BÖLÜM 1 DIŞ TİCARET NEDEN GEREKLİDİR? 1. ÜLKELER NEDEN DIŞ TİCARET YAPAR? 2 1.1. Üretim İmkanları Eğrisi İle Dış Ticaret. 3 1.2. Dış Ticaretin Yararları 5 2. KARŞILIKLI BAGIMLILIK: DIŞ TİCARETİN ANA ETKENİ. 7 3. DIŞ TİCARET TEORİSİNİN KAPSAM! 9 4. DIŞ TİCARET: TARİHSEL VE KISA TEORİK ARKA PLAN 12 BÖLÜM ÖZETİ ····· 16 BÖLÜM TESTi 17 KAYNAKÇA 19 BÖLÜM il KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ: MUTLAK-KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜKLER VE FAKTÖR DONATIMI MODELİ 1. MERKANTİLİZM VE ULUSLARARASI TİCARET 21 1.1. Yeni Çağla Birlikte Neler Değişti? 21 1.2. Merkantilizmin Farklı Versiyonları: İngiltere'den Almanya'ya 23 2. LİBERALİZM VE SERBEST DIŞ TİCARET DÜŞÜNCESİ 24 2.1. Dış Ticaret Teorisinin Temel Varsayımları 24 2.2. Emek Değer Teorisi ve Dış Ticaret. 25 3. MUTLAK VE KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜKLER: SMITH VE RICARDO 25 3.1. Adam Smith ve Serbest Ticaret 26 3.2. David Ricardo ve Serbest Ticaret 28 3.3. Ricardo Modelinin Eksikleri 31 4. FIRSAT MALİYETi VE DIŞ TİCARET: NEO KLASİK KATKILAR 32 4.1. Sabit Maliyetler ve Dış Ticaret 33 4.2. Artan Maliyetler ve Dış Ticaret 35 4.3. Azalan Maliyetler ve Dış Ticaret. 36 4.4. Ricardo Modeline İlişkin Tartışmalar 37 4.5. Taşımacılık Maliyetleri, Ticaret Dışı Mallar ve Serbest Ticaret. 38 5. FAKTÖR DONATIMI MODELİ. 39 5.1. Faktör Donatımı Teorisi 40 5.2. Faktör Fiyatları Eşitliği Teoremi 42 5.3. Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi 43 5.4. Rybczynski Teoremi 44 5.5. Faktör Donatımı Modelinin Test Edilmesi 45 BÖLÜM ÖZETi 46 BÖLÜM TESTi 47 KAYNAKÇA 50 BÖLÜM 111 DIŞ TİCARETTE TALEP FAKTÖRÜ VE GENEL DENGE 1. KARŞILIKLI TALEP KANUNU: MILL'IN KATKISI 51 2. TEKLİF EGRİLERİ ANALİZi: MARSHALL'IN YAKLAŞIMl. 52 2.1. Uluslararası Fiyatların Oluşumu 53 2.2. Teklif Eğrilerinin Oluşması 53 2.3. Teklif Eğrileri ve Denge Ticaret Hadleri 54 2.4. Önemsiz Olmanın ö nemi: Küçük Ülke Olmanın Avantajı 56 2.5. Teklif Eğrisi Modelinin Yararları 57 3. TOPLUMSAL FARKSIZLIK EGRILERİ iLE ANALIZ 57 3.1. Toplumsal Farksızlık Eğrisinden Kapalı Ekonomi Dengesine 57 3.2. Toplumsal Farksızlık Eğrileri ve Açık Ekonomide Denge 60 3.3. Talep Farklılıklarına Bağlı Dış Ticaret. 62 3.4. Teklif Eğrileri: Hayali örnek Bir Durum 63 BÖLÜM ÖZETi 65 BÖLÜM TESTi 66 KAYNAKÇA 69 BÖLÜM iV DIŞ TİCARETİ AÇIKLAYAN YENİ YAKLAŞIMLAR .1 MEVCUDiYET TEORiSi (KRAVIS, 1956) 71 2 . KANAL TEORİSi (MYINT, 1958) 72 3 . NiTELiKLİ İŞGÜCÜ TEORİSİ (KEESİNG , 1965-1967) 73 4. TEKNOLOJİK AÇIK TEORiSi (POSTNER, 1961) 74 5. ÜRÜN DÖNEMLERi TEORiSİ (VERNON, 1966) 75 6 . TERCİHLERDE BENZERLİK HİPOTEZİ (LINDER, 1961) 77 7. ÖLÇEK EKONOMİLERİ (HAULBAUER, OHLIN VE DREZE) 79 8. MONOPOLLÜ REKABET TEORİSİ (CHAMBERLIN, 1933) 81 9. ENDÜSTRi İÇİ TİCARET (GRUBEL, LLOYD VE BALASSA) 82 10. STRATEJiK DIŞ TİCARET POLiTiKALAR! 