İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 17 Birinci Bölüm İDARİ YARGI SİSTEMİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER I. İDARİ YARGI 19 A. Bölge İdare, İdare ve Vergi Mahkemeleri 21 1. Bölge İdare Mahkemeleri 22 2. İdare ve Vergi Mahkemeleri 26 a. İdare Mahkemeleri 26 b. Vergi Mahkemeleri 27 B. Danıştay 27 C. Sayıştay 32 II. İDARİ DAVA TÜRLERİ 34 A. İptal Davaları 34 1. İdari İşlem 35 a. İdari İşlemin Tanımı 35 b. İdari İşlem Türleri 36 i. Genel Düzenleyici İşlemler 36 ii. Bireysel İşlemler 39 iii. Olumlu İşlemler 40 iv. Olumsuz İşlemler 40 c. İptal Davasına Konu Edilemeyecek İşlemler 41 i. Kesinleşmemiş ve İcrai Niteliği Olmayan İşlemler 41 ii. Yok Hükmünde Olan İşlemler 45 iii. Adliye Mahkemelerinin Görev Alanına Giren İşlemler 47 iv. Kanunlarla Yargı Denetiminden Bağışık Tutulmuş İşlemler 48 2. Hukuka Aykırılık 49 a. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık 50 b. Şekil Yönünden Hukuka Aykırılık 50 c. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık 52 d. Konu Yönünden Hukuka Aykırılık 53 e. Maksat Yönünden Hukuka Aykırılık 54 3. Menfaat İhlali 56 B. Tam Yargı Davaları 62 1. İdari İşlemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları 65 2. İdari Eylemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları 67 C. Vergi Davaları 71 D. İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar 72 III. İDARİ DAVALARDA GÖREV VE YETKİ 73 A. Görev 74 1. Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemeleri Açısından Görev 74 2. İdari ve Adli Yargı Mercileri Açısından Görev 76 B. Yetki 78 1. İdari Davalarda Genel Yetki 80 2. Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki 80 3. Taşınmaz Mallara ve Kamu İdarelerine İlişkin Davalarda Yetki 81 4. Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 82 5. Tam Yargı Davalarında Yetki 82 6. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 82 C. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Doğan İdari Uyuşmazlıklarda Görevli ve Yetkili Mahkeme 85 D. Olağanüstü Hal KHK'leri ve Kanunları Uyarınca Tesis Edilen İşlemlere Karşı Açılacak Davalarda Görev ve Yetki 89 E. Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler ve Merci Tayini 91 1. Adli Yargı Mercilerince Görev Yönünden Davanın Reddi Üzerine İdari Yargı Mercilerinde Dava Açılması 91 2. Adli ve İdari Yargı Mercileri Arasındaki Görev Uyuşmazlıklarının Çözümü 96 3. İdare ve Vergi Mahkemeleri ile Danıştay Arasındaki Görev ve Yetki Uyuşmazlıklarının Çözümü 104 IV. DAVA AÇMA SÜRESİ 110 A. İdari Yargıda Dava Açma Süreleri 110 1. Genel Olarak Dava Açma Süreleri 110 2. İYUK'da Yer Alan Dava Açma Sürelerine İlişkin Özel Hükümler 114 3. Özel Kanunlarda Yer Alan Dava Açma Süreleri 116 4. İlanı Gereken Düzenleyici İşlemlere Karşı Dava Açma Süreleri 119 5. Tam Yargı Davalarında Dava Açma Süreleri 120 6. Görevsizlik Nedeniyle Adli Yargı Mercilerince Reddedilen Davalara Konu İdari İşlemlere Karşı Dava Açma Süreleri 129 B. Sürelerin Hesaplanmasıyla İlgili Genel Hükümler 130 C. Dava Açma Süresinin Durması ve Kesilmesi 135 D. Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvurmanın Dava Açma Sürelerine Etkisi 139 E. Mücbir Sebeplerin Dava Açma Sürelerine Etkisi 144 F. