İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VI İÇİNDEKİLER IX KISALTMALAR XIII I. ANAYASA HUKUKUNUN BAZI KONULARI 1 1. Hukuk ve Hukukun İşlevleri 1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli Devlet Biçimleri 4 3. Egemenlik ve "Bölünmez Bütünlük Kavramı" 7 4. Yetki Genişliği İlkesi ve Merkezi-Üniter Devlet 13 5. Katı ya da Sert Anayasalar 14 6. Anayasal Örf Kavramı 16 7. Hakların Devlete Yüklediği Negatif ve Pozitif Yükümlülükler ve Bu Sınıflandırma- nın Yerindeliği 17 8. Temel Hak ve Özgürlüklerin Anayasa Metinlerindeki Konumlandırılışları Bağlamı- nda Liberal Burjuva ve Marksist Anayasalar 18 9. Devletin Kökeni Hakkında İleri Sürülen Teoriler ve Devleti Oluşturan Kurucu Uns- urlar 19 10. Tek İsimli İki Turlu Çoğunluk Seçim Sisteminin Özellikleri ve Bu Seçim Sisteminin Siyasi Sonuçları 21 11. Seçim Barajı ve Barajın Anayasaya Aykırılığı Sorunu 22 12. Yargı Birliği İlkesi ve Türkiye'nin Askeri Yargı Düzeni 29 13. Uluslararası Sözleşmelerin Türk Hukukundaki ve Normlar Hiyerarşisindeki ya da Kurallar Kademelenmesindeki Yeri 40 14. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminde Uluslararası Sözleşmelerin Kabul Edil- me Süreci 44 15. "Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi" ve Bu İlkenin İstisnaları 52 16. Maddi Kanun/Şekli Kanun Ayrımı 55 17. "Anayasanın Üstünlüğü ve Bağlayıcılığı" ve "Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü" İlkeleri 56 18. Türk Normlar Düzenindeki Normların "Normlar Hiyerarşisi"ndeki Sıralanışı 62 19. "Devletin Hukuki Kişiliği" Kavramı 64 20. Siyasi İktidarın Kaynağına İlişkin Teokratik Görüşlerle Demokratik Görüşler Arasındaki Temel Farklar 65 21. "Emredici Vekâlet" ve "Temsili Vekâlet" Kavramlarıve Bu Kavramların Hükûmet Sistemleriyle İlişkisi 66 22. Amerika ve Avrupa Modeli Anayasallık Denetimleri 68 23. "Millet" ve "Devlet" Kavramları Arasındaki İlişki 70 X İÇİNDEKİLER 24. "Egemenliğin" Devletin Bir Niteliği Olup Olmadığı 70 25. Siyasi İktidarın Nitelikleri ve "Egemenlik" Kavramı 71 26. Asli Kurucu İktidar 73 27. Tali Kurucu İktidar 74 28. Siyasi Partilerin İşlevleri 77 29. Siyasi Parti Sistemleri 78 30. Kitle Partileri 81 31. Baskı Grupları 82 32. Baskı Gruplarının Genel Sınıflandırılması 83 33. "Devlet" ve Devletin "Kurumlar Kurumu Olması" 84 34. Devletin Kökeni ve Doğuşu Hakkında Kısa Bilgi 85 35. "Müzakereci Demokrasi" Kavramı 86 36. "Demokrasi Azınlıkların Haklarını Korur, İsteklerini Değil" 89 37. 1808 Sened-i İttifak'ın Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri İçindeki Anlam ve Önemi 91 38. Osmanlıca-Latin Harfleriyle Sened-i İttifak 93 39. Günümüz Türkçesiyle Sened-i İttifak 98 40. 1839 Tanzimat Fermanı-Gülhane Hattı Hümâyûnû Hakkında Kısa Bilgi 103 41. Osmanlıca-Latin Harfleriyle Tanzimat Fermanı 136 42. Günümüz Türkçesiyle Tanzimat Fermanı 140 43. 1856 Islahat Fermanı Hakkında Kısa Bilgi 143 44. Osmanlıca-Latin Harfleriyle Islahat Fermanı 148 45. Günümüz Türkçesiyle Islahat Fermanı 154 46. 1861 Devlet Başkanı Padişah Abdülaziz Tarafından Cülusunu Müteakip Sadare- te Gönderilen Hat 161 47. 1875 Adalet Fermanı Hakkında Kısa Bilgi 162 48. Osmanlıca-Latin Harfleriyle Adalet Fermanı 168 49. Osmanlı-Türk Anayasalarının İlki Olan 1876 Kânûn-i Esâsî Hakkında Genel Bilgi ................................................................ ........................................................174 50. 1876 Kânûn-i Esâsî'deki Yasama Organı 176 51. 1876 Kânûn-i Esâsî'ye Göre Kanun Yapma Usulü 177 52. 1876 Kânûn-i Esâsî'deki Yürütme Organı 178 53. 8 Ağustos 1909 Tarihli Anayasa Değişikliğinin 1876 Kânûn-i Esâsî'nin Hükûmet Sistemine İlişkin Düzenlemelerinde Meydana Getirdiği Farklılıklar 180 54. 1876 Kânûn-i Esâsî'deki Yargı Organı 182 55. 1876 Kânûn-i Esâsî'deki Hak ve Özgürlükler 184 56. 1921 Teşkilât-ı Esâsiyye Kânûnı Döneminde Yargı Kuvveti ile Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Anayasal Düzenlemeler 185 İÇİNDEKİLER XI 57. 1924 Teşkilât-ı Esâsiyye Kânûnı'nun Öngördüğü Demokrasi Anlayışı ve Anayasanın Böyle Bir Demokrasi Anlayışını Benimsemiş Olmasının Nedenleri ................................................................ ........................................................ 187 58. 1961 Anayasası'nın Temel Siyasi Felsefesi ve Getirdiği Başlıca Yenilikler 189 59. 1961 Anayasası'nda Parlamenter Hükûmet Sisteminin İşleyişini Güçleştiren Olgular 192 60. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası'nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar 194 61. 1982 Anayasası'nın Başlıca Özellikleri 196 62. 1982 Anayasası'nın Başlangıç Bölümü'nün Hukuksal Niteliği 201 63. Hukuk Devleti İlkesi 208 64. Sosyal Devlet İlkesi 216 65. Demokratik Devlet İlkesi 218 66. "Cumhuriyet" ve "Demokrasi" Kavramları 226 67. Eşitlik İlkesi 227 68. Bekletici Sorun (Mesele-i Müstehire) ve Ön Sorun (Mütekaddim Mesele) Kavramları 229 69. Lâik Devlet İlkesi 232 70. Lâiklik İlkesi ve Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Lâiklik İle Din ve Vicdan Hürriyeti Arasındaki İlişki Konusunda Benimsediği Ölçütler 235 71. "Yasama Sorumsuzluğu" ile "Yasama Dokunulmazlığı" Arasındaki Farklar 237 72. Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm Kavramı 240 73. Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler Üzerindeki Denetim 243 74. Olağanüstü Hallerde Çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler Üzerindeki Yargısal Denetim ve Anayasa Mahkemesi'nin Bu Tür Kanun Hükmünde Kararnameler İle İlgili Olarak Geliştirdiği Ölçütler 245 75. Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü 251 76. Soyut Norm Denetimi 253 77. Somut Norm Denetimi 256 78. Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru 259 79. Temel Hak ve Özgürlüklerin Askıya Alınması Rejiminin Unsurları 288 80. Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Yapısı 289 81. Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Görev ve Yetkileri 290 82. Türkiye Anayasa Mahkemesi 293 83. Anayasa Değişikliklerine İlişkin Kanunların Yargısal Denetimi 298 84. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararlarının Yargısal Denetimi 300 85. Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanı Tarafından Yenilenmesinin Şartları 302 XII İÇİNDEKİLER 86. Siyasi Partiler Kanunu'na Göre Siyasi Partilerin Milletvekili Genel Seçimlerinde Aday Belirleme Yöntemleri 304 87. Siyasi Partilerin Tüzel Kişilik Kazanması ve Kaybetmesi 305 88. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasının Genel Sınırlandırma ya da Özel Sınırlandırma Sebeplerine Bağlı Olarak Yapılmasının, Temel Hak ve Özgürlüklere Etkileri 306 89. 6 Kasım 2018 Tarihli Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Değişikliği 308 90. İfade Özgürlüğü ve Demokrasi 319 91. Hukuk, Adalet ve Özgürlük 328 92. Adalet 338 93. Gensoru 347 94. Parlamenter Hükûmet Sistemine Göre Hükûmetin Kurulması 349 95. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine Göre Yürütmenin Göreve Başlaması..356 96. Olağanüstü Hal İlan Edilmesi 365 97. 1982 Anayasası'nda "Seçimlerin Yenilenmesi" 371 98. 1982 Anayasası'nda Yapılan Değişiklikler Listesi (17 Mayıs 1987-21 Ocak 2017)382 99. 21 Ocak 2017 Tarihli Kanun'la Yapılan Anayasa Değişikliği 384 a) Değişiklik Metni 384 b) Değerlendirilmesi 400 (1) Genel Gerekçe... 400 (2) Madde Gerekeleri 403 (3) Karşılaştırmalı Maddeler 408 II. GÜNCEL VE DİPNOTLU 1982 ANAYASASI 487 III. GÜNCEL VE ÖNEMLİ ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI 627 1. Kolluk Görevlilerinin Darp ve Hakaretine Maruz Kalınması, Gözaltında Kötü Şartlar Altında Tutulma ve Bu Konuda Yürütülen Soruşturmanın Etkili Olmaması Nedenleriyle Kötü Muamele Yasağının İhlal Edildiği İddiası 627 2. Bir Gazetenin İnternet Sayfası Sorumlusunun Yayımladığı Bir Yazı Nedeniyle Halkın Bir Kesiminin Benimsediği Dinî Değerleri Alenen Aşağılama Suçundan Mahkûm Edilmesinin İfade ve Basın Özgürlüklerini İhlal Ettiği İddiası 639 3. Koruyucu Aile Statüsünün Kaldırılmasına İlişkin Kararın İptal Edilmesi Talebiyle Açılan Davanın Sürüncemede Bırakılması Nedeniyle Aile Hayatına Saygı Hakkının İhlal Edildiği İddiası 655 IV. DOĞRU-YANLIŞ ŞEKLİNDE CEVAPLANDIRILABİLECEK SORULAR 685 V.

TÜRKÇE-İNGİLİZCE HUKUK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ 772 BAŞLICA KAYNAKLAR 792 YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE YAYINLARI 793