SUNUŞ ; v KADIN İSTİHDAMININ GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ vi İÇİNDEKİLER xi BİRİNCİ BÖLÜM 1 1. GİRİŞ 3 İKİNCİ BÖLÜM 11 2. YÖNTEM VE TEKNİKLER 13 2. 1. KANTİTATİF ÇALIŞMA 13 2.1.1. Tarama Örnekleminin Seçimi ve Analizi 13 2.1.2. Anket Örnekleminin Seçimi 15 2.1.3 KantitatifVerilerin Yorumlanması 15 2.2. KALiTATİF ÇALIŞMA 16 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 19 3. KANTİTATİF BULGULAR 21 3.1. DEMOGRAFİK VE SOSYO-EKONOMİK PROFİL 21 3 .1.1. Tarama Sonuçlarına Göre 15-49 Yaş Arası Kadınların Profili 22 3.1.2. Hedef Kitlenin Profili 26 ! 3.1.3. Kadınların Eğitim Durumu 29 3.1.4. Kadınların İş Durumu 32 3.2. ÇALIŞMA KOŞULLARI 36 3.2.1. Çalışmaya Başlama Yaşı, Çalışma Süresi, Ayrılına Nedenleri 36 3.2.2. İşsiz Kalma ya da Çalışmaktan Vazgeçme .40 3.2.3. Son İşyerinde Çalışma Koşulları .43 3.2.4. Sigortalı Olma Durumu .45 3.2.5. Sendikalı Olma Durumu 48 3.3. İŞSİZLİK VE iş ARAMA 48 3.3.1 İlk İşini Arayanlar 48 3.3.2. Daha Önce Çalışmış Olup İş Arayanların İşsizlik Dönemi 50 3.3.3. Aranılan İş ve Beklentiler 51 3.3.4. Kızların Çalışması İle İlgili Beklentiler 56 3.3.5. İş Arama Süreci 58 3 .3 .6. İyi Bir İş Bulmak İçin Önem Taşıyan Özellikler.. 62 .. . 64 3.4. DUZENSJZ ÇALIŞANLAR . xii 3.4.1. Düzensiz Çalışanların Demografik Profili 64 3.4.2. Genellikle Yapılan i· şler . 64 3.4.3. Aranılan İş · 66 3.5. KANAAT, TUTUM VE DAVRANIŞLAR 66 3 .5 .1. Evlenme ve Çocuk Sahibi Olma Durnmunda Çalışma 66 3.5.2. İş Arayanların Çalışma Haratına Yaklaşımları 68 3.5.3. Hiç Çalışmamış Olanların Çalışma Konusundaki D.. . 1 . 71 uşunce en . 3.5.4. Erkeklerin Karşı Çıkma Nedenlerine İlişkin Kanaatler 72 3.5.5. Ev Dışındaki İş Yaşamı ve Ev (Kadınlığı) Yaşamına İlişkin Kanaatler 73 3.5.6. Kadınların Çalışma Yaşamına Katılımının Gerekliliği 74 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 77 4. KALİTATİF BULGULAR 79 4.1. DEMOGRAFiK VE SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLERE GÖRE SOMUT ÇALIŞMA KOŞULLAR] 80 . · 80 4.1.1. Somut Koşulları Belırleyen Parametreler . 4. l .2. Kadınların İş Tercihlerini Etkileyen Değerler 84 4.1.3. Çoğul İş Deneyimleri Bağlamında Etkenlerin Değişim Süreci; Tercih Grafikleri 100 4.1.4. İş Bulma Kanallarına İlişkin Düşünce ve Davranış Kalıpları , 100 4.1.5. İşsizlik/İş Arama Sürecindeki Ekonomik Etkinlikler 102 4.2. TOPLUMSAL IŞBÖLÜMÜNDE KADINIERKEK ROLLERiNiN AYR/M/ VE BU AYR/M/N ÇALIŞMA YAŞAM/ VESÜRECI ÜZERiNDEKİ ETKiLER/ 105 4.2.1. Toplumsal Yaşamın Mutlak Birimi Olarak Aile ve Ailede Kadının Rolü 105 4.2.2. Kız Çocuklarının Eğitim Süreci, Mesleki Eğitim Yönelimleri l 08 4.2.3. Meslek Seçiminde Cinsiyet Farklılığı. 