞKİN KONULAR I. SORUMLULUĞA İLİŞKİN ANLAŞMALAR VE İBRA 1247 A. Sorumluluğa İlişkin Anlaşma 1247 B. İbra 1247 İlgili Kararlar 1248 II. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 1261 A. Yetkili Mahkeme 1261 1. Genel Olarak 1261 2. Motorlu Araç Kazalarında Yetki 1262 3. Yetki İtirazı 1265 Yetkili Mahkemeyle İlgili Kararlar 1266 B. Görevli Mahkeme 1294 Görevle İlgili Kararlar 1296 C. Yargı Yolu - İlgili Kararlar 1311 III. ZAMANAŞIMI 1317 A. 6098 Sayılı Borçlar Kanununun 72. Maddesine Göre Zamanaşımı 1317 B. 818 Sayılı Borçlar Kanununun 60. Maddesine Göre Zamanaşımı 1317 1. Maddenin Kapsamı 1317 2. Bir Yıllık Zamanaşımı Uygulaması 1318 a. Zararın Öğrenilmesi 1318 b. Failin (Sorumlunun) Öğrenilmesi 1320 3. On Yıllık Zamanaşımı Uygulaması 1320 4. Ceza Kanunundaki Zamanaşımının Uygulanması 1321 a. Genel Olarak 1321 b. Uygulama Şartları 1323 aa. Zarar Veren Fiil Suç Teşkil Etmelidir 1323 bb. Ceza Zamanaşımı Süresi Daha Uzun Olmalıdır 1323 cc. Ceza Zamanaşımı Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar 1324 c. Zamanaşımının Kesilmesi 1325 aa. Genel Olarak 1325 bb. Hukuk Davasının Açılması ve Kesilme 1325 cc. Ceza Davasının Açılması veya Ceza Davasına Katılma 1326 5. Ek Süre 1328 C. 2918 Sayılı KTK'nın 109. Maddesine Göre Zamanaşımı 1328 1. Madde Metni 1328 2. Maddî ve Manevî Tazminat Ayrımı 1328 3. KTK 109. Maddenin Kapsamı 1329 a. Kapsamla İlgili Tartışmalar 1329 b. Yargıtay'ın Uygulaması 1330 4. Zarar Görenin Tazminat Alacağı Yönünden Zamanaşımı 1331 a. Zararın ve Failin Öğrenilmesi 1331 b. İki Yıllık Zamanaşımı 1332 c. On Yıllık Zamanaşımı 1332 d. Ceza Davası Zamanaşımının Geçerli Olması 1333 aa. Genel Olarak 1333 bb. Türk Ceza Kanunu Hükümlerinde Ceza Davası Zamanaşımı 1335 cc. Ceza Davası Zamanaşımına Tabi Olmanın Sonuçları 1336 5. Zarar Görenin Sigortacıdan Alacağı Yönünden Zamanaşımı 1338 6. Rücu Davalarında Zamanaşımı 1338 7. Zamanaşımının Kesilmesi 1339 D. Zamanaşımı Def'inin İleri Sürülmesi 1340 Zamanaşımı İle İlgili Kararlar 1341 IV. TRAFİK KAZALARINDA KEŞİF, BİLİRKİŞİ VE KUSUR DURUMU 1422 A. Genel Olarak 1422 B. Olay Yerinde Keşif Yapılması 1423 1. Kazanın Meydana Geldiği Yol Üzerindeki Delillerin Tespit Edilmesi 1423 2. Kazaya Karışan Araçların İncelenmesi 1424 C. Bilirkişi Raporu ve Kusurun Tespiti 1427 1. Genel Olarak 1427 2. Bilirkişi Raporunun Hukuksal Kıymeti 1427 3. Kusur Durumunun Belirlenmesi 1428 D. Trafik Kazalarında Zabıtanın Yapması Gereken İşler 1430 E. Hız Sınırları, Hesaplamalar ve Tablolar 1431 1. Genel Olarak 1431 2. Fren Mesafesinin Hesaplanması 1432 V. KAZA TESPİT TUTANAĞI VE HÜKÜMLERİ 1434 A. Genel Olarak Kaza Tespit Tutanağı 1434 B. Kaza Tespit Tutanağı ile İlgili Kararlar 1434 VI. DELİL TESPİTİ 1445 A. Genel Olarak Hasar ve Kusurun Tespiti ve Usulü 1445 B. Delil Tespitinin Şartları 1445 C. Delil Tespit Usulü ve Hükümleri 1446 D. Delil Tespiti ile İlgili Kararlar 1447 EK - İLGİLİ MEVZUAT LİSTESİ 1453 A. Kanun ve Yönetmelikler 1453 B. Sigorta Genel Şartları 1453 C. Bakanlar Kurulu Kararı 1454 D. Genelge 1454 Kaynaklar 1455 Kavramlar Dizini 1459