Birinci Bölüm İŞ HUKUKUNA GİRİŞ, KAYNAKLAR. VE TEMEL KAVRAMLAR 1.1 İŞ HUKUKUNUN KONUSU 3 1.2 İŞ HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ 4 1.2.1 Bireysel İş Hukuku 4 1.2.2 Toplu İş Hukuku 4 1.3 İŞ HUKUKUNUN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ. 4 ı.3.1 İş Hukukunun Batı Ülkelerinde Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 4 ı.3.2 İş Hukukunun Ülkemizde Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 6 ı.4 İŞ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 9 1.4.1 İş Hukukunun Amacı İşçinin Korunmasıdır 9 ı.4.2 İş Hukukunda "İşçi Yararına Yorum" Yapılır 9 OKUMA PARÇASI: Ucuz İş İşsizlikten Daha İyidir! 10 1.5 İŞ HUKUKUNUN ULUSAL KAYNAKLARI 10 ı.5.1 Anayasa 10 ı.5.2 Bireysel İş Hukukuna İlişkin Kanunlar ıı ı.5.3 Toplu (Kollektit) İş Hukukuna İlişkin Kanunlar ıı ı.5.4 Tüzükler ve Yönetmelikler 12 ı.5.5 Cumhurbaşkanlığı Kararları, Genelgeler ve Tebliğler 12 1.5.6 Örf ve Adet Kuralları 12 ı.5.7 Yüksek Mahkeme Kararları ve Öğreti 12 1.5.8 İş Sözleşmeleri ve Toplu İş Sözleşmeleri 13 ı.5.9 İşyeri İç Yönetmelikleri ve İşveren Talimatları 13 ı.5.10 İş Sözleşmesi Hükmü Haline Gelmiş İşyeri Uygulamaları 14 ı.6 İŞ HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI 14 OKUMA PARÇASI: Uluslararası Çalışma Örgütü 15 ı.7 İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 15 ı. 7.1 İşçi 15 ı. 7.2 İşçi Benzerleri: Çırak ve Stajyer 17 1.7.2.1 Çırak 17 ı.7.2.2 Stajyer 18 1.7.3 İşveren 19 1.7-4 Alt İşveren (Taşeron) 19 1.7.4.1 Alt İşverenin Tanımı 19 1.7-4.2 Asıl İşverenin, Alt İşverenin İşçilerine Karşı Sorumluluğu 20 1.7-4.3 Ölçüsüz Taşeronlaşmaya Karşı Önlemler 21 ı.7.5 İşveren Vekili 22 1.7.6 İşyeri ve İşletme 23 1.7.6.1 İşyerinin Tanımı 23 ı.7.6.2 İşyerinin Bildirilmesi 23 1.7.6.3 İşyerinin Devri 24 1.7.6.4 İşletme 25 OKUMA PARÇASI: "Taşeronlaşma" Olayı 26 İkinci Bölüm İŞ KANUNU'NUN KAPSAMI VE İŞ SÖZLEŞMESİ 2.1 KAPSAMA GİREN ÇALIŞANLAR 31 2.2 KISMEN VEYA TAMAMEN YENİ KAPSAMA ALINANLAR 31 2.2.1 Tarım İşlerinde Çalışanlar 31 2.2.2 Konutların Kapıcılık İşlerinde Çalışanlar 32 2.2.3 Yardım Sevenler Derneği Atölyelerinde Çalışanlar 32 2.2-4 Gazeteciler 32 2.3 KAPSAM DIŞI BIRAKILAN ÇALIŞANLAR 33 2.3.1 Deniz Taşıma İşlerinde Çalışanlar 33 2.3.2 Hava Taşıma İşlerinde Çalışanlar 34 2.3.3 El Sanatı İşlerinde Çalışanlar 34 2.3-4 Ev İşlerinde Çalışanlar 34 2.3.5 Esnaf ve Küçük Sanatkar İşyerlerinde Çalışanlar 34 2.3.6 Çıraklar 35 2.3.7 Profesyonel Sporcular 35 2.3.8 Rehabilite Edilenler 35 2.4 İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 36 2.4.1 İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti 36 2-4.1.1 Genel Ehliyet Şartları 36 2,4.1.2 İş Hukukuna Özgü Ehliyet Sımrlamaları 37 2,4.1.2.1 Küçük İşçi Çalıştırma Yasağı 37 2-4-1.2.2 Kadın İşçi Çalıştırmaya İlişkin Yasaklar ve Özel Hükümler 37 2,4.1.2.3 İzinsiz Yabancı İşçi Çalıştırma Yasağı 39 2,4.1.2,4 Sağlık Durumu Uygun Olmayan İşçileri Çalıştırma Yasağı 40 2.5 İŞ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ .-41 2.6 İŞ SÖZLEŞMESİYLE İŞE ALMA MECBURİYETİ (ZORUNLU İSTİHDAM) 43 2.6.1 Engelli ve Eski Hükümlü İstihdamı Mecburiyeti 4.3 2.6.2 Askerlik veya Kanuni Bir Ödev Sebebiyle İşten Ayrılan İşçileri Yeniden İşe Alma Mecburiyeti 45 2.6.3 İşyeri Hekimi, İşyeri Hemşiresi ve İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Mecburiyeti 46 2.7 İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 46 2.7.1 Sürekli-Süreksiz İş Sözleşmeleri 4. 