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Dolayı Davacıların Kararın Uygulanması İçin İdareye Başvurularında ve Açılacak Davalarda Zamanaşımı 148 G. Tebligat 156 1. Tebligat Vasıtaları 158 a. Posta ile Tebligat 158 b. Elektronik Tebligat 158 c. Memur Eliyle Tebligat 160 2. Tebligat Esasları 160 a. Bilinen Adrese Tebligat 161 b. Vekile ve Kanuni Mümessile Tebligat 161 c. Tüzel Kişilere ve Bunların Memur ve Müstahdemlerine Tebligat 162 d. Er ve Erbaşlara ve Diğer Askeri Şahıslara Tebligat 163 e. Aynı Konutta Oturan Kişiye veya Hizmetçiye Tebligat 163 f. Meslek ve Sanat Erbabına Tebligat 164 g. Otel, Hastane, Fabrika ve Okul Gibi Yerlerde Tebligat 165 h. Tutuklu ve Hükümlülere Tebligat 165 ı. Muhatabın Geçici Olarak Başka Yere Gitmesi Halinde Tebligat 165 j. Muhatabın Adreste Bulunmaması, Ölmesi veya Adresinden Sürekli Olarak Ayrılması Halinde Yapılacak İşlem 166 k. Tebliğ İmkânsızlığı ve Tebellüğden Kaçınma ile Adres Kayıt Sistemindeki Adreste Bulunmama Halinde Yapılacak İşlem 167 l. Muhatap Yerine Tebligat Yapılacak Kişinin Yaş ve Ehliyet Şartı 167 m. İmza Atamayacak Durumda Olanlara Tebligat 167 n. Yabancı Ülkede Bulunanlara ve Yabancılara Tebligat 168 3. İlanen Tebligat 171 4. Usulsüz Tebligat, Gece ve Tatil Günlerinde Tebligat 172 5. Kazai Tebligat 173 V. KISACA İDARİ DAVA SAFAHATI 174 İkinci Bölüm DAVANIN AÇILMASI VE TAKİBİ I. DAVA DİLEKÇESİ 179 A. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar 179 1. Davanın Görüleceği Mahkemenin Adı 181 2. Tarafların Varsa Vekillerinin veya Temsilcilerinin Ad ve Soyadları veya Unvanları ve Adresleri ile Gerçek Kişilere Ait T.C. Kimlik Numarası 182 a. Davacının ve Vekilinin Ad, Soyad, Unvan ve Adresi ile Gerçek Kişilere Ait T.C. Kimlik Numarası 182 b. Davalı İdarenin Adı ve Adresi 189 c. İdarenin Davacı Olabilmesi 198 d. Davanın Taraflarında Değişiklik 200 3. Davanın Konu ve Sebepleri ile Dayandığı Deliller 208 4. Davaya Konu İşlemin Yazılı Bildirim Tarihi 210 5. Vergi Davalarında ve Tam Yargı Davalarında Uyuşmazlık Konusu Miktar 213 6. Vergi Davalarında Verginin veya Vergi Cezasının Türü ve Yılı, İhbarnamenin Tarih ve Sayısı ve Varsa Mükellef Hesap Numarası 221 7. Dilekçede Yer Alması Gereken Diğer Hususlar 221 B. Dava Dilekçesinin Verilmesi 224 C. Dilekçe Üzerine Yargı Mercilerince Yapılacak İşlemler 235 D. Dilekçe Üzerinde İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 241 II. DAVA DİLEKÇESİNE CEVAP 248 III. DAVACI TARAFIN İKİNCİ DİLEKÇESİ 254 IV. İDARENİN İKİNCİ DİLEKÇESİ 258 V. DANIŞTAY SAVCISININ YAZILI DÜŞÜNCESİNE GÖRÜŞ BİLDİRME 260 VI. DURUŞMA 261 VII. ARA KARARI 270 VIII. EK BEYANDA BULUNMA 272 IX. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ, KEŞİF VE UZMAN GÖRÜŞÜ 276 X. DELİLLERİN TESPİTİ 289 XI. DOSYALARIN İNCELENMESİ 289 XII. TARAFLARIN KİŞİLİK VEYA NİTELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK 291 XIII. ISLAH 292 XIV. DAVADAN FERAGAT VE DAVAYI KABUL 297 A. Davadan Feragat 297 B. Davayı Kabul 302 XV. İSTİSNAİ YARGILAMA USULLERİ 306 A. İvedi Yargılama Usulü 307 B. Merkezî ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü 314 Üçüncü Bölüm YÜRÜTMENİN DURDURULMASI I. