İÇİNDEKİLER İçindekiler Üçüncü Baskıya Önsöz 7 Birinci Baskıya Önsöz 9 Tablolar ve Şekiller Listesi 15 GİRİŞ 17 Birinci Bölüm SENDİKACILIK I. SENDİKACILIK VE TOPLU PAZARLIK KAVRAMI VE GELİŞİMİ 21 A. Sendikacılık ve Toplu Pazarlık Kavramı 21 1. Sendikalar 21 2. Toplu Pazarlık 22 B. Sendikacılığın Doğuşu ve Gelişimi 24 1. Sendikacılığın Doğuşu 24 2. Sendikacılığın Gelişimi 27 a. 1840 Öncesi Dönem 27 b. 1840 – 1930 Dönemi 28 c. 1930–1945 Dönemi 29 d. 1946–1980 Dönemi 30 e. 1980 Sonrası Dönem 32 C. Sendikal Güç ve Sendikal Gücün Kaynakları 36 1. Sendikal Güç ve Sendikalaşma 36 2. Sendikal Gücün Kaynakları 52 a. Sendikaların Kontrolü Dışındaki Çevresel Faktörler 53 b. Sendikaların Kontrolündeki Faktörler 54 II. SENDİKACILIK ARZ VE TALEBİ 57 A. Sendikal Hizmet Arzı 58 B. Sendikal Hizmet Talebi 60 C. Sendikal Arz ve Talep Dengesi 62 III. SENDİKALAŞMAYI BELİRLEYEN FAKTÖRLER 63 A. Sendikalaşma İmkanı 63 1. Yasal Ortam 63 2. Yapısal Faktörler 64 B. Sendikalaşma Eğilimi 64 1. Kişisel Özellikler 64 a. Yaş ve Kıdem 64 b. Cinsiyet 65 c. Vasıf ve Eğitim 67 d. Sendikalara Yönelik Tutumlar 67 2. İşkoluna Bağlı Özellikler 68 a. Sektörel Yapı 68 b. İşkolunun Rekabetçi Yapısı 69 c. Emek Talebi Elastikiyeti 69 d. Sermaye Yoğunluğu 70 e. Ölçek 71 f. İş Güvenliği 72 IV. SENDİKALAR VE EMEK TALEBİ ELASTİKİYETİ 72 A. Emek Talebi Elastikiyeti 72 B. Sendikal Emek Talebi Elastikiyetini Belirleyen Faktörler 75 1. Aslilik Şartı 76 2. Mal Talebinin İnelastik Olması Şartı 76 3. Faktörün Maliyetinin Toplam Üretim Maliyeti İçindeki Oranının Düşük Olması 77 4. Üretimde Kullanılan Diğer Faktörlerin Arzının Elastik Olması 77 C. Marshall Kanunlarının Geçerliliği 78 D. Emek Talebi ve İşverenlerin Tercihleri 78 İkinci Bölüm TOPLU PAZARLIKTA ÜCRET VE İSTİHDAMIN OLUŞUMU I. SENDİKALARIN ÜCRETLERE VE İSTİHDAMA ETKİLERİ 81 A. Nisbi Ücretler 81 1. Taşma Etkisi 85 2. Bekleyen İşsizlerin Etkileri 87 3. Tehdit Etkisi 88 B. İş Piyasasında Monopson ve Sendikalar 89 II. SENDİKALARIN FAYDA FONKSİYONLARI 92 A. Üretim ve İstihdamın Fonksiyonu Olarak Sendika Fayda Fonksiyonu 92 B. Faydacı Sendika Fayda Fonksiyonu 93 C. Stone Geary Fayda Fonksiyonu 94 D. Medyan Seçmen (Üye) Modeli 95 E. İçeridekiler – Dışarıdakiler Modeli 99 III. TOPLU PAZARLIK MODELLERİ 102 A. Tekel Sendika Modeli 104 B. Yönetme Hakkı Modeli 106 C. İkili Tekel Modeli 107 D. Ücret Tercih Eğrisi ve Ücret Pazarlığı 109 E. Etkin Pazarlık Modeli 111 F. Nash Çözümü 116 G. Sırayla Teklif Pazarlık Modeli 119 Üçüncü Bölüm TOPLU PAZARLIK VE GREV MODELLERİ I. REES MODELİ 