1. GiRiŞ 3 1.1. İktisadi Sistemler Konusunun Önemi ve Gelişme Eksenleri 3 1.1.1. Etkinlik Eksenindeki Değişim Dinamikleri 4 1.1.2. Sosyal Adalet Eksenindeki Değişim Dinamikleri 4 1.1.3. Özgürlük Eksenindeki Değişmeler 5 1.2. İktisadi Sistem Kavramının Tanımı 6 1.3. Kavramsal ve Teorik Altyapı 8 1.4. İktisadi Sistemlerin Konusu ve Kapsamı 9 1.5. Kitabın Kapsamı 11 2. iKTiSADi SiSTEMLERiN FARKLILAŞMASI VE ALTERNATİF iKTiSADi SİSTEMLER 13 2.1. İktisadi Sistemlerde Amaç Farklılaşması: Geleneksel ve Modern Sistemler 13 2.2. Geleneksel iktisadi Sistemler ve Bireyin Topluma Açılma Düzeyi 16 2.2.1. Bireyin İktisaden Topluma Açılma Eğilimi 16 2.2.2. İktisaden Topluma Kapalı Olmanın Sebep ve Sonuçları 17 2.2.3. Bireyin İktisaden Topluma Kapalı Olmasının Sonuçları 18 2.3. Alternatif Modern iktisadi Sistemler 19 2.3.1. Kapitalizm: Vahşi Kapitalizm ve Rekabetçi Kapitalizm Ayrımı 19 2.3.2. Sosyalizm: İdeal Sistem mi Alternatif mi? 23 2.3.3. Karma Ekonomik Sistem 24 2.3.4. Kapitalizm ve Sosyalizm Arasındaki ilişkilerin Boyutları 25 3. TEKNiK VE SOSYAL İŞBÖLÜMÜ VE iKTiSADİ SiSTEMLER 29 3.1. Teknik ve Sosyal lşbölümü Kavramlarının Tanımı 29 3.2. Durağan ve Dinamik Teknik ve Sosyal İşbölümü 31 3.2.1. Geleneksel Toplumlarda Teknik ve Sosyal İşbölümü 32 3.2.2. Modern İktisadi Sistemlerde Teknik ve Sosyal İşbölümü 32 3.3. Teknik ve Sosyal İşbölümünün Kendi Kendisini Besleyen Bir Sürece Girmesinde Etkili Olan Faktörler 34 3.3.1. EfektifTalebin ve Piyasaların Gelişmesi 34 3.3.2. Sermaye Birikiminin ve Girişimciliğin Önem Kazanmasının Etkileri 35 3.3.3. Teknolojik Gelişmenin Etkileri 35 3.3.4. Serbest lşgücünün Doğması 36 3.3.5. lşbölümü ve Toplumsal Tabakalaşma 37 4. iKTiSADi SiSTEMLER VE EŞiTSiZ GELiŞME YASASI 39 4.1. Eşitsiz Gelişme Yasası ve lşbölümü İlişkisi 39 4.2. Geleneksel Sistem, Kapitalizm ve Sosyalizmde Eşitsiz Gelişme Yasasının işleyişi 40 4.3. Eşitsiz Gelişme Yasasının işleyiş Dinamikleri: Eşitsizliğe Yol Açan Doğal Nedenler 44 4.4. Eşitsizliğe Yol Açan Tarihsel Nedenler 47 4.4.1. Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsiz Gelişme Yasası 47 4.4.2. İşbölümünün Gelişme Düzeyi ve Eşitsiz Gelişme Kanunu 49 4.5. Eşitsiz Gelişmeyi Yönlendiren Kurumsal Faktörler 50 4.5.1. Mal Rejimi: Mülkiyet ve Veraset Hakkı 50 4.5.2. Şahıs Rejimi: Akit ve Girişim Özgürlüğü 52 4.5.3. Politik Rejim 53 4.5.4. Kültürel Özellikler ve Davranışlar 54 5. İKTiSADi SiSTEMLERiN EŞiTSiZ GELiŞME ÜZERiNE ETKiLERi 57 S.1. Eşitsizliklerin Dondurulması ve Geleneksel Sistemler 58 5.2. Eşitsizliklerin Kendi Kendisini Besleyen Bir Süreç içinde Derinleşmesi: Rekabetçi Olmayan Kapitalizm 60 5.3. Eşitsizliklerin Serbest Yarış içinde Derinleştirilmesi: Rekabetçi Kapitalizm 62 5.4. Eşitsiz Gelişmenin Maksimizasyonu 65 5.5. Eşitsizliklerin Sınırlandırılarak Derinleştirilmesi: Sosyalist Yaklaşım 66 5.5.1. Eşitsizliklerin Minimizasyonuna Yönelik Kurumsal Tedbirler 67 5.5.2. Eşitsizliklerin Minimizasyonuna Yönelik Tecrübeler 70 6. DEGER KANUNU VE iKTiSADi SiSTEMLER 73 6.1. Değer Kanunu Nedir? 