6 2.7.2 Süresi Belirli-Süresi Belirsiz İş Sözleşmeleri 46 2.7.3 Deneme Süreli-Deneme Süresiz İş Sözleşmeleri 47 2. 7-4 Tam Süreli-Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri 48 2.7.5 Takım Sözleşmesi 49 Üçüncü Bölüm İŞ SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI, ÇALIŞMA VE DİNLENME SÜRELERİ 3.1 İŞÇİNİN BORÇLARl 55 3.1.1 İş Görıne Borcu 55 3.1.ı.ı İşçi İş Görme Borcunu Bizzat Kendisi Yerine Getirmelidir 55 3.1.ı.2 İşçi İş Görme Borcunu Özenle Yerine Getirmelidir. 55 3.1.ı.3 İşçi, Sözleşmede Belirtilen veya Kendisinden Beklenebilecek İşi Yerine Getirmelidir 55 3.1.ı.4 İşçi İş Görme Borcunu Sözleşmede Gösterilen Yer ve Zamanda Yerine Getirmelidir 56 3.1.1.5 İşçi İş Görme Borcunu Geçici (Ödünç) İş İlişkisi Kuran Bir Sözleşmede Ödünç Alan İşverene Sunmalıdır 56 3.1.2 Sadakat Borcu 58 3.1.3 İşverenin Emir ve Talimatlarına Uyma Borcu 58 3.1.4 Rekabet Etmeme Borcu 58 3.2 İŞVERENİN BORÇLARI 59 3.2.1 Ücret Ödeme Borcu 59 3.2.ı.1 Ücretin Tanımı. 59 3.2.ı.2 Ücretin Miktarı ve Asgari Ücret 60 3.2.ı.3 Ücretin Ödenn1e Yeri 6. 1 3.2.1-4 Ücretin Ödenme Zamanı 61 3.2.2 İşçiyi Koruma Borcu 62 3.2.2.1 Koruma Borcunun Kapsamı. 62 3.2.2.2 İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülükleri 62 3.2.2.3 İşverenin İşçinin Kişisel Verilerinin Korunmasına İlişkin Yükümlülükleri 64 3.2.2.4 İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu 65 3.2.3 İşverenin Diğer Borçlan 65 3.3 ÇALIŞMA SÜRELERİ 67 3.3.1 Genel Olarak 67 3.3.2 Normal Çalışma Süreleri 68 3.3.2.1 Haftalık Çalışma Süresi 68 3.3.2.2 Günlük Çalışma Süresi 68 3.3.2.3 Telafi Çalışması. 69 3.3.2-4 Kısa Çalışma 69 3-4 FAZLA ÇALIŞMA SÜRELERİ 69 3.4.1 "Fazla Çalışma" Kavramı 69 3.4.2 "Fazla Sürelerle Çalışma" Kavramı 70 3-4.3 Fazla Çalışma Ücreti veya Serbest Zaman 71 3.4.4 Fazla Çalışma Çeşitleri 71 3.4-4.1 Olağan Sebeplerle Fazla Çalışma 71 3-4-4.2 Zorunlu Sebeplerle Fazla Çalışma 72 3-4-4.3 Olağanüstü Sebeplerle Fazla Çalışma 72 3-4.5 Fazla Çalışmanın Yasaklandığı İşler ve Kişiler 73 3.5 DİNLENME SÜRELERİ 74 3.5.1 Günlük Çalışma Süresi Arasında Dinlenme: Ara Dinlenmesi 74 3.5.2 Haftalık Dinlenme: Ücretli Hafta Tatili 74 3.5.3 Bayram ve Yılbaşı Dinlenmesi: Ulusal Bayram ve GenelTatiller 75 3.5-4 Yıllık Dinlenme: Yıllık Ücretli İzin 76 3.5-4.1 Genel Olarak 76 3.5-4.2 Yıllık Ücretli İzine Hak Kazanmak İçin Çalışılması Gereken Süre 76 3.5-4.3 Kanuni Yıllık Ücretli İzin Süreleri 78 3.5-4-4 Yıllık Ücretli İznin Kullanılması. 79 OKUMA PARÇASI: Bir Gün İzin! 80 Dördüncü Bölüm İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 4.1 İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESİH DIŞINDA SONA ERMESİ 85 4.1.1 Tarafların Anlaşmasıyla Sözleşmenin Sona Ermesi 85 4.1.2 Taraflardan Birinin Ölümü ile Sözleşmenin Sona Ermesi 85 4.1.3 Belirli Süreli İş Sözleşmesinde Sürenin Dolmasıyla Sözleşmenin Sona Ermesi 85 4.2 İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESİH YOLUYLA SONA ERMESİ 86 4.2.1 Fesih Kavramı ve Feshin Şekli 86 4.2.2 Fesih Çeşitleri 86 4.3 SÜRESİ BELİRLİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 87 4.3.1 Genel Olarak 87 4.3.2 Süresi Belirli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi 87 4.3.3 Süresi Belirli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi 8.

