ÖZET ii ABSTRACT iii İÇİNDEKİLER iv TABLOLAR vii ŞEKİLLER x KISALTMALAR xii GİRİŞ 1 1 MEDİKAL TURİZMİN TANIMI VE ÖNEMİ 5 1.1 Medikal Turizmin Tanımı 5 1.2 Medikal Turizminin Gelişen ve Büyüyen Pazarı 6 1.2.1 Medikal Turizmin Gelişimi 7 1.2.1.1 Medikal Turizmin Mevcut Pazar Büyüklüğü 7 1.2.1.2 Medikal Turizmin Pazar Büyüklüğüne İlişkin Gelecek Tahminleri... 12 1.2.1.3 Medikal Turizmin Gelişimini Tetikleyen Faktörler 13 1.2.1.3.1 Demografik Değişim 13 1.2.1.3.2 Hastalık Yükündeki Değişim 17 1.2.1.3.3 Sağlık Harcamalarındaki Değişim 20 2 MLDİKAL TURİZMİN DÜNYADAKİ UYGULAMALARI 28 2.1 Medikal Turizmde Hastaların Ülkeleri Tercih Etme Nedenleri 28 2.1.1 Maliyetlerdeki Farklılıklar 28 2.1.2 Hizmet Kalitesi 30 2.1.3 Diğer Sebepler 34 2.2 Hasta Hareketliliği Açısından Medikal Turizmin İncelenmesi 37 2.2.1 Medikal Turizm Hizmeti Veren Başlıca Bölge ve Ülkeler 38 2.2.2 Medikal Turizm Hizmeti Talep Eden Başlıca Bölge ve Ülkeler 42 2.3 Medikal Turizm ile Turizm Bağlantısı 49 2.4 Medikal Turizmde Aracı Kurumlar 50 2.5 Hindistan 52 3 MEDİKAL TURİZMİN TÜRKİYE’DEKİ PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ VE HASTA HAREKETLİLİĞİ AÇISINDAN MEVCUT DURUMU 5') 3.1 Anketin Kapsamı ve Yöntemi 59 3.2 Türkiye’de Medikal Turizmin Pazar Büyüklüğü 61 3.3 Ülkemize Medikal Turizm Amacıyla Gelen Hastaların Analizi 67 3.3.1 Gelen Hastaların Sayısal Analizi 67 3.3.2 Gelen Hastaların Ülkeleri 70 3.3.3 Gelen Hastaların Sosyo-Ekonomik Durumu 75 3.3.3.1 Gelen Hastaların Gelir Seviyesi 75 3.3.3.2 Gelen Hastaların Eğitim Seviyeleri 76 3.3.3.3 Gelen Hastaların İşgücü ve Mesleki Durumları 77 3.3.3.4 Gelen Hastaların Yaş Grupları 7S 3.3.4 Gelen Hastaların Türkiye’yi Tercih Etme Sebepleri NO 3.3.4.1 Tercih Sebepleri NO 3.3.4.2 Talep Edilen Branşlar N.’ 3.3.5 Gelen Hastaların Hastaneleri Tercih Ederken Kullandıkları Yöntemler , N5 3.3.6 Gelen Hastaların Tercih Ettikleri İller 90 3.3.7 Sağlık Turizmi İçin Gelenlerin Ülkemizde Tercih Ettikleri Konaklama Şekilleri 9 4 TÜRKİYE’DE MEDİKAL TURİZM HİZMET ALTYAPISININ ANALİZİ 93 4.1 Türkiye’de Sağlık Sektörünün Fiziki ve Beşeri Altyapısı 93 4.1.1 Hastanelerin Altyapısı 93 4.1.2 Sağlık Sektörünün Beşeri Altyapısı 102 4.2 Medikal Turizm Kapsamında Hizmet Sunucuların Altyapı Analizi 103 4.2.1 Hizmetlere İlişkin Sorun Alanlarının Değerlendirilmesi 104 4.2.2 Hastanelerin Beşeri Altyapısı 107 4.2.2.1 Yabancı Hastalarla İlgilenen Birimin Varlığı 107 4.2.2.2 Sağlık Personelinin Yabancı Dil Seviyesi 110 4.2.3 Hastanelerin Fiziki Altyapısı 116 4.2.3.1 Yönlendirme Levhaları 116 4.2.3.2 Halkla İlişkiler Birimi 117 4.2.4 Tedavi Sonrası Takip ve Başka Ülkede Şube 118 4.2.5 Akreditasyon 119 4.2.6 Tıbbi Hizmet Dışı Sunulan Diğer Hizmetler 120 4.2.7 Hastanelerin Pazarlama-Tanıtım Faaliyetleri 122 4.2.8 Turizm Sektörü ve Medikal Turizm Genel Tanıtımı 123 4.2.9 İleriye Dönük Beklentiler, Planlar ve Pazar Araştırmaları 127 4.2.10 Hastaneler Dışındaki Medikal Turizmde Önemli Hizmet Sunucular 131 4.2.10.1 Havayolu 131 4.2.10.2 Aracı Kurumlar - Seyahat Acenteleri-Sigorta Şirketleri ve Sosyal Güvenlik Kurumlan 134 4.2.10.3 Otelcilik Hizmetleri 138 4.2.11 Ülkelere Uygulanan Vizeler 140 5 DEĞERLENDİRME VE POLİTİKA ÖNERİLERİ 143 5.1 Genel Değerlendirme 143 5.2 Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri 157 6 SONUÇ 170 KAYNAKLAR 174 EKLER 178