83 11. REKABETÇİ ÜSTÜNLÜKLER TEORİSİ (PORTER) 84 BÖLÜM ÖZETİ 85 BÖLÜM TESTİ 86 KAYNAKÇA 89 BÖLÜM V DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE SANAYİLEŞME STRATEJİLERİ 1. SERBEST TiCARET POLiTiKALAR! 91 2. SERBEST TiCARET KARŞITI ARGÜMANLAR 92 2.1. Güvenlik Endişeleri 93 2.2. Anti-Damping 93 2.3. Genç Endüstriler 93 2.4. İhracat Destekleri 93 2.5. istihdamı Koruma 94 3. DIŞ TİCARETTE KORUMACILIK ARAÇLAR!. 94 3.1. Tarifeler (Gümrük Vergileri) 94 3.2. Kotalar 95 3.3. ithalat-ihracat Yasakları (Ambargo) 97 3.4. Gönüllü ihracat Kısıtlamaları 98 4. SANAYiLEŞME STRATEJİLERİ VE KORUMACILIK 99 4.1. İthal ikameci Sanayileşme Stratejisi. 99 4.2. ihracata Dayalı Sanayileşme Stratejisi 100 BÖLÜM ÖZETi 102 BÖLÜM TESTİ . .·.······ 103 KAYNAKÇA 105 BÖLÜM VI DIŞ TİCARET VE BÜYÜME-KALKINMA İLİŞKİSİ 1. DIŞ TİCARET VE İKTiSADi BÜYÜME 107 1.1. Nötr (Yansız) Büyüme ve Dış Ticaret. 108 1.2. Dış Ticareti Artırıcı Yönlü Büyüme 109 1.3. Dış Ticareti Azaltıcı Yönlü Büyüme 11O 1 .4. Teknolojik Gelişme - Büyüme ve Dış Ticaret ilişkisi 111 2. BÜYÜME VE DIŞ TiCARET HADLERi İLiŞKiSi. 113 3. YOKSULLAŞTIRAN BÜYÜME 114 4. DIŞ TİCARET VE İKTiSADi KALKINMA İLIŞKİSl. 116 BÖLÜM ÖZETi 118 BÖLÜM TESTİ 119 KAYNAKÇA 121 BÖLÜM VII KÜRESELLEŞME , BÖLGESELLEŞME, OECD VE AVRUPA BİRLİGİ 1. KÜRESELLEŞME 12 1.1. Küreselleşme: Tarihsel ve Kurumsal Arka Plan 12, ı 1.2. Küreselleşmeyi Etkileyen Temel Faktörler . 12)" 2. BÖLGESELLEŞME 128 2.1. Bölgeselleşmenin Aşamaları 130 2.2. Bölgeselleşme: Tarihsel Gelişim 132 2.3. Bölgesel Entegrasyonların Başarı Koşulları . 13, ı 3. iKTİSADİ İŞBİRLİGİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ (OECD) 135 4. AVRUPA BİRLİGİ . . . 13)" BÖLÜM ÖZETİ 141 BÖLÜM TESTİ 142 KAYNAKÇA 145 BÖLÜM VIII TİCARETİN SERBESTLEŞTİRİLMESİ: GATT'TAN DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ'NE 1. TİCARETTE KORUMACILIK: 1914-1944 DÖNEMİ 147 2 .TİCARETİN SERBESTLEŞTİRMESİ ÇABALAR!: GATT 150 3 . GATT VE ÇOK TARAFLI TİCARET MÜZAKERELERi 151 / 3.1. GATT'ın Amaç ve İlkeleri 151 3.2. GATT: İdari-Kurumsal Yapı ve Çok Taraflı Ticaret Müzakereleri 152 3.3. Uruguay Müzakereleri ve Sonuçları 154 4. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ (WTO) 158 4.1 WTO'nun Kuruluşu ve Yönetimsel Yapısı 158 4.2. Daha Raund: Sonuçsuz Müzakereler 159 BÖLÜM ÖZETİ.