130 II. PARETO OPTİMAL MODELLER 133 A. Hicks Modeli 133 B. Kaza Modelleri 138 C. Pazarlık Protokolü Modelleri 140 D. Mauro’nun Eksik Bilgilenme Modeli 141 III. ASHENFELTER – JOHNSON SİYASİ MODELİ 146 IV. CHAMBERLAIN MODELİ 152 V. SOSYOLOJİK – KURUMSAL – POLİTİK MODELLER 156 VI. BEŞERİ İLİŞKİLER MODELİ 161 VII. KAUFMAN MODELİ 163 VIII. TÜRKİYE’DE GREVLERE İLİŞKİN BİR MODEL 170 A. Modelin Spesifikasyonu 171 B. Regresyon Uygulaması 173 C. Regresyon Sonuçları 173 1. 1963–1991 Dönemi 174 2. 1963–1980 Alt Dönemi 175 3. 1984–1991 Alt Dönemi 176 Dördüncü Bölüm SENDİKALARIN EKONOMİK ETKİLERİ I. SENDİKALARIN ÜCRET YAPISINA ETKİLERİ 179 A. Sendikaların Ücret Farklarına Etkileri 179 1. İşkolları Arasında Ücret Farkları 180 2. İşkolu İçindeki Ücret Yapısı 180 a. Coğrafi Ücret Farkları 181 b. İşletmeler Arası Ücret Farkları 181 c. İşyerleri Arası Ücret Farkları 181 d. Şahıslar Arası Ücret Farkları 182 e. Vasıflar Arası Ücret Farkları 183 B. Toplu Pazarlıkta Değişken Ücret Uygulamaları 185 II. SENDİKALAR VE VERİMLİLİK 188 A. Sendikaların Verimlilik Üzerindeki Olumsuz Etkileri 189 1. Sendikalar ve Tahsis Etkinliği 190 2. Gereğinden Fazla İşçi İstihdamına Yol Açma ve İş Düzenine Müdahale 194 3. Üretim ve Grevler 195 B. Sendikaların Verimlilik Üzerindeki Olumlu Etkileri 196 1. Şok Etkisi 196 2. Toplu Ses 197 C. Uygulamalı Çalışmaların Sonuçları 201 D. Sendikaların Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Ölçümü 201 III. SENDİKALAR VE GELİR DAĞILIMI 203 IV. SENDİKALAR VE ENFLASYON 206 A. Enflasyondan Sendikaları Sorumlu Tutmayan Görüş 207 B. Enflasyondan Sendikaları Sorumlu Tutan Görüş 208 1. Sendikal Güç 210 2. Ücret–Fiyat Yarışı 210 3. Ücretlerin Aşağı Doğru Katı Olması ve Sinsi Enflasyon 210 4. Zımni Sözleşme Teorisi ve Ücret Katılığı 211 5. Tehdit Etkisi ve Emsal Ücretler 212 6. Nisbi Ücret Modeli 212 7. Gerçek Ücret Modeli 213 8. Fiyat ve Gelirler Politikası 213 Beşinci Bölüm SENDİKALAR VE YAPISAL DEĞİŞME I. SENDİKALAR VE İKTİSAT POLİTİKALARI 217 A. Liberal İktisat Politikaları 218 B. Küreselleşme 219 C. Özelleştirme 221 D. Deregülasyon 224 II. SENDİKALAR VE İŞGÜCÜNDE YAPISAL DEĞİŞİM 225 A. Sektörel Değişme 225 B. Cinsiyet ve Yaş 227 C. Vasıf, Meslek ve Eğitim 227 D. Kayıt–dışı İstihdam 229 E. Esneklik 229 III. SENDİKALAR VE TEKNOLOJİK DEĞİŞME 232 A. Sendikaların Teknolojik Değişme Üzerindeki Etkileri 234 B. Teknolojik Değişmenin Sendikalar Üzerindeki Etkileri 234 IV. SENDİKALAR VE SİYASET 240 V. SENDİKALARIN GELECEĞİ 246 Kaynakça 253 Kavramlar Dizini 265 Yazarın Özgeçmişi 272