11 l 4.2.4. Eş Seçimine İlişkin Deneyim ve Eğilimler 112 4.2.5. Ev Yaşamının Sürdürülmesinde Kadın/Erkek İşlevleri 115 4.2.6. Ana-Çocuk Bağımlılığı , : 117 4.2.7. Kadın/Erkek Ayrımının Toplumsallaşma Süreçleri ve Ortamlarıyla Bağıntısı 120 4.3. KADINLAR/N ÇALIŞMA YAŞAMINA KATILIMLARJ KONUSUNDA TOPLUMSAL KURUM VE KURULUŞLARA ILiŞKİN DEGERLENDIRME, TALEP VE BEKLENTiLER : .. : 122 4.3.1. Aile ve Çevre 122 4.3.2. İşyeri-İşletme-İşveren: Kadına Genel Bakış, Çalışma Alanında Cinsiyet Ayrımı 125 xiii 4.3.3. Genel Olarak Devlet 128 4.3.4. Devletin Eğitim Kurum ve Kuruluşları 128 4.3.5. İş Bulma Kurum ve Kuruluşları 131 4.3.6. Sendikalar, Meslek Kuruluşları ve Kadın Örgütleri 132 4.4. TOPLUMSAL DÜZLEMDE CiNSLER ARASI AYRIM VE BAGJNTI KALIPLARJNIN DEGIŞIM ŞANSLAR! VE YENiDEN ÜRETiM EGILIMLERi 135 4.4.1. Bilinçli Söylem/Bilinç Dışı Değer ve Davranış Biçimleri: Kolektif Tarih ve Egemen Söylemin Direnişi 135 4.4.2. Çalışma Yaşamı ve "Süper Kadın" Kalıbının Sorgulanması 137 4.4.3. Sosyo-Kültürel Sermayenin Aktarımında Değişen ve Direnen Kalıplar: Yarının Kadınları Olacak Kız Çocuklarına Yaklaşıın 141 4.4.4. Cinsiyet Ayrımının Üretildiği İlk Birim Olarak Ailenin Sorgulanması Ailenin Yeniden Biçimlendirilmesi 143 BEŞİNCİ BÖLÜM 145 5. DEGERLENDİRME 147 5.1. ÇALIŞMA YAŞAM/NA KATiLiMi ETKİLEYEN FAKTÖRLER 148 5.1.1. Aile, Toplumsal Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve Rol Dağılıını 148 5.1.2. Eğitim Düzeyi 151 5.1.3. Çalışma Koşulları , 152 5.2. iŞSiZLER VE iŞSiZLiK KOŞULLAR!··························· ······················ 155 5.3. ÇALIŞMA YAŞAMINJNANLAM! VE ÇALIŞMAYLA tuitı! TERCiHLER 156. 5.3.1. Topluınsallaşına 156 5.3.2. Ekonomik Özerklik 157 ALTINCI BÖLÜM 159 6. POLİTİKA VE EYLEM ÖNERİLERİ.. 161 6 . . . . . . 62 .1. ILETIŞJM ETKiNLiKLERi 1 6.1.1. Enformasyon 162 6.1.2. Tanıtıın 162 6.1.3. Kanaat Önderleriyle İşbirliği 163 6.2. EGITİM 163 6.2.l. Eğitim Programlan 164 6.2.2. Örgütlenme ve Yapısal Düzenlemeler 164 6.2.3. Meslek Eğitimi 165 6.2.4. Toplumsallaşmaya Yönelik Eğitsel Etkinlikler 166 6.3. ÇALIŞMA KOŞULLARl 167 xiv 6.3. 1. Mesai Saatleri ve Günleri 168 6.3.2. Sosyal Güvenlik Sistemi 168 6.3.3. Evde Üretim 168 6.3.4. Kadınların "Görünmeyen" Çalışmaları ve Mesleklerinin Statüye Kavuşturulması 169 6.3.5. Girişime Destek 169 6.3.6. Ücret Politikaları 169 6.3.7. Diğer Öneriler 169 6.4. İŞ ARAMA SÜRECİ···························· ································ ················· 170 KAYNAKÇA 171