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 325 II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARININ NİTELİĞİ 326 III. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ 328 IV. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLEBİLMESİNİN KOŞULLARI 330 A. İdari İşlemin Uygulanması Halinde Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması 332 B. İdari İşlemin Açıkça Hukuka Aykırı Olması 333 C. Koşulların Birlikte Gerçekleşmesi 334 D. Gerekçe Gösterilmesi 334 E. Davalı İdarenin Savunmasının Alınmış Olması veya Savunma Süresinin Geçmiş Olması 335 F. Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin Karar Verilebilmesi İçin Sair Gereklilikler ve Karar 337 V. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARININ VERİLMESİ 339 VI. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ UYGULANMASI 341 VII. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARINA İTİRAZ 345 VIII. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARINA İTİRAZIN SONUÇLARI 351 Dördüncü Bölüm KARAR AŞAMASI I. KARAR 353 A. Mahkeme Kararında Bulunması Gereken Hususlar 355 B. Tek Hâkimle Çözümlenecek Davalar 358 C. Karar Verme Süresi 359 II. KARARLARIN ŞÜMULÜ 360 III. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI 362 A. Kararların Uygulanma Zorunluluğu ve Süresi 362 B. Kararların Uygulanma Usulü 370 C. Hukuki veya Maddi İmkânsızlık 374 D. Kararın Uygulanmaması Halinde Karşılaşılacak Yaptırımlar 375 Beşinci Bölüm KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI I. KANUN YOLLARI KAPALI KARARLAR 379 II. İSTİNAF 380 A. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 382 B. İstinaf Süresi 384 C. İstinaf Usulü 386 D. İstinaf Başvurusunun İncelenmesi ve Karar 387 III. İTİRAZ 394 IV. TEMYİZ 400 A. Temyiz Edilebilecek Kararlar 402 B. Temyiz Süresi 428 C. Temyiz Sebepleri 429 1. Davaya Görev ve Yetki Dışında Bakılmış Olması 430 2. Kararın Hukuka Aykırı Olması 433 3.

Usul Hükümlerinin Uygulanmasında Kararı Etkileyebilecek Nitelikte Hata veya Eksikliklerin Bulunması 434 D. Temyiz Dilekçesi ve Temyiz Dilekçesine Cevap 434 E. Temyiz Talebinin Karara Bağlanması 447 F. Kararın Bozulması 448 1. Kararın Bozulmasının Uygulamaya Etkisi 450 2. Kararın Bozulmasından Sonra Merciince Yeniden Karar Verilmesi 454 G. Kanun Yararına Temyiz 454 H. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması 455 V. KARARIN DÜZELTİLMESİ (TASHİH-İ KARAR) 466 VI. YARGILAMANIN YENİLENMESİ 473 VII. AÇIKLAMA (TAVZİH) VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ 480 A. Açıklama 480 B. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 482 Altıncı Bölüm BAĞLANTI, ÇEKİNME VE HÂKİMİN REDDİ, DAVANIN İHBARI I. BAĞLANTILI DAVALAR 487 II.

DAVADAN ÇEKİNME VE HÂKİMİN REDDİ 490 A. Hâkimin Davadan Çekinmesini ve Reddini Gerektiren Sebepler 490 B. Hâkimin Reddi Talebinde Bulunma Usulü 491 C. Danıştay'da Çekinme ve Ret 492 D. Mahkemelerde Çekinme ve Ret 493 E. Hâkimin Reddi Talebine İlişkin Kararlara Karşı Başvuru Usulü 493 III. DAVANIN İHBARI VE DAVAYA KATILMA 494 A. Davanın İhbarı 494 B. Davaya Katılma 496 Yararlanılan Kaynaklar 503 Dizin 507