1. BÖLÜM: BAĞIMSIZ DENETİMİN GENEL ÇERÇEVESİ 1 GİRİŞ 2 1.1 BAĞIMSIZ DENETİME DUYULAN İHTİYAÇ 4 1.2. MUHASEBE VE BAĞIMSIZ DENETİM İLİŞKİSİ 7 1.3. BAĞIMSIZ DENETİM KAVRAMI 9 1.4. DENETİM VE DENETÇİ TÜRLERİ 13 YARARLANILAN KAYNAKLAR 17 2. BÖLÜMUTÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİM VE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 19 2.1 TÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİMİN GELİŞİMİ 20 2.2. TÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİME YÖN VEREN DÜZENLEMELER 22 2.2.1. 3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ve TÜRMOB'un Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeleri 23 2.2.2. Sermaye Piyasası Kanununda Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeler 27 2.2.3. Bankacılık Kanununda Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeler 31 2.2.4. Sigortacılık Kanununda Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeler 33 2.2.5. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeleri 33 2.2.6. Türk Ticaret Kanunun Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeleri 34 2.2.7. KGK'nın Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeleri 40 2.2.8. Diğer Kurumların Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeleri 45 2.3. YENİ TTK VE KGK'NIN BAĞIMSIZ DENETİME İLİŞKİN ÖZELLİK GÖSTEREN DÜZENLEMELER 46 2.3.1. Denetimin Kapsamı 46 2.3.2. Bağımsız Denetime Tabi Şirketler 48 2.3.3. Denetim Kuruluşu ve Denetçi Yetkilendirilmesi 51 2.3.4. Bağımsız Denetime ilişkin Diğer Önemli Konular 57 2.4. TÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİM UYGULAMALARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER 62 YARARLANILAN KAYNAKLAR 65 3. BÖLÜM: BAĞIMSIZ DENETİM STANDARTLARI (Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları-GKDS) (Türkiye Denetim Standartları-TDS) 67 3.1. GENEL KABUL GÖRMÜŞ DENETİM STANDARTLARI 67 3.1.1. Genel Standartlar 69 3.1.2. Çalışma Alanı Standartlan 70 3.1.3. Raporlama Standartları 71 3.2. TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI 72 YARARLANILAN KAYNAKLAR 78 4. BÖLÜM: DENETİMDE KALİTE KONTROL STANDARDI (KKS 1), ETİK VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER 81 GİRİŞ 82 4.1. DENETİMDE KALİTE KONTROL STANDARDI (KKS 1) 82 4.1.1. KKS- 1 Bağımsız Denetim Firmalarında Kalite Kontrol 87 4.1.2. TDS 220 Bağımsız Denetim Kalitesinin Kontrolü 89 4.2. MESLEK MENSUBUNUN ETİK İLKELERİ VE DAVRANIŞ KURALLARI 95 1. BÖLÜM BAŞLANGIÇ KONULARI: 103 3.1. Genel İlkeler 107 3.2. Bağımsız Çalışan Meslek Mensupları 111 3.3. Bağımlı Çalışan Meslek Mensupları 121 4.2. DENETİÇİNİN YASAL VE MESLEKİ SORUMLULUKLARI 122 YARARLANILAN KAYNAKLAR 126 5. BÖLÜM: DENETİM SÜRECİ VE PLANLAMA 129 5. DENETİM SÜRECİ VE PLANLAMA 129 5.1. BAĞIMSIZ DENETÇİNİN BAŞLICA SORUMLULUKLARI VE DENETİMİN AMAÇLARI 134 5.1.1. İşletme Yönetiminin ve Denetçinin Sorumluluğu 134 5.1.2. Yönetimin İddiaları ve Denetimin Amaçları 135 5.2. MÜŞTERİ İŞLETMEYİ KABUL VE DENETİM SÖZLEŞMESİ 140 5.2.1. Teklifin Değerlendirilmesi 140 5.2.2. Denetim Ekibinin Belirlenmesi 142 5.2.3. Denetime Dışarıdan Uzman İhtiyacının Değerlendirilmesi 142 5.2.4. Denetim Sözleşmesinin Düzenlenmesi 144 5.3. DENETİMİN PLANLANMASI 147 5.3.1. Müşteri İşletmeyi ve Sektörü Tanıma 150 5.3.2. Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesi 153 5.3.3. Denetim Riskini Değerlendirme 158 5.3.4. İç Kontrolü Tanıma ve Kontrol Riskini Değerleme 160 5.4. DENETİM ÇALIŞMASINI BÖLÜMLEME 163 5.5. DENETİM PROGRAMLARININ OLUŞTURULMASI 165 YARARLANILAN KAYNAKLAR 167 6. BÖLÜM: ÖNEMLİLİK 169 GİRİŞ 171 6.1. BAĞIMSIZ DENETİMDE ÖNEMLİLİK KAVRAMI 171 6.2. NİTEL VE NİCEL ÖNEMLİLİK KAVRAMLARI 172 6.2.1. Nitel ve Nicel Önemlilikle İlgili Düzenlemeler 173 6.2.2. Uygulamada Nitel ve Nicel Önemlilik 175 6.3. DENETİM SÜRECİ VE ÖNEMLİLİK KAVRAMI 177 6.3.1. Denetim Yürütülürken Değişiklik Yapılması 178 6.3.2. Belgelendirme 179 6.4. ÖNEMLİLİK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ 179 6.4.1. Başlangıç Önemlilik Tutarı 180 6.4.2. Performans Önemlilik Tutarı 186 6.4.3. Hesap Kalemleri Seviyesinde Önemlilik Tutarı 188 6.4.4. Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesinde Önemli Hususlar 190 6.4.5. Belirlenen Yanlışlıkların Bir Araya Getirilmesi 192 7. BÖLÜM: BAĞIMSIZ DENETİM VE RİSK DEĞERLENDİRME 195 7.1. DENETİM RİSKİNİ DEĞERLENDİRME 196 7.1.1. Denetim Riski Unsurları ve Önemli Yanlışlık Riski 199 7.1.2. Risk Unsurları Arasında İlişki 206 7.1.3. Denetçinin Önemli Yanlışlık Riskine Karşılık Vermesi 207 7.2. HİLE RİSKİ İLE İLGİLİ BİLGİ TOPLAMA 211 7.3. BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ ORTAMINI TANIMA 217 7.3.1. Bilişim Teknolojisi Riskleri 217 7.3.2. Bilişim Teknolojisi Kontrolleri 219 YARARLANILAN KAYNAKLAR 222 8. BÖLÜM: BAĞIMSIZ DENETİM VE İÇ KONTROL 225 8.1. İÇ KONTROLÜN TANIMI VE AMAÇLARI 225 8.2. YÖNETİMİN VE DENETÇİNİN İÇ KONTROLLERE İLİŞKİN SORUMLULUĞU 227 8.2.1. İşletme Yönetimi - İç Kontrol İlişkisi 228 8.2.2. Bağımsız Denetim - İç Kontrol İlişkisi 230 8.3. İÇ KONTROL YAKLAŞIMLARI VE İÇ KONTROL KISIMLARI 232 8.4. KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDE İÇ KONTROL 245 8.5. İÇ KONTROL İŞLEYİŞİNİN ANLAŞILMASI VE BELGELENDİRİLMESİ 248 8.5.1. İç Kontrol Sistemini Tanıma 249 8.5.2. İç Kontrol Sistemini Tanıma Çalışmalarını Belgeleme 249 8.6. KONTROL RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 253 8.6.1. Kontrol Riskinin Başlangıç Değerlemesi 254 8.6.2. Kontrol Riskinin Nihai Değerlemesi 258 8.7. KONTROL TESTLERİ 258 8.8. İÇ KONTROLE İLİŞKİN YÖNETİME AÇIKLAMA 260 YARARLANILAN KAYNAKLAR 260 9. BÖLÜM: DENETİM TESTLERİ, KANITLAR VE ÇALIŞMA KAĞITLARI 263 9.1 .DENETİM TESTLERİ 264 9.1.1. Risk