Türkiye'nin ihracat potansiyelinin artırılması kapsamında Çin'in ihracat politikalarının değerlendirilmesi

Başlık:

Yazar:

Çelik, Cesim. yazar

ISBN:

9786059041676

Yazar Ek Girişi:

Çelik, Cesim. yazar

Fiziksel Tanımlama:

xii, 165 sayfa : grafik ; 24 cm.

Seri:

T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yayın no ; 2956.

İçerik:

TEŞEKKÜR i ÖZET ii ABSTRACT iii İÇİNDEKİLER iv TABLOLAR vi GRAFİKLER vii ŞEKİLLER. ix KUTULAR x KISALTMALAR xi GİRİŞ. 1 1. ÇİN EKONOMİSİNİN GELİŞİM SÜRECİ 8 1.1. Ekonomik Reformlar Öncesi Dönem (1949-1978) 9 1.2. Ekonomik Reform ve Dışa Açılma Dönemi (1978 ve Sonrası) 12 1.2.1. Ekonomik büyüme performansı. 12 1.2.2. Çin’in ekonomik büyümesinin temel belirleyicileri 18 1.2.2.1. Reformlar ve dışa açılma süreci 18 1.2.2.2. Şehirleşme ve sanayileşme alanındaki gelişim 24 1.2.2.3. Yüksek tasarruf ve yatırımlar 28 2. ÇİN’İN İHRACAT GELİŞİMİ VE BELİRLEYİCİLERİ 31 2.1. Küresel Ticarette Değişen Eğilimler ve Çin 31 2.2. Çin’in İhracat Gelişimi ve Sofistikasyonu 35 2.3. Çin’in İhracat Başarısının Belirleyicileri . 47 2.3.1. Doğrudan yabancı yatırımlar 47 2.3.1.1. Çin’de doğrudan yabancı yatırımın önemi 48 2.3.1.2. Çin’de doğrudan yabancı yatırımın yapısı 49 2.3.1.3. Doğrudan yabancı yatırım politikaları ve gelişimi 51 2.3.1.4. Çin’de doğrudan yabancı yatırım akımları ve temel karakteristiği 53 2.3.1.5. Doğrudan Yabancı Yatırımların Çin ihracatına etkisi . 56 2.3.2. Dışarıya doğrudan yatırımların yönetimi ve ihracata etkisi 58 2.3.3. Dünya Ticaret Örgütü üyeliği 62 2.3.3.1. Dünya Ticaret Örgütü üyeliği kapsamında yapılan taahhütler 63 2.3.3.2. Çin’in Dünya Ticaret Örgütü üyeliğinin ihracata yansıması 65 2.3.4. Kur politikası 69 2.3.4.1. Çin’in kur politikalarına genel bakış. 69 2.3.4.2. ABD-Çin kur sorunu ve kur politikasının ticarete genel yansıması . 71 2.3.5. Özel ekonomik bölgeler 75 2.3.5.1. Çin’de özel ekonomik bölge uygulamaları 76 2.3.5.2. Özel ekonomik bölgelerin ihracat gelişimine katkısı 76 2.3.6. Küresel değer zincirine katılım. 79 2.3.6.1. Küresel değer zinciri ve gelişimi 79 2.3.6.2. Çin’in küresel değer zincirine dahil olması 81 2.4. Çin’in Yeni Dönem İhracat Stratejisi. 87 3. TÜRKİYE’NİN İHRACAT GELİŞİMİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 92 3.1. Türkiye’nin Dışa Açılması ve İhracat Gelişimi 92 3.2. Türkiye’nin Yakın Dönem İhracatına Genel Bakış 95 3.3. Türkiye İhracatında Partner Ülkeler 99 3.3.1. Türkiye’nin ihracatta ülke yoğunlaşma oranı 104 3.3.2. Türkiye’nin AB-28 ve Ortadoğu pazarı 105 3.3.3. Türkiye-Çin ticari ilişkileri 109 3.4. Türkiye’nin İhracat Mallarının Yapısı 111 3.5. Türkiye’nin Küresel Değer Zinciri İçerisindeki Konumu. 114 3.6. Türkiye’nin İhracat Potansiyelini Artırmaya Yönelik Son Dönem Plan Çalışmaları 115 4. ÇEKİM MODELİ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE VE ÇİN’İN İHRACAT POTANSİYELİNİN HESAPLANMASI VE ÖNEMLİ PAZAR PERFORMANSI ANALİZİ 122 4.1. Çekim Modeli Kavramı ve Uluslararası Ticaret Analizi 122 4.2. Veri kaynakları 124 4.3. Model 125 4.4. Çekim Modeline Göre Türkiye ve Çin’in Bazı Ortak Pazarlar Üzerinden İhracat Potansiyelinin Hesaplanması ve Değerlendirilmesi 129 4.4.1. Türkiye-Çin ve Çin-Türkiye ihracat potansiyeli değerlendirmesi 130 4.4.2. Türkiye-Almanya ve Çin-Almanya ihracat potansiyeli değerlendirmesi 131 4.4.3. Türkiye-ABD ve Çin-ABD ihracat potansiyeli değerlendirmesi 132 4.4.4. Türkiye-Rusya, Çin-Rusya ihracat potansiyeli değerlendirmesi 134 5. TÜRKİYE’NİN İHRACAT HACMİNİN ARTIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER 140 6. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 147 EKLER 155 KAYNAKÇA 158 DİZİN 167