8 4-4 SÜRESİ BELİRSİZ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 89 4-4.1 Genel Olarak 89 4-4.2 İşçi veya İşveren Tarafından Bildirim Süresi Verilerek Sözleşmenin Feshedilmesi 90 4-4.2.1 Fesih Bildirim Süresinin Amacı 90 4.4.2.2 Fesih Bildirim Süreleri 90 4-4-2.3 Sözleşmenin Sona Ereceği Tarihin Hesaplanması 91 4.4.3 Bildirim Sürelerine Uyulmamasının Hukuki Sonucu 92 4-4.3.1 Bildirim Sürelerine İlişkin Ücretin İşçiye Peşin Ödenmesi 92 4.4.3.2 İhbar Tazminatı 91 4-4.3.3 "Bildirim Sürelerine İlişkin Ücretin İşçiye Peşin Ödenmesi" ile "İhbar Tazminatı"nın Hesaplanması 93 4-4-4 Fesih Bildirim Süresi İçinde İşçiye Yeni İş Arama İzni Verilmesi 94 4.4.5 İşverenin Fesih Hakkını Kötüye Kullanması ve Sonuçları 95 4-4.5.1 Kötüniyet Tazminatı 95 4.4.5.2 Sendikal Tazminat 95 4.4.6 Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi 97 4.5 SÜRESİ BELİRLİ VEYA BELİRSİZ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ 97 4.5.1 Genel Olarak 97 4.5.2 Sözleşmenin İşçi Tarafından Haklı Sebeple Derhal Feshi 98 4.5.2.1 Sağlık Sebepleri 98 4.5.2.ı.ı İşin, İşçinin Sağlığı veya Hayatı İçin Tehlikeli Olması 98 4.5.2.1.2 İşverenin veya Başka Bir İşçinin, Bulaşıcı veya İşçinin İşiyle Bağdaşmayan Bir Hastalığa Tutulması 99 4.5.2.2 İşverenin Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Halleri ve Benzerleri 99 4.5.2.2.1 İşverenin İşçiyi Sözleşmenin Esaslı Noktalarında Yanıltması 99 4.5.2.2.2 İşverenin Şeref ve Namusa Dokunacak Davranışlarda Bulunması . ıoo 4.5.2.2.3 İşverenin Sataşması, Suç İşlemesi, İthamda Bulunması 100 4.5.2.2-4 İşçinin Cinsel Tacize Uğramasına Rağmen İşverenin Önlem Almaması 100 4.5.2.2.5 İşverenin İşçi Ücretini Ödememesi veya Eksik Ödemesi 101 4.5.2.2.6 İşverenin Çalışma Şartlarım Uygulamaması 101 4.5.2.3 Zorlayıcı Sebepler 102 4.5.3 Sözleşmenin İşveren Tarafından Haklı Sebeple Derhal Feshi 102 4.5.3.1 Sağlık Sebepleri 102 4.5.3.1.1 İşçinin İşiyle Bağdaşmayacak Bir Hastalığa Yakalanması. 102 4.5.3.1.2 İşçinin Kendi Kusuruyla Hastalanması veya Engelli Hale Gelmesi ve Bu Yüzden İşe Devamsızlık Yapması.

103 4.5.3.1.3 İşçinin Kusuru Olmaksızın Hastalanması, Sakatlanması veya Gebelik ve Doğum Sebebiyle İşe Devamsızlık Yapması 103 4.5.3.2 İşçinin Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Halleri ve Benzerleri 105 4.5.3.2.1 İşçinin İşvereni Sözleşmenin Esaslı Noktalarında Yanıltması 105 4.5.3.2.2 İşçinin Şeref ve Namusa Dokunacak Davranışlarda Bulunması veya Ahlaka Aykırı Yaşayışı 105 4.5.3.2.3 İşçinin Cinsel Tacizde Bulunması. 106 4.5.3.2-4 İşçinin Sataşması, İçki ve Uyuşturucu Yasağına Aykırı Davranması 106 4.5.3.2.5 İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarda Bulunması 106 4.5.3.2.6 İşçinin İşyerinde Suç İşlemesi 107 4.5.3.2.7 İşçinin İzinsiz ve Mazeretsiz İşe Devamsızlık Yapması 107 4.5.3.2.8 İşçinin Görevini Hatırlatıldığı Halde Yapmaması 108 4.5.3.2.9 İşçinin İşgüvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya İşyerinde Zarara Yol Açması. 108 4.5.3.3 Zorlayıcı Sebepler 109

