İçindekiler Önsöz 7 Kısaltmalar 19 İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU Madde 1 - Kapsam ve Nitelik 21 AÇIKLAMALAR 21 I. İdari Yargı Teşkilatı 21 A. Danıştay 21 B. Bölge İdare Mahkemeleri 25 C. İdare ve Vergi Mahkemeleri 26 II. İdari Yargının Görev Alanı ve Uyuşmazlık Mahkemesi 28 A. İdari Yargının Görev Alanı 28 B. Adli ve İdari Yargı Yerleri Arasındaki Görev Uyuşmazlığı: Uyuşmazlık Mahkemesi 32 III. Yargılama Usulü 34 Madde 2 - İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı 36 AÇIKLAMALAR 36 I. İdari Dava Türleri 36 A. Genel Olarak 36 B. İptal Davası 38 1. İptal Davasının Özellikleri 38 2. İptal Davasının Konusu 39 3. İptal Davasının Açılma Koşulları 45 a. Menfaat Açısından 45 b. İdari İşlemlerin İcrailiği Açısından 52 4. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 53 a. Menfaat Açısından 53 b. İdari İşlemin İcrailiği Açısından 59 C. Tam Yargı Davası 61 1. Tam Yargı Davasının Özellikleri 61 2. Tam Yargı Davasının Konusu 63 a. İdari İşlemler 63 b. İdari Eylemler 63 c. İdari Sözleşmeler 64 3. Tam Yargı Davasının Açılma Koşulları 64 D. Tahkim Yolu 65 II. İdari Yargı Yetkisinin Sınırı 67 A. Hukuka Uygunluk Denetimi 68 B. Yerindelik Denetimi Yasağı & Takdir Yetkisinin Hukuka Uygun Kullanılıp Kullanılmadığının Denetlenmesi 68 C. "Yürütme Görevinin Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak Nitelikte" ve "İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde" Karar Verme Yasağı 71 D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 72 Madde 3 - İdari Davaların Açılması 74 AÇIKLAMALAR 74 Madde 4 - Dilekçelerin Verileceği Yerler 94 AÇIKLAMALAR 94 Madde 5 - Aynı Dilekçe ile Dava Açılabilecek Haller 97 AÇIKLAMALAR 97 I. Birden Fazla İşleme Karşı Bir Dilekçe ile Dava Açılması 97 II. Birden Fazla Şahsın Müşterek Dilekçe ile Dava Açması 101 III. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 103 Madde 6 - Dilekçe Üzerine Uygulanacak İşlem 105 AÇIKLAMALAR 105 Madde 7 - Dava Açma Süresi 109 AÇIKLAMALAR 109 I. Genel Olarak 109 II. Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği 110 III. Dava Açma Süresinin Başlaması 112 A. Birel İşlemler Bakımından 112 B. Düzenleyici İşlemler Bakımından 115 C. Birel İşlemler ve Düzenleyici İşlemler Bakımından Öğrenme ile Dava Açma Süresinin Başlaması 118 D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 120 Madde 8 - Sürelerle İlgili Genel Esaslar 125 AÇIKLAMALAR 125 Madde 9 - Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 130 AÇIKLAMALAR 130 Madde 10 - İdari Makamların Sükutu 133 AÇIKLAMALAR 133 Madde 11 - Üst Makamlara Başvurma 139 AÇIKLAMALAR 139 Madde 12 - İptal ve Tam Yargı Davaları 150 AÇIKLAMALAR 150 I. İdari İşlem Dolayısıyla Tam Yargı Davası 150 II. İdari İşlemin İcra Edilmesi Nedeniyle Tam Yargı Davası 153 Madde 13 - Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması 156 AÇIKLAMALAR 156 I. Genel Olarak 156 II. Zorunlu İdari Başvuru: "Ön Karar" 157 III. Sulh 160 Madde 14 - Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme 162 Madde 15 - İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 163 AÇIKLAMALAR 163 I. Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme 163 A. Genel Olarak 163 B. İlk İnceleme Konuları 165 C. İlk İnceleme Usulü 166 II. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 166 A. Görev ve Yetki 167 B. İdari Merci Tecavüzü 168 C. Ehliyet 172 D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem 173 E. Süre Aşımı 173 F. Husumet 173 G. Dilekçelerin 3 ve 5. Maddelere Uygun Olup Olmadıkları 177 Madde 16 - Tebligat ve Cevap Verme 179 AÇIKLAMALAR 179 Madde 17 - Duruşma 188 AÇIKLAMALAR 188 Madde 18 - Duruşmalara İlişkin Esaslar 195 AÇIKLAMALAR 195 Madde 19 - Duruşmalı İşlerde Karar Verilmesi 200 AÇIKLAMALAR 200 Madde 20 - Dosyaların İncelenmesi 201 AÇIKLAMALAR 201 Madde 20/A - İvedi Yargılama Usulü 214 AÇIKLAMALAR 