····· 160 BÖLÜM TESTİ 161 KAYNAKÇA 163 BÖLÜM IX ÖDEMELER BİLANÇOSU 1. ÖDEMELER .BiLANÇOSU NEDEN O NEM.LID1 R? 165 2. ÖDEMELER BİLANÇOSU İŞLEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ 166 2.1. Ekonomik İşlem ve Yerleşik Olma 167 2.2. Uluslararası İşlemlerin İkili Özeliği 167 2.3. Alacaklı ve Borçlu İşlemler 167 2.4. Otonom ve Denkleştirici İşlemler 167 3. ÖDEMELER BİLANÇOSU ANA HESAPLARl 168 3.1. Cari İşlemler Bilançosu Hesabı (CİB) 168 3.2. Sermaye/Finans Hesabı 170 3.3. Resmi Rezervler Hesabı 170 3.4. Net Hata Noksan (lstatistiki Fark) Hesabı 171 4. DIŞ AÇIKLARIN NEDENLERİ VE MÜCADELE YOLLARl 173 5. ÖDEMELER BiLANÇOSUNUN KISITLARl. 177 6. TÜRKİYE'NIN ÖDEMELER BİLANÇOSU GELİŞMELERİ 178 7. TÜRKIYE'NİN ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU 181 BÖLÜM ÖZETİ 184 BÖLÜM TESTİ 185 KAYNAKÇA 187 BÖLÜM X DÖVİZ KURLARI VE DÖVİZ PİYASASI 1. ULUSLARARASI FİNANS VE DÖVİZ PİYASALARl 189 2. DÖVİZ PİYASASI: AKTÖRLER VE PİYASA IŞLEMLERl 191 3. DÖVİZ PİYASASININ İŞLEVLERİ 192 4. DÖVİZ PİYASASI: ARZ-TALEP VE DENGE 193 5. DÖViZ KURLARI 195 5.1. Kur Marjı 191 5.2. Çapraz Kur veya Dolaylı Hesaplama 196 5.3. Nominal ve Reel Döviz Kuru 197 6. DÖViZ ARBİTRAJ! VE DÖVİZ SPEKÜLASYONU 198 7. DÖVİZ KONVERTİBİLİTESl 199 8. DÖVİZ KURU RİSKİNDEN KORUNMA İŞLEMLERİ 200 BÖLÜM ÖZETİ 203 BÖLÜM TESTİ 204 KAYNAKÇA 206 BÖLÜM XI DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ 1. SABİT KUR SİSTEMİ 207 1.1. Altın Standardı Döneminde Sabit Kur Sistemi 208 1.2. Ayarlanabilir Sabit Kur Sistemi (Bretton Woods) 209 1.3. Katı Sabit Kur Rejimleri 211 1.4. Yumuşak Sabit Kur Rejimleri 212 1.5. Karma Kur Rejimleri 212 2. SERBEST (DALGALI) KUR REJIMl. 212 3. KUR SİSTEMLERİNİN GELİŞİMİ 214 3.1. Bretton Woods Sistemi ve IMF 214 3.2. Bretton Woods'un Çökmesi ve Avrupa Para Sistemi 215 3.3. Avrupa Para Sistemi ve Maastricht Anlaşması 216 3.4. Uluslararası Parasal Sistemde Reform önerileri 217 4. TÜRKIYE'DE İZLENEN KUR POLiTiKALAR! 219 BÖLÜM ÖZETi 223 BÖLÜM TESTİ 224 KAYNAKÇA 226 BÖLÜM XII ULUSLARARASI PARA FONU (IMF) 1. ULUSLARARASI PARA FONU'NUN (IMF) KURULUŞU 227 2. IMF'NİN AMAÇLAR! 228 3. IMF'NİN YÖNETİM YAPISI VE KOMİTELER. 229 4. IMF'NİN FON KAYNAKLAR! 230 4.1. Ülke Kotaları 230 4.2. SDR Mekanizması 232 4.3. Borçlanmalar ve Diğer Kaynaklar 234 4.5 IMF'NİN FON VE KREDİ MEKANİZMASININ İŞLEYİŞİ VE ŞARTLILIK İLKESİ 235 4.6 IMF'NİN GÖZETİM FONKSİYONU 236 4.7 IMFP O LİTİKALAR!: 1980 VE 1990'LI YILLAR 237 4.8. IMF'YE ELEŞTİRİLER VE KÜRESEL KRİZ SONRASI IMF POLİTİKALARINDA DEGİŞİM 239 4..9 IMF- TÜRKİYE İLİŞKİLERİ 239 BÖLÜM ÖZETİ 244 BÖLÜM TESTİ 245 KAYNAKÇA 248 BÖLÜM XIII DÜNYA BANKASI GRUBU .1 ULUSLARARASI İMAR VE KALKINMA BANKASI (IBRD) 249 1.1. IBRD'nin Kuruluş Amaçları 250 1. 2 . IB RD'nin Yönetim Yapısı 251 1 .3. IBRD'nin Fon Kaynakları 252 1.4. IBRD'nin Sağladığı Kredi ve İmkanlar 253 2. ULUSLARARASI FİNANS KURUMU 255 2.1. IFC'nin Amaçları ve Yönetim Yapısı 256 2.2. IFC'nin Fon Kaynakları ve Sermayesi 256 2.3. IFC'nin Kaynak-Kredi Kullanımları ve Taahhütleri 257 3.