4.5.3.4 İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması 109 Beşinci Bölüm İŞ GÜVENCESİ 5.1 GENEL OLARAK 115 5.2 İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİ 116 5.2.1 İş Güvencesi Hükümlerinden Yararlananlar 116 5.2.2 Feshin Geçerli Bir Sebebe Dayanması 117 5.2.2.1 Genel Olarak 117 5.2.2.2 İşçinin Yeterliliğinden ve Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Sebepler 117 5.2.2.2.1 İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Sebepler 118 5.2.2.2.2 İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Sebepler 118 5.2.2.3 İşletmenin, İşyerinin veya İşin Gereklerinden Kaynaklanan Sebepler 119 5.2.3 Sözleşmenin Feshinde Usul ve Feshe İtiraz 119 5.2-4 Geçersiz Feshin Sonuçları 120 5.2-4.1 İşe Başlatmama Tazminatı 120 5.2-4.2 Dört Aylık Boşta Geçen Süre Ücreti 121 OKUMA PARÇASI: İş Güvencesi mi? Vicdanların Kapının Eşiğine Bırakılması mı? .122 Albncı Bölüm KIDEM TAZMİNATI, ÇALIŞMA BELGESİ VE İBRANAME 6.1 KIDEM TAZMİNATININ TANIMI VE ŞARTLARl 129 6.1.1 Tanımı 129 6.1.2 Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları 129 6.1.2.1 İş Sözleşmesinin Kanunda Gösterilen Hallerden Biri İle Feshedilmesi veya İşçinin Ölümü 129 6.1.2.1.1 İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri İle Feshedilmesi 130 6.1.2.ı.2 İşSözleşmesinin İşçi Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri İle Feshedilmesi 130 6.1.2.ı.3 İşçinin Ölümü 131 6.1.2.2 İşçinin En Az Bir Yıl Çalışmış Olması 131 6.2 KIDEM TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI 132 6.2.1 Kıdem Tazminatının Miktarı ve Tavanı 132 6.2.2 Kıdem Tazminatının Hesaplanması. 133 6.2.3 Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınacak Ödemeler 133 6.2-4 Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınmayacak Ödemeler 134 6.3 KIDEM TAZMİNATININ ZAMANINDA ÖDENMEMESİ HALİNDE GECİKME FAİZİ VE ZAMANAŞIMI 137 6-4 KIDEM TAZMİNATI UYGULAMASINDAKİ AKSAKLIKLAR 138 6.5 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN DİGER SONUÇLARI 139 6.5.1 İşçinin Ücret Alacaklarının Ödenmesi 139 6.5.2 İşçiye Çalışma Belgesi Verilmesi 139 6.5.3 İşçiden İbraname Alınması 139 Yedinci Bölüm İŞ SAGLIGI VE GÜVENLİGİ 7.1 İŞ SAGLIGI VE GÜVENLİGİ KANUNU'NUN KAPSAMI. 145 7.2 İŞYERİ TEHLİKE SINIFININ BELİRLENMESİ VE PARASAL DESTEK 145 7.3 İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜGÜ 146 7.4 İŞYERİ HEKİMLERİ VE İŞ GÜVENLİGİ UZMANLARI 147 7.5 RİSK DEGERLENDİRMESİ VE ACİL DURUM PLANI 148 7.6 ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI 149 7.7 İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BİLDİRİMİ 149 7.8 SAGLIK MUAYENESİ VE RAPOR 150 7.9 ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE EGİTİMİ 150 7.10 ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE ÇALIŞAN TEMSİLCİLERİ 151 7.11 İŞ SAGLIGIVE GÜVENLİGİ KURULU 152 7.12 DENETİM VE YAPTIRIMLAR 153 7.12.1 Denetim Konusunda Yetkili Olanlar 153 7.12.2 İşin Durdurulması 153 7.12.3 Ölümlü İş Kazası Sebebiyle Kamu İhalesinden Yasaklama 154 7.12-4 İdari Para Cezaları 154 Sekizinci Bölüm TOPLU İŞ HUKUKU 8.ı SENDİKALAR HUKUKU 159 8.2 SENDİKA VE KONFEDERASYON KAVRAMI 159 7.2.1 Sendikanın Tanımı 160 7.2.2 Konfederasyonun Tanımı 160 8.3 SENDİKA ÖZGÜRLÜGÜ VE SENDİKA ÇOKLUGU İLKESİ. 160 8-4 SENDİKANIN KURULUŞU VE SENDİKA ÜYELİGİ 161 8-4.1 İşkolları 161 8-4.2 Sendikanın Kurulması 162 8.4.3 Sendikanın Organları 162 8.4.4 Üyelik. 163 8.4.5 Sendikaların Faaliyetleri 164 8.5 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ: ŞEKLİ, SÜRESİ VE YARARLANMA ŞARTLARI 164 8.5.1 Toplu İş Sözleşmesinin Kapsamı ve Düzeyi 165 8.5.2 Toplu İş Sözleşmesinin Şekli ve Süresi 165 8.5.3 Toplu İş Sözleşmesinin Hükmü 166 8.5.4 Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma 166 8.6 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 167 8.6.1 Ehliyet 167 8.6.2 Yetki 167 8.6.3 Yetki İtirazı ve Yetki Belgesi 168 8.7 TOPLU GÖRÜŞME 169 8.7.1 Toplu Görüşmeye Çağrı 169 8.7.2 Toplu Görüşmenin Başlaması ve Süresi 169 8.7.3 Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması, Tevdi Edilmesi ve İşyerinde İlanı 170 8.8 TOPLU İŞ UYUŞMAZLIGI 170 8.8.1 Uyuşmazlığın Tespiti 170 8.8.2 Arabuluculuk 170 8.8.3 Yüksek Hakem Kuruluna Başvurma 171 8.8-4 Özel Hakeme Başvurma 171 8.9 GREV VE LOKAVT 172 8.9.1 Grev 172 8.9.2 Lokavt 173 8.9.3 Kanuni Grev ve Lokavt Kararının Alınması ve Uygulamaya Konulması 173 8.9.4 Grev Oylaması 174 8.9.5 Grev ve Lokavt Yasakları 175 8.9.6 Grev ve Lokavtın Eıtelenmesi 175 8.9.7 Grev ve Lokavtın Uygulanması 176 8.9.8 Grev ve Lokavtı Sona Erdirme Kararı 176 8.9.9 Kanuni Grev ve Lokavtın İş Sözleşmelerine Etkisi 177 Dokuzuncu Bölüm SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI, GELİŞİMİ VE KAPSAMI 9.1 SOSYAL GÜVENLİK TERİMİ 183 9.2 SOSYAL TEHLİKELER VE TÜRLERİ 183 9.2.1 Sosyal Tehlike Kavramı 183 9.2.2 Sosyal Tehlikelerin Sınıflandırılması. 184 9.3 SOSYAL GÜVENLİGİN TANIMI 8 9.4 SOSYAL GÜVENLİGİ SAGLAMA YOLLARI.13 4 9-4.1 . Bıreyse1 Tasarrufl 8S4 9.4.2 Topluca Tasarrufl 85 9-4.3 Dinı ve Ahlaki Yükümlülükler ve Sosyal Dayanışma Anlayışıı86 9-4.4. I . Sorum1u1ugu .·l 86 şverenın 9-4.5 ö zeI Tı.c, an s·ıgorta1 ar 1 86 9.4.6 Devlet Eliyle Örgütlenen Sosyal Güvenlik Programlarıl 9.5 SOSYAL Gl.J. VENLi·u; x-, I·N U LKEM. IZDEK. I GEL.iŞi. Mi 187 9.6 PRİMLİ SOSYAL GÜVENLİK REJİMİNİN ÖZELLİKLERİ VE KAPSAMI 189 9.6.1 Sosyal Amaç 9.6.2 Zorunluluk ve Teklık Ilkesı 9.6.2.1 Zorunluluk İlkesi ı9o 9.6.2.2 Teklik İlkesi ı9o Hızmet cşı· ) So"z1eşm.esıne Gore Ça1 ışan1 ar 9 .6 .3 2 K orumaBe k ç·ı1e. n ve Gu"ven1ı·k Korucu1arı 1·92 9.6.3.3 Genelev Kadınlan ı9 2 9.6.3.4 Sendika Yöneticileri .ı93 9· 6· .3 5 Ya b anc1ı ar, Vatansız1ar ve Goçmen1er .·. 193 9· 6· 3· 6 B uyu"ke 1ç·ıı1·k ve Konsolosluk Ça1 ışan1 arı .ı9 3 9.6.3.7 Usta Öğreticiler ı94 9.6.3.8 Sanatçılar ve Yazarlar 9.6.3.9 Ticari Taksi, Dolmuş ve Benzeri Toplu Taşıma Araçlarında Çalışanlar ı 95 9.6.3.10 Tarım veya Orman İşlerinde iş Sözleşmesiyle Süreksiz OlarakÇa 1 ışan1 ar 197 9.6.3.11 Serbest Bölgelerde Çalışanlar l 99 9.6.4 4/b Kapsamında Sigortalı Sayılanlar 9.6-4-ı Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar 199 9.6-4.2 Muhtarlar 200 9.6-4.3 Jokeyler.2° 0 9.6.5 4/c Kapsamında.Sıgortalı Sayılanlar 200 9.6.6 Hakiarında Bazı. Sıgorta Kolları Uygulanacak Sigortalılar 201 6 6 Hk 1·· 201 9 .ı u umu ve Tutuklular 9.6.6.2 Çıraklar . 2o1 9.6.6.3 Stajyerler . 2o1 9.6.6.4 Kursiyerler 2o2 9.6.6.5 Yurt Dışına Çalıştırılmak Üzere Götürülen Türk İşçileri 202 9.6.6.6 Üniversitelerde Kısmi Süreli Çalıştırılan Öğrenciler 203 9.6.6.7 Ev Hizmetlerinde Ayda 10 Günden Az Çalışanlar 203 9.6.7 Sigortalı Sayılmayanlar 205 9.6.7.1 İşverenin İşyerinde Ücretsiz Çalışan Eşi 205 9.6.7.2 Konut İçinde Yapılan İşlerde Çalışanlar 205 9.6.7.3 Askerlik Hizmetini Yapmakta Olanlar 205 9.6.7.4 Okullarda Tatbiki Mahiyetteki Yapım ve Üretim İşlerinde Çalışan Öğrenciler 206 9.6.7.5 Rehabilite Edilenler 206 9.6.7.6 18 Yaşım Doldurmamış 4/b ve 4/c Sigortalıları 206 9.6.7.7 Tarımda Bağımsız Çalışanlardan Muafiyet Belgesi Almış Olanlar veya 65 Yaşını Dolduranlardan Talepte Bulunanlar 206 9.6.7.8 Bağımsız Çalışanlardan Muafiyet Belgesi Almış Olanlar 207 9.6.7.9 Kamu İdarelerinin Dış Temsilciliklerinde İstihdam Edilen ve Bulunduğu Ülkenin Sosyal Güvenlik Kurumunda Sigortalı Olduğunu Belgeleyenler. 207 9.6.7.10 Dernek Yöneticileri 207 9.6.8 İsteğe Bağlı Sigortalılık. 207 9.6.8.1 İsteğe Bağlı Sigoıtalı Sayılanlar 207 9.6.8.2 İsteğe Bağlı Sigortalılık Şartları 208 9.6.8.3 İsteğe Bağlı Sigortalılığın Başlangıcı ve Sona Ermesi.