73 6.1.1. Arz Yönüne Ağırlık Veren Değer Kuramları 73 6.1.2. Talep Yönüne Ağırlık Veren Değer Kuramları 74 6.1.3. Hem Arz Hem de Talep Yönüne Ağırlık Veren Değer Kuramı 75 6.2. Değer Kanununun işletilmesi 76 6.2.1. Geleneksel iktisadi Sistemlerde Değer Kanunu 76 6.2.2. Kapitalizm ve Değer Kanunu 77 6.2.3. Sosyalizm ve Değer Kanunu 79 6.3. Değer Kanununun işletilmesindeki Farklılıklar 81 6.3.1. Değer Kanununun işleyiş Alanı: Emek Faktörü ve Değer Kanunu 81 6.3.2. Değer Kanununun işleyiş Alanı: Bilgi ve Değer Kanunu 83 6.3.3. Toplumsal Mallar ve Değer Kanunu 85 6.3.4. Hizmetler ve Değer Kanunu 86 6.3.5. Değer Kanununun işletil mesin deEgemenlik Sorunu 86 6.3.6. Hesap Birimi-Karar Birimi Ayrımı 87 6.4. Değer Kanununun işletilmesi ve Genel Denge 88 6.4.1. Denge Sorunu 88 6.4.2. İkame Sorunu 90 8. KAPiTALiST SiSTEME VE PiYASA MEKANIZMASINA YÖNELTiLEN ELEŞTiRiLER 8.1. Kapitalizme Karşı Marksist Eleştiri 8.2. Kapitalizme Sömürgecilik ve Emperyalizm Eleştirisi 8.3. Kapitalizme Keynezyen Eleştiri 8.4. Kapitalizme Gelir Dağılımında Adaletsizlik Eleştirisi 8.5. Piyasa Başarısızlıkları Eleştirisi 9. MODERN iKTiSADi SiSTEMLER VE PLANLAMA 9.1 . Planın Orijini 9.2. Plan ve Tüketici Egemenliği 9.3. Plan Çeşitleri: Uzun Vadeli Planlar 9.4. Plan Çeşitleri: Orta Vadeli Planlar 9.4.1. Orta Vadeli Planların İşlevleri 9.4.2. Orta Vadeli Planda Planlama Düzeyleri 134 9.4.3. Orta Vadeli Planlarda Hedefler ve Göstergeler (Endikatörler) 134 9.4.4. Planlamada Parça Bütün İlişkisi 135 9.5. Yıllık Planlar 136 9.6. Planlama Metotları: Merkeziyetçi Planlama 137 9.6.1. Bürokratik Merkezi Planlama ve Balans Metodu 138 9.6.2. Balans Metodunun Avantaj ve Dezavantajları 140 9.6.3. Bürokratik Merkezi Planlama ve Fiyat Sistemi 142 9.7. Parametrik Planlama 143 9.7.1. Sibernetik İktisadi İşleyiş Yöntemi 144 9.7.2. Çok Seviyeli Planlama Metodu 144 9.7.3. Piyasa Sosyalizmi ve Desantralize Planlama 146 9.8. Yol Gösterici Planlama 147 10. SOSYALiST SiSTEME YÖNELTiLEN ELEŞTiRiLER 151 1O.1. Tarım Politikalarına Yöneltilen Eleştiriler 151 10.2. Tüketim Mallarının Kıtlığına Yönelik Eleştiriler 152 10.3. Ürün Fiyatları, Kalitesi, Çeşitliliği ve Maliyeti ile İlgili Eleştiriler 153 10.4. Kaynak Tahsisi Yöntemlerine Yönelik Eleştiriler 154 10.5. Ulusal ve Uluslararası Düzeyde Rekabet Eksikliği 155 10.6. Diğer Faktörler 156 10.7. Reformların Etkin Olmama Nedenleri 156 10.8. Sovyetler Birliği'nin Çöküş Nedenleri 158 11. GELENEKSEL SiSTEMDEN KAPiTALiZME GEÇiŞ VE INGILTERE ÖRNEGI 161 11.1. Geleneksel Sistemin ve Kapitalizmin Özellikleri 162 11.2. Serbest lşgücünün Ortaya Çıkmasındaki Güçlükler 162 11.3. Geleneksel Sistemden Kapitalizme Geçişi Mümkün Kılan Nedenler: İngiltere Örneği 164 11.3.1. Çit Çevirme, Manüfaktürün Doğuşu ve Tarımsal Devrim 165 11.3.2. Devletin Tutumu 166 11.3.3. Kolaylaştırıcı Fakt örler: Feodalizm, Burjuvazi, Kentler ve Teknolojik Gelişmeler 168 11.4. İngiltere'de Kapitalizme Geçişin Küresel Etkileri 169 12. YARI KAPİTALiST SiSTEMDEN SOSYALİZME GEÇiŞ VE RUSYA ÖRNEGİ 171 12.1. Rusya'da Sosyalizme Geçişte Üç Dönem ı72 12.2. Yarı Kapitalist Sistemin ve Rus Sosyalizminin Özellikleri 174 12.3. Sosyalizmin Kuruluş Aşamasında Karşılaştığı Nispi Zorluklar 174 12.4. Sosyalizmin İlk Yıllarında Uygulanan İlkel Sosyalist Sermaye Birikimi Yöntemleri 178 12.5. 