ULUSLARARASI KALKINMA BİRLİGİ (IDA) 259 3.1. IDA'nın Amaçları, Yönetim Yapısı 259 3.2. IDA Üyelik Biçimleri ve Oy Hakları 259 3.3. IDA Fon-Kredi Kullanımları 260 4. ÇOK TARAFLI YATIRIM VE GARANTi AJANSI (MIGA) 262 5. ULUSLARARASI YATIRIM ANLAŞMAZLIKLARI ÇÖZÜM MERKEZİ (ICSID) 264 BÖLÜM ÖZETi 265 BÖLÜM TESTİ 266 KAYNAKÇA 268 BÖLÜM XIV AZGELİŞMİŞ ÜLKELERİN KALKINMA SORUNLAR!: UNCTAD VE BM UZMANLIK KURULUŞLAR! 1. AZGELİŞMİŞ ÜLKELERiN KALKINMA IHTİYACINA ÇÖZÜM ARAYIŞLARI 269 2. BİRLEŞMİŞ MiLLETLER TİCARET VE KALKINMA KONFERANS! (UNCTAD) 272 3. BİRLEŞMiŞ MİLLETLER (BM) UZMANLIK KURUMLAR! 275 3.1. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 275 3.2. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 276 3.3.

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) 278 BÖLÜM ÖZETİ 280 BÖLÜM TESTi 281 KAYNAKÇA 283 BÖLÜM XV TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ: TARİHSEL VE YAPISAL DEGİŞİM 1. 1980 ÖNCESİ DIŞ TiCARET POLİTİKALAR! 285 1.1. Korumacı Dış Ticaret Politikaları Uygulamaları 286 1.2. Türkiye'nin Dış Ticaretinin 1980 Öncesi Niceliksel Gelişimi 288 1.3. 1980 Öncesi Türkiye Dış Ticaretinin Yapısal Özellikleri 289 1.4. 1980 Öncesi Dış Ticaretin Ülkelere Göre Dağılımı 292 2. 1980 SONRASI DIŞ TİCARET POLİTİKALARI 292 2.1. Dışa Açık Ekonomi Dönemi Dış Ticaret Politikaları 293 2.2. Türkiye'nin 1980 Sonrası Dış Ticaretinin Niceliksel Gelişimi 295 2.3. 1980 Sonrası Türkiye Dış Ticaretinin Yapısal Değişimi 298 2.4. 1980 Sonrası Dış Ticaretin Bölgeler ve Ülkelere Göre Dağılımı. 305 BÖLÜM ÖZETİ 309 BÖLÜM TESTİ 310 KAYNAKÇA 312 BÖLÜM XVI KÜRESEL FİNANS KRİZİ, DÜNYA TİCARETİ VE TÜRKİYE'YE YANSIMALARI 1. EKONOMİK KRiZLERiN NEDEN VE SONUÇLARl. 313 2. KÜRESEL EKONOMiK KRİZLER 314 3. 2008 KÜRESEL KRiZi. 315 3.1. Krizin Ortaya Çıkışı ve Yayılması. 315 3.2. Küresel Krize Karşı Alınan Önlemler. 317 3.3. Küresel Krizin Etkileri 318 4. KÜRESEL KRİZDEN ÇIKIŞ VE DÜNYA EKONOMiSİNDE GÖRÜLEN GELİŞMELER 320 5 . 2008 KÜRESEL KRİZİNİN TÜRKİYE'YE YANSIMALARI 325 5.1. Dış Ticarette Hızlı Daralma 326 5.2. Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanımının Düşmesi 327 5 .3. Ekonominin Negatif Büyüme Sürecine Girmesi 327 5.4. İşsizliğin Hızla Artması 328 .5 5. Reel Kesim ve Tüketici Güveninin Azalması 328 5. 6. Faiz Oranlarının Gerilemesi ve Kur Oynaklığının Azalması. 329

Türkiye'de Kriz Karşısında Alınan Önlemler 330 6. T Ü RK İYE'DE KRİZ SONRASi TOPARLANMA SÜRECİ 330 6..1 Kriz Sonrası Dış Ticarette Toparlanma Eğilimi 331 .6 2. Sanayi Üretiminin Toparlanması ve KKO'nın Artması 334 6. .3 Büyüme Sürecinde Toparlanma ve Yeniden Yavaşlama 335 İşsizlik Oranlarında Göreli Azalma ve Yeniden Artış Eğilimi 336 Diğer Gelişmeler. 336 7. GELECEGE İLİŞKiN BAZI ÖNGÖRÜLER 337 BÖLÜM ÖZETİ 339 BÖLÜMTEST İ 340 KAYNAKÇA 343 Cevap Anahtarı 344 Uluslararası Ticaret ve Finans Sözlüğü