208 Onuncu Bölüm İŞYERİNİN VE SİGORTALILARIN KURUMA BİLDİRİLMESİ, PRİMLER VE PRİM BELGESİ lo.ı İŞYERİNİN TESCİLİ 215 10.1.1 İşyeri Bildirgesi 215 10.1.2 İşyeri Sicil Numarası 215 10.1.3 İşyeri Bildirgesi İle Birlikte Verilecek Belgeler 216 10.1.4 İşyerinin Re'sen Tescili 216 ıo .2 sI·GORTALILARIN KURUMA B·iLD·iRi·LMESi· 216 10.2.1 Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi 216 10.2.2 Sigortalıların Kendilerini Bildirmesi 217 10.2.3 Sosyal Güvenlik Sicil Numarası 218 lo.3 SİGORTALILIGIN SONA ERMESİ HALİNDE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜGÜ 218 ıo.4 SİGORTAYA BİLDİRİLMEYEN ÇALIŞMALARIN TESPİTİ 227 10-4.1 Fiilen ve Kayden Tespit 227 10-4.2 Mahkeme İlamı İle Tespit (Hizmet Tespiti Davası) 228 10.5 PRİME ESAS KAZANÇ SINIRLARI 229 10.5.1 Genel Olarak 229 10.5.2 Çırak ve Öğrencilerin Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazanç Tutan 229 10.5.3 4/b Sigortalılannın Prime Esas Kazanç Sınırları 229 10.6 PRİME ESAS TEŞKİL EDEN KAZANÇLAR 230 10.6.1 4/a Sigortalılannın Prime Esas Kazançları 230 10.6.1.1 Ücret ve Ücret Niteliğindeki Kazançların Prime Tabi Tutulması 230 10.6.1.2 Ücret Niteliği Dışındaki Kazançların Prime Tabi Tutulması.

230 10.6.1.2.1 Hizmet Akdi Devam Eden Sigortalılar Yönünden 230 10.6.1.2.2 Hizmet Akdi Sona Ermiş Olan Sigortalılar Yönünden 231 10.6.1.2.3 Hizmet Akdinin Feshinin Geçersizliği Halinde Yapılacak Ödemeler 231 10.6.1.2-4 Prime Esas Kazancın Üst Sınırını Aşan Ücret Dışındaki Ödemeler 232 10.6.1.3 Kanunda İstisna Olarak Sayılmayan Diğer Ödemeler 233 10.6.1.4 Kısmen Prime Tabi Tutulacak Kazançlar 233 10.6.1.4.1 Yemek Paralan .2133 10.6.1.4.2 Çocuk Zammı 234 10.6.1.4.3 Aile Zammı (Yardımı) 234 10.6.1.4-4 İşverence Sigortalılar İçin Ödenen Özel Sağlık Sigortası Primi ve Bireysel Emeklilik Katkı Payları Tutarlan 235 10.6.2 Prime Tabi Tutulmayacak Kazançlar 236 10.6.2.1 Ayni Yardımlar 236 10.6.2.2 Ölüm, Doğum ve Evlenme Yardımlan 236 10.6.2.3 Görev Yollukları 236 10.6.2-4 Seyyar Görev Tazminatı, Kıdem Tazminatı, İş Sonu Tazminatı veya Kıdem Tazminatı Mahiyetindeki Toplu Ödemeler ve Keşif Ücreti 236

10.6.2.5 İhbar Tazminatı 236 10.6.2.6 Kasa Tazminatı 237 10.6.3 4/b Sigortalılanmn Prime Esas Kazançlan 237 10.6-4 Sadece Genel Sağlık Sigortasına Tabi Olanların Prime Esas Kazançları 238 10.7 PRİM ORANLARI 238 10.7.1 Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi 238 10.7.2 Genel Sağlık Sigortası Primi 238 10.7.3 Malullük Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi 228 10.7.4 İşsizlik Sigortası Primi 239 10.7.5 Sosyal Güvenlik Destek Primi 239 10.7.6 İsteğe Bağlı Sigortalıların Primi 239 10.8 PRİMLERİN BELGELENMESİ 240 10.8.1 "e-Sigorta" Projesi 240 10.8.2 Aylık Prim ve Hizmet Belgesi 240 10.8.3 Sigortalıların Hizmetlerinin Bildirilmesinde Yeni Dönem Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi 241 10.9 PRİMLERİN ÖDENMESİ 245 10.9.1 4/ a Kapsamında Sigortalı Olanlar Yönünden Primlerin Ödenme Süreleri ve Usulleri 245 10.9.1.1 Prim Ödeme Yükümlüleri 245 10.9.1.2 Primlerin Ödenme Süresi. 245 10.9.2 4/b Kapsamındaki Sigortalıların Beyanda Bulunma Esasları ve Primlerin Ödenme Süreleri 245 10.9.2.1 Beyanda Bulunma Esasları 245 10.9.2.2 Primlerin Ödenme Süresi 246 10.9.3 Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı 246 10.9-4 Primlerin Ödenmesinden İşverenle Birlikte Sorumlu Tutulanlar 246 10.9.5 Primlerin Müteahhit ve Alt İşverenlerin Hakedişlerden Kesilmesi 247 10.10 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI. 247 10.11 İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ USULÜ 248 Onbirinci Bölüm İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI SİGORTASI 11.1 İŞ KAZASI KAVRAMI 255 11.1.1 Tanım 255 11.