Değerlendirme 264 9.1.2. Kontrol Testleri 264 9.1.3. İşlemlere İlişkin Maddi Doğruluk Testleri 268 9.1.4. Analitik Yöntemler 269 9.1.5. Hesap Kalanlarının Detaylı İncelenmesi 269 9.2. DENETİM KANITLARI 270 9.2.1. Denetim Kanıtının Kaynakları 270 9.2.2. Kanıtların Uygunluğu ve Yeterliliği 271 9.2.3. Kanıt Toplama Teknikleri 271 9.3. ÇALIŞMA KÂĞITLARI 275 9.3.1. Çalışma Kâğıtlarının Biçim, İçerik ve Kapsamı 275 9.3.2. Test Edilen Kalemler veya Hususlar ile Hazırlayanların ve Gözden Geçirenlerin Çalışma Kâğıtlarında Belirtilmesi 279 9.3.3. Çalışma Kâğıdı Örnekleri 280 9.3.4. Küçük İşletmelere Özgü Hususlar 285 9.3.5. Çalışma Kâğıtlarının Nihai Denetim Dosyasında Birleştirilmesi 286 9.3.6. Çalışma Kâğıtlarının Saklanması 286 9.4. DENETİMDE ÖRNEKLEME 287 9.4.1. Denetimde İstatistiki Olmayan Örnekleme 289 9.4.2. Denetimde İstatistiki Örnekleme 290 9.4.3. Denetimde Örnek Seçim Yöntemleri 291 YARARLANILAN KAYNAKLAR 296 10. BÖLÜM: BİLANÇO VE GELİR TABLOSU KALEMLERİNİN DENETİMİ 297 10.1. BİLANÇO VE GELİR TABLOSU KALEMLERİNİN DENETİMİNDE KULLANILAN TESTLER 298 10.2. BİLANÇO KALEMLERİNİN DENETİMİ 299 10.2.1. Dönen Varlıkların Denetimi 300 10.2.2. Duran Varlıkların Denetimi 308 10.2.3. Yabancı Kaynakların Denetimi 310 10.2.4. Öz Kaynakların Denetimi 312 10.3. GELİR TABLOSU KALEMLERİNİN DENETİMİ 312 YARARLANILAN KAYNAKLAR 314 11. BÖLÜM: DENETİMİN TAMAMLANMASI VE DENETİM RAPORUNUN HAZIRLANMASI 315 11.1. DENETİMİN TAMAMLANMASI VE RAPOR HAZIRLAMA SÜRECİ 317 11.1.1. Birinci Adım: Denetim Çalışmasının Tamamlanması 317 11.1.2. İkinci Adım: Denetim Raporunun Düzenlenmesi 322 11.1.3. Üçüncü Adım: Bilanço ve Rapor Tarihinden Sonraki İşlemler ...334 11.2. DENETİM RAPORU TÜRÜNE KARAR VERME VAKALARI 335 11.3. SARBANES&OXLEY YASASI VE RAPORLAMA SÜRECİ 337 11.4. TÜRK TİCARET KANUNU VE DENETİM RAPORU 337 11.5. DENETİM RAPORU ÖRNEKLERİ339 12.

BÖLÜM: HİLE DENETİMİ 351 Giriş 352 12.1. HİLE VE USULSÜZLÜK KAVRAMLARI 354 12.1.1. Hileli Finansal Raporlama 355 12.1.2. Varlıkların Kötüye Kullanılması 357 12.1.3. Hilenin Ayırt Edici Özellikleri 358 12.2. HİLE DENETİMİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER 359 12.2.1. Denetim Standartları Tebliği ve Hile Denetimi 359 12.2.2. Sermaye Piyasası Kanunu ve Hile Denetimi 360 12.2.3. BDS 240 ve Hile Denetimi 361 12.3. HİLELİ İŞLEM TÜRLERİNE YÖNELİK TESPİTLER 367 12.3.1. ABD'de Yaşanan Şirket Hile Türleri 367 12.3.2. ACFE ve Hile ile İlgili Sayısal Veriler 370 12.4. DENETÇİNİN ÖNEMLİ YANLIŞLIĞI ORTAYA ÇIKARMA VE RAPORLAMA SÜRECİ 373 12.4.1.

Birinci Aşama 374 12.4.2. İkinci Aşama 375 12.4.3. Üçüncü Aşama 378 12.4.4. Dördüncü Aşama 378 12.5. HİLE TESPİTİNDE DENETÇİNİN YASAL SORUMLULUĞU 378 Yararlanılan kaynaklar 379 EK 1: BAĞIMSIZ DENETİM SÜRECİ ÖRNEĞİ 381 EK 2: TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI ÖZETİ 397 KAYNAKÇA 491