İÇİNDEKİLER SUNUŞ İX İÇİNDEKİLER Xİ KISALTMALAR DİZİNİ XV TABLOLAR XVİİ GRAFİKLER XVİİİ GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM AKARYAKIT SEKTÖRÜ VE AKARYAKIT FİYATLARININ EKONOMİK YANSIMALARI İLE VERGİLENDİRİLMESİ I. AKARYAKIT KAVRAMI, AKARYAKIT ÜRÜNLERİ VE KULLANIM ALANLARI 6 A. AKARYAKIT KAVRAMI 6 B. AKARYAKIT SEKTÖRÜ 7 C. AKARYAKIT ÜRETİM VE TÜKETİMİ 10 1. Akaryakıt Üretimi 10 2. Akaryakıt Tüketimi 15 a. Benzin Tüketimi 15 b. Motorin Tüketimi 16 c. LPG Otogaz Tüketimi 17 D. AKARYAKIT ÜRÜNLERİNİN KULLANIM ALANLARI 18 II. PETROL VE PETROLÜN EKONOMİK BOYUTU 21 A. PETROL KAVRAMI 21 B. PETROL ÜRETİM VE TÜKETİMİ 23 1. Dünyada Petrol Üretim ve Tüketimi 23 2. Türkiye'de Petrol Üretim ve Tüketimi 26 C. PETROL FİYATLARININ OLUŞUMU 30 III. PETROL VE AKARYAKITIN EKONOMİK ETKİLERİ 32 A. ENFLASYON ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 34 B. ÖDEMELER DENGESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 36 C. ÜRETİM, TÜKETİM VE YATIRIM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 39 D. İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 40 IV. SEKTÖRE YÖNELİK DENETİM VE REGÜLASYONLAR ...40 A. ULUSAL MARKER UYGULAMASI : 42 B. BAYİ OTOMASYON SİSTEMİ 43 C. DİĞER DÜZENLEMELER VE DENETİM FAALİYETLERİ 43 V. AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞI VE NEDENLERİ 45 A. AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞI 45 B. AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞININ NEDENLERİ 47 1. Kayıt Dışı Ekonomi 47 2. Vergi Yükü 48 3. Standart Dışı Araçlarla Akaryakıt Taşımacığı Yapılması 48 4. Yerel ve Bölgesel Muafiyet Uygulamaları 48 5. Toplumsal Bilinç Düzeyi 49 6. Kamu Yönetiminin Temel Sorunları 49 7. Kara Sınırlarının ve Karasularının Yeterince Denetlenememesi .49 8. Muhbir İkramiyesinin Yeterince Bilinmemesi 50 VI. AKARYAKIT ÜRÜNLERİNDEN VERGİ ALINMA NEDENLERİ 50 VII. OECD ÜLKELERİNDE AKARYAKIT ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER VE AKARYAKIT FİYATLARI 53 A. OECD ÜLKELERİNDE AKARYAKIT VERGİLERİ 57 B. OECD ÜLKELERİNDE AKARYAKIT FİYATLARI 63 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE'DE AKARYAKIT ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER VE VERGİ YÜKÜNÜN ANALİZİ I. TÜRKİYE'DE AKARYAKIT VERGİLERİNİN TARİHİ 67 A. 1923-1984 DÖNEMİ 68 B. 1985-2002 DÖNEMİ 71 C. 2003-2012 DÖNEMİ 74 II. AKARYAKIT ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER ; 75 A. KATMA DEĞER VERGİSİ 75 B. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ 78 1. Akaryakıt Ürünlerinde ÖTV Uygulaması 80 2. ÖTV Gelirleri 82 C. DİĞER MALİ YÜKLER 85 l.EPDK Payı 86 2. Rafineri Çıkış Fiyatı 86 3. Dağıtım ve Bayi Kârı 87 III. AKARYAKIT ÜZERİNDEKİ VERGİ YÜKÜ 88 A. AKARYAKITTAN SAĞLANAN VERGİ GELİRİ 88 B. AKARYAKITTA VERGİ TUTARLARI 90 C. PETROL FİYATLARININ AKARYAKIT FİYATLARINA ETKİSİ.... 92 D. AKARYAKITTA VERGİ YÜKÜ 93 IV. AVRUPA BİRLİĞİ'NDE AKARYAKITIN VERGİLENDİRİLMESİ 96 A. AVRUPA BİRLİĞİ VERGİ UYUMLAŞTIRMASI 96 1. KDV Uyumlaştırması 99 2. ÖTV Uyumlaştırması 100 B. AVRUPA BİRLİĞİ'NDE AKARYAKITIN VERGİLENDİRİLMESİ.. 102 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AKARYAKIT ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ I. TÜRKİYE'DE VE OECD ÜLKELERİNDE AKARYAKITTA VERGİ YÜKÜNÜN KARŞILAŞTIRMASI 107 II. AKARYAKIT ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERİN ETKİLERİ 114 • A. VERGİSEL ETKİLER 114 1. Vergi Yükü 114 2. Vergi Esnekliği 117 3. Vergi Kaçakçılığı 118 B. KAYIT DİŞİLİK 121 C. KAÇAKÇILIK 124 D. ON NUMARA YAĞ KULLANIMI 128 E. DIŞSALLIKLAR 131 III. AKARYAKIT VERGİLERİNİN AZALTILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER 132 A. REKABET 132 B. İHRACAT VE İTHALAT KOMPOZİSYONU 134 C. DENETİM 137 D. MEVZUATA YÖNELİK DÜZENLEMELER 138 SONUÇ 142 KAYNAKÇA.. 146.