ı.2 İş Kazasının Unsurları 255 11.ı.2.1 Sigortalının Ani ve Zarar Verici Bir Olayla Karşılaşması 255 11.ı.2.2 Sigortalının Bedenen ve/veya Ruhen Zarar Görmesi 257 11.1.2.3 Kaza ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması 257 11.ı.3 İş Kazasının Bildirilmesi ve Soruşturulması. 257 11.2 MESLEK HASTALIGI KAVRAMI. 258 11.2.1 Tanım 258 11.2.2 Meslek Hastalığının Unsurları 258 11.2.2.1 Sigortalının Çalışma Şartlarından Kaynaklanan Zarar Verici Sebeplere Uzunca Bir Süre Maruz Kalması. 258 11.2.2.2 Sigortalının Bedenen ve/veya Ruhen Bir Zarara Uğraması 258 11.2.3 Meslek Hastalığının Tespiti 258 11.3 İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIGI SİGORTASINDAN SAGLANAN YARDIMLAR 260 11.3.1 Geçici İş Göremezlik Ödeneği 260 11.3.2 Sürekli İş Göremezlik Geliri 261 11.3.3 İş Kazası veya Meslek Hastalığı Sonucu Ölüm Halinde Hak Sahiplerine Yapılan Nakdi Yardımlar 262 11.3.3.1 Cenaze Ödeneği 262 11.3.3.2 Ölüm Geliri 263 11.3.3.3 Evlenme Ödeneği 263 11.4 İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIGI SEBEBİYLE KURUMUN İŞVERENE VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE RÜCÜU 264 Onikinci Bölüm ıı HASTALIK VE ANALIK SİGORTASI 12.1 HASTALIK KAVRAMI 269 12.2 HASTALIK SİGORTASINDAN SAGLANAN YARDIM: GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEGİ 269 12.3 HASTALIK HALİNDE KURUMUN İŞVERENE RÜCÜU 270 12.4 ANALIK KAVRAMI 270 12.5 ANALIK SİGORTASINDAN SAGLANAN YARDIMLAR 271 12.5.1 Geçici İş Göremezlik Ödeneği 271 12.5.2 Emzirme Ödeneği 271 Bölüm 12 MALULLÜK YAŞLILIK VE ÖLÜM SİGORTALARI 13.1 MALULLÜK KAVRAMI 277 13.2 MALULLÜK SİGORTASINDAN SAGLANAN YARDIM: MALULLÜK AYLIGI. 278 13.2.1 Malullük Aylığına Hak Kazanma Şartlan 278 13.2.2 Malullük Aylığının Hesaplanması. 279 13.2.3 Malı111ük Aylığının Başlangıcı ve Kesilmesi 279 13.3 MALULLÜK SİGORTASI BAKIMINDAN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN SORUMLULUGU 280 13.4 YAŞLILIK SİGORTASI: YAŞLILIK KAVRAMI 281 13.5 YAŞLILIK SİGORTASINDAN SAGLANAN YARDIM: YAŞLILIKAYLIGI 281 13.5.1 Genel Olarak 281 13.5.2 08.09.1999 Tarihinden Önce Sigortalananların Emeklilik Şartları 282 13.5.3 08.09.1999 - 30.04.2008 Tarihleri Arasında Sigortalananlann Emeklilik Şartları 285 13.5-4 01.05.2008 Tarihinden Sonra Sigortalananların Emeklilik Şartları 286 13.5.4.1 Normal Emeklilik 286 13.5.4.2 İleri Yaştakiler İçin Kolaylaştırılmış Emeklilik. 287 13.5-4-3 Engelliler İçin Kolaylaştırılmış Emeklilik 287 13.5-4-4 Maden İşyerlerinin Yeraltı İşlerinde Çalışanlar İçin Kolaylaştırılmış Emeklilik 288 13.5-4-5 Erken Yaşlanmış Olduğu Tespit Edilen Sigortalılar İçin Kolaylaştırılmış Emeklilik 289 13.5.4.6 Malul Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalılar İçin Kolaylaşbrılmış Emeklilik 289 13.5.5 Fiili Hizmet Süresi Zammı-İtibari Hizmet Süresi ve Emeklilik Şartlarına Etkisi 290 13.5.6 Yaşlılık Aylığının Hesaplanması 290 13.5.7 Yaşlılık Aylığı Almaktayken Yeniden Çalışmaya Başlayanların Durumu 291 13.6 ÖLÜM SİGORTASI: ÖLÜM KAVRAMl. 