Özet:

1950 sonrasında birçok ülke ekonomisi, kapılarını dış dünyaya açmaya başlamıştır. Gelişmiş ekonomiler arasında başlayan bu eğilimin zamanla gelişmekte olan ekonomilere de yayılması ve mali piyasaların entegrasyonu ile 1980 sonrasında küreselleşme eğilimi hızlanmıştır. Küreselleşmeyle birlikte uluslararası ticaret ve yabancı yatırımlar serbest hale gelirken yabancı yatırımların gelişmekte olan ekonomilere doğru yönelmeye başlaması küresel ticaret hacmini genişletmiştir. 1978 yılında dışa açılmaya başlayan Çin, küreselleşme eğilimlerinden en fazla istifade eden ülkelerden biri olmuştur. Çin, 1978-2013 döneminde yıllık ortalama yüzde 10 civarında büyüme kaydetmiş ve aynı zamanda dünyanın en büyük mal ihracatçı ülkesi haline gelmiştir. Dünyanın en kalabalık nüfusu ve sürekli artan ekonomik büyüklüğü ile küresel ekonominin en önemli aktörlerinden olan Çin’in ihracat başarısının anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’nin ihracat potansiyelinin artırılmasına yönelik başarılı ülke örneği olan Çin’in ihracat başarısının incelenmesi ile 2023 hedefine yakınsamaya yönelik Türkiye’nin mevcut ihracat potansiyelinin nasıl ve ne yönde kullanıldığının çekim modeli analizi yardımıyla tespit edilmesidir. Türkiye’nin hangi ülkelere potansiyelin üzerinde, potansiyelin altında veya potansiyele yakın düzeyde ihracat yaptığının belirlenmesi önemli görülmüştür. Bu amaçla 2001 ve 2013 yılları için Türkiye dâhil 43 ülkenin kendi aralarındaki ikili ihracat verileri kullanılarak bir çekim modeli oluşturulmuş ve ülkelerin birbirleri ile olan potansiyel ihracat seviyesi hesaplanmıştır. Bu analiz yöntemi, iki ülke arasındaki ticaretin ülke GSYH’ları ile doğru orantılı olarak arttığı, uzaklıkla ters orantılı olarak azaldığı varsayımı üzerine çalışmaktadır. Çalışmada elde edilen en önemli iki bulgu, Türkiye’nin ihracat potansiyelinin yeterince kullanılamıyor olması ve Çin’in ihracat başarısında doğrudan yabancı yatırımların yerli imalat sanayiinin dönüşümüne yönelik sistematik şekilde kullanılmış olmasıdır. Model sonuçlarına göre, Türkiye 2013 yılında çalışmaya dâhil edilen 42 ülke içerisinde yalnızca 16 ülkeye potansiyelin üzerinde ihracat gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin bazı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinde ihracat potansiyelini kullanabildiği buna karşın Çin ve ABD gibi en önemli pazarlarda ve AB-28 haricindeki Avrupa ülkelerinde potansiyelin altında kaldığı belirlenmiştir. Çin, Türkiye’nin aksine 42 ülke içerisinde 29 ülkeye potansiyelin üzerinde ihracat gerçekleştirmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’nin 2023 yılı ihracat hedefine yönelik asıl çözülmesi gereken sorunun kısa ve orta dönemde var olan potansiyelin kullanılması uzun dönemde ise potansiyelin artırılması olduğu tespit edilmiştir.

Many of the country economies began to open its doors to the outside world after 1950’s. Propagation of this tendency among developing economies which had been originated in advanced economies has accelerated the globalization trend. While international trade and foreign investments became liberalized with globalization, the inclination of foreign investments towards developing economies has amplified the global trade volume. China, initiating its foreign expansion in 1978, has become one of the countries that utilized the globalization trends the most. China recorded an average of 10 percent annual growth rate during the period of 1978-2013 and has also become the world's largest goods exporter country. It is crucial to understand the export success of China which is the one of the most important actors of international economy with its largest population in the world and its continual economic expansion. The main aim of this study is to analyses China’s export success as a case study for Turkey, and conducting a gravity model analysis to evaluate how and in which way Turkey utilizes its current export potential. Determining Turkey's export potential, and detecting whether the realized trade of Turkey is below, above or near the potential with various countries is important. To this end, firstly a gravity model was generated using bilateral export data of 43 countries including Turkey for the years 2001 and 2013, and then potential levels of exports between these countries were calculated. The basic Gravity Model assumes that the trade level between two countries is positively correlated with country GDPs and negatively correlated with distance between them. The most important two findings of the study are that the full export potential of Turkey is not used and that systematic use of foreign direct investment in transforming domestic manufacturing industry had been crucial in China's export success. According to model results, Turkey’s export was above the potential only for 16 countries for a total of 42 countries included in the study for the year 2013. It is also found that Turkey uses its full export potential only with some European and Middle Eastern countries, whereas she had underperformed in many important markets such as China, United States, and the European countries except EU-28. Contrary to Turkey, China exports above it’s potential to 29 countries out of 42. It is proposed that the main problem for Turkey to be solved is the utilization of existing potential rather than increasing the potential.

Konu Başlığı:

Investments, Foreign -- China

Yatırımlar, Yabancı -- Çin

Coğrafi Terim:

Turkey -- Commercial policy.

Türkiye -- Ticari politika.

Turkey -- Commerce -- China.

Türkiye -- Ticaret -- Çin.