1930'1ardan Sonra Uygulanan Sosyalist İlkel Sermaye Birikimi Yöntemleri 180 13. DOGU BLOGU'NUN DAGILMASI VE SOSYALİZMDEN PiYASA EKONOMiSİNE GEÇiŞ TECRÜBELERİ 185 13.1. 1989'dan Sonra Yaşanan Politik Değişmeler 185 13.1.1. Doğu Bloğu'nun Dağılması: Politik Transformasyon 186 13.1.2. Avrupa Birliği ile Kısmi Bütünleşme 187 13.2. Kapitalizm-Sosyalizm Yarışmasının Dağılma ve Çöküş Sürecine Etkileri 188 13.2.1. Sovyet Modelinin Üstünlük ve Prestij Kazanmasında Etkili Olan Faktörler 188 ı 3.2.2. Kapitalizmin Nispi Cazibesindeki Değişmeler 190 13.2.3. COMECON'un Sağladığı Avantajlardaki ve Fırsatlardaki Değişmeler 193 13.3. Sosyalizmden Kapitalizme Geçişi Zorunlu Kılan ve Ortak Hareketi Zorlaştıran Nedenler 193 13.3.1. Sosyalizmi ıslah Edilemez Hale Getiren Nedenler 193 13.3.2. Sorunların Çözümünde Piyasa Alternatifinin Üstünlüğü 195 13.3.3. Sosyalist Ülkeler Arasındaki Farklılaşmaların Geçiş Tercihlerine Etkileri 198 13.4. Geçiş Politikaları Konusunda Temel Tercihler: Geçiş Sürecinin Hızı 201 13.4.1. Rekabetçi Kapitalizm Tercihi ve Şok Tedavi Yaklaşımı 201 13.4.2. Müdahaleci Kapitalizm Tercihi ve Geçiş Sürecine Evrimci Kademeli Yaklaşım 204 13.5. Geçiş Sürecinin Gerekleri ve Zorlukları 206 13.5.1. Özelleştirmele 206 13.5.2. Hukuki Altyapının Oluşturulması 207 13.5.3. Fiyat Sisteminin Serbestleştirilmesi 209 13.5.4. Mal ve Faktör Piyasalarının Oluşması ve Derinleşmesi 21O 13.5.5. Dış Ekonomik İlişkilerde Serbestleşme 21O 13.5.6. Sıkı Para ve Bütçe Politikası 211 13.6. Geçiş Sürecinin Performansı 211 13.6.1. Özel Sektörün Gelişme Düzeyi 211 13.6.2. Büyüme Performansı 212 13.6.3. Ekonomik istikrar Performansı 213 13.6.4.

Gelir Dağılımı ve Yeni Sisteme Güven 216 13.6.5. Diğer Performans Göstergeleri 218 14. SOSYALiZME VE SOSYALiST PiYASA EKONOMiSiNE GEÇiŞ VE ÇIN ÖRNEGI 221 14.1. Çin Sosyalizminde Dış Dinamiklerin Rolü 223 14.1.1. Kolonizatör ve işgalcilerden Devralınan Miras 224 14.1.2. Sovyetler Birliği'nden ve Sosyalist Orta Avrupa'dan Yararlanma ve Etkilenme 224 14.1.3. ABD ile Yakın İşbirliği İlişkisi ve Diğer Ülkeler 226 14.2. Girişimciliğe ve Bireysel inisiyatife Önem Verme 227 14.2.1. Kamu Destekli Küçük Sanayi Girişimcileri: İdealist Girişimciler 227 14.2.2.

Özel Girişim ve Kızıl Kapitalistler 229 14.3. Ademi-Merkeziyetçi Yaklaşımın Egemenliği 231 14.3.1. Kurumsal Ade mi-Merkeziyetçilik 232 14.3.2. Kurumsal Olmayan Ademi -Merkeziyetçilik 14.3.3. Atomistik Ekonomik Ademi -Merkeziyetçilik 14.3.4. Kır- Kent Etkileşimi ve Kültürel Hiyerarşinin Devre Dışı Bırakılması 14.4. Rekabet Olgusuna Önem Atfetme 14.4.1. Bilim ve Teknolojiye Önem Verme 14.4.2. Rekabet Gücünü Arttıran Diğer Faktörler 14.5. Geçiş Performansı 14.5.1. Çin'de Toplam GSYIH Artış Performansı 14.5.2. Çin'de Kişi Başına Gelirin Gelişimi 14.5.3. Çin 'de Yaşama Şansının Gelişimi 14.5.4. Çin'de Nüfusun Gelişimi