291 13.7 ÖLÜM SİGORTASINDAN SAGLANAN HAKLAR 292 13.7.1 Ölüm Aylığından Yararlanma Şartları 292 13.7.1.1 Sigortalının Aylık Alırken veya Prim Şartını Tamamlamış Durumdayken Ölmesi 292 13.7.1.2 Hak Sahiplerine İlişkin Şartlar 293 13.7.2 Ölüm Aylığının Hesaplanması 294 13.7.3 Ölüm Toptan Ödemesi 295 13.7-4 Cenaze Ödeneği ve Evlenme Ödeneği 295 Ondördüncü Bölüm İŞSİZLİK VE GENEL SAGLIK SİGORTALAR! 14.1 İŞSİZLİK KAVRAMI 301 14.2 İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU'NUN KAPSAMI. 301 14.3 İŞSİZLİK SİGORTASI YARDIMLARI VE YARARLANMA ŞARTLARI 302 14.3.1 İşsizlik Ödeneği 302 14.3.ı.ı Prim Şartının Yerine Getirilmiş Olması. 302 14.3.1.2 İş Sözleşmesinin Kanunda Gösterilen Sebeplerle Sona Ermesi 302 14.3.1.3 İş Sözleşmesinin Askıya Alınmış Olmaması 304 14.3.1.4 Sigortalının Türkiye İş Kummu'na Başvump Talepte Bulunması 304 14.3.2 5510 sayılı Kanun Gereği Ödenecek Sigorta Primlerinin Ödenmesi 305 14.3.3 Yeni Bir İş Bulma, Meslek Geliştirme, Edindirme ve Yetiştirme Eğitimi Hizmetlerinin Verilmesi 305 14-4 İŞSİZLİK ÖDENEGİNİN MİKTARI VE SÜRESİ 306 14.5 İŞSİZLİK SİGORTASI FONU 307 14.6 ÜCRET GARANTİ FONU OLUŞTURULMASI 307 14.7 KISA ÇALIŞMA ÖDENEGİ VERİLMESİ 308 14.8 GENEL SAGLIK SİGORTASI 309 14.8.1 Genel Sağlık Sigortasının Niteliği 309 14.8.2 Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları 311 14.9 GENEL SAGLIK SİGORTASININ KAPSAMI 313 14.9.1 Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar 313 14.9.2 Genel Sağlık Sigortalılığının Başlangıcı, Bildirimi ve Tescili 315 14.9.3 Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma 316 14.9.4 Yurt Dışında Tedavi 319 14.9.5 Katılım Payı Alınması. 319 Onbeşinci Bölüm HİZMET BORÇLANMASI VE HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ 15.1 YURT İÇİ HİZMET SÜRELERİNİN BORÇLANILMASI 327 15.ı.1 Borçlanma Hakkı Verilenler 327 15.1.2 Borçlanılabilecek Süreler 327 15.ı.2.1 Analık İzni ve Doğum Borçlanması 327 15.ı.2.2 Askerlik Borçlanması 328 15.ı.2.3 Memurların Aylıksız İzinde Geçen Sürelerinin Borçlanılması 329 15.1.2-4 Doktora veya Uzmanlık Öğreniminde Geçen Sürelerin Borçlanılması. 329 15.1.2.5 Avukatlık Stajı Sürelerinin Borçlanılması 329 15.ı.2.6 Tutuklulukta veya Gözaltında Geçen Sürelerin Borçlanılması 329 15.ı.2.7 Grev ve Lokavtta Geçen Sürelerin Borçlanılması. 330 15.ı.2.8 Hekimlerin Fahri Asistanlıkta Geçen Sürelerinin Borçlanılması. 330 15.1.2.9 Seçim Dolayısıyla İstifa Edenlerin Açıkta Geçirdikleri Sürelerin Borçlanılması 330 15.1.2.10 12 Eylül Mağdurlarının Borçlanması 330 15.1.2.11 Usta Öğreticilerin Borçlanması 331 15.1.2.12 Kısmi Süreli Çalışanların Borçlanması 331 15.1.3 Borçlanılacak Sürelerin Prim Tutarının Hesabı, Tebliği ve Ödenmesi 332 15.1.4 Borçlanılan Sürelerin Hizmet Olarak Değerlendirilmesi 332 15.2 YABANCI ÜLKELERDE GEÇEN HİZMETLERİN BORÇLANILMASI 333 15.2.1 Genel Olarak 333 15.2.2 Borçlanmanın Şartları 334 15.2.2.1 Türk Vatandaşı Olmak 334 15.2.2.2 Belirli Nitelikte Yurtdışı Süreleri Bulunmak 335 15.2.2.3 Hizmetleri Belgelendirmek 335 15.2.2-4 Yazılı İstekte Bulunmak 336 15.2.3 Borçlanma Miktarının Tespiti 336 15.3 YURT İÇİ HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ 338 15.3.1 Değişik Sosyal Güvenlik Kurumlarında Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi 338 15.3.2 5510 Sayılı Kanundan Önce Sigortalılıkları Başlayanların Hizmetlerinin Birleştirilmesi 338 15.3.3 5510 Sayılı Kanunun Yürürlüğe Girdiği Tarihten Sonra Sigoıtalılıkları Başlayanların Hizmetlerinin Birleştirilmesi 339 15-4 YABANCI ÜLKELERDE GEÇEN HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ. 339 OKUMA PARÇASI: Sigortalılığın Son Yedi Yılına Dikkat! 340