215 Madde 20/B - Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü 222 AÇIKLAMALAR 222 Madde 21 - Sonradan İbraz Olunan Belgeler 225 AÇIKLAMALAR 225 Madde 22 - Davaların Karara Bağlanması 227 AÇIKLAMALAR 227 Madde 23 - Tutanaklar 230 AÇIKLAMALAR 230 Madde 24 - Kararlarda Bulunacak Hususlar 232 AÇIKLAMALAR 232 Madde 25 - Kararların Saklanması ve Tebliği 235 AÇIKLAMALAR 235 Madde 26 - Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik 236 AÇIKLAMALAR 236 I. Genel Olarak 236 II. Gerçek Kişinin (Davacı Taraf/Davalı Taraf/Kanun Yoluna Başvuran Taraf) Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar 237 III. Tüzel Kişinin (Davacı Taraf/Davalı Taraf/Kanun Yoluna Başvuran Taraf) Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar 240 IV. Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişikliğine İlişkin Diğer Konular 241 V. Adrese Tebligat Yapılamaması Halinde Verilecek Karar 242 Madde 27 - Yürütmenin Durdurulması 246 AÇIKLAMALAR 247 I. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Hukuki Niteliği 247 II. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar 248 A. Genel Olarak 248 B. Esasa İlişkin Şartlar 248 1. Açıkça Hukuka Aykırılık Şartı 248 2. Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması Şartı 249 3. Yönteme İlişkin Şartlar 250 C. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Türleri 251 1. Ret Kararı 252 2. Savunma Alınıncaya Kadar Kabul Kararı 252 3. Kabul Kararı 253 III. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması 255 IV. Vergi Uyuşmazlıklarında Yürütmenin Durdurulması 258 V. Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı İtiraz 259 Madde 28 - Kararların Sonuçları 264 AÇIKLAMALAR 264 I. Kararların Sonuçları 264 A. İptal Davası Açısından 264 1. İptal Kararı Üzerine Aynı Yönde Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları 266 2. Kendiliğinden Hukuksal Sonuç Doğuran İptal Kararları 267 3. İdarenin İşlem Yapma Zorunda Kaldığı İptal Kararları 268 4. Hukuksal Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 269 5. Hukuken veya Fiilen Yerine Getirilmesi İmkânı Bulunmayan İptal Kararları 269 B. Tam Yargı Davası Açısından 270 II. Kararın Yerine Getirilme Zorunluluğu ve Süresi 270 III. Kararın Yerine Getirilmemesinin Doğuracağı Hukuksal Sonuçlar 271 A. İdare Açısından 271 B. Kamu Görevlileri Açısından 275 IV. Dava Açma Süresi 275 V. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 278 Madde 29 - Açıklama 280 AÇIKLAMALAR 280 Madde 30 - Yanlışlıkların Düzeltilmesi 282 AÇIKLAMALAR 282 Madde 31 - Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun Uygulanacağı Haller 283 AÇIKLAMALAR 283 I. Hakimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi 284 A. Genel Olarak 284 B. Hakimin Yasaklılık Halleri 286 C. Hakimin Reddi Sebepleri 288 D. Yasaklılık Halinde Takip Edilecek Usul 289 E. Ret veya Çekilme Halinde Takip Edilecek Usul 289 II. Ehliyet 292 A. Genel Olarak 292 B. Taraf Ehliyeti 293 C. Dava Ehliyeti 294 D. Taraf Sıfatı 295 III. Davaya Katılma 296 A. Asli Müdahale 296 B. Fer'i Müdahale 297 IV. Davanın İhbarı 301 V. Taraf Vekilleri 303 VI. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 305 A. Feragat 305 B. Kabul 312 VII. Teminat 313 VIII. Karşı Dava 315 IX. Bilirkişi 316 A. Bilirkişilik Kavramı ve Bilirkişiye Başvurulması Gereken Haller 316 B. Bilirkişi Görevlendirilmesi 317 C. Bilirkişinin Görevi, Yetkileri ve Yükümlülükleri 321 D. Bilirkişi Raporu ve Rapora İtiraz 324 E. Bilirkişinin Sorumluluğu 326 X. Keşif 327 XI. Delillerin Tespiti 330 XII. Yargılama Giderleri 333 A. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 333 B. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 336 XIII. Adli Yardım 338 A. Adli Yardımdan Yararlanma Şartları 339 B. Adli Yardımdan Yararlanabilecek Kişiler 341 C. Adli Yardımın Kapsamı 341 D. Adl Yardım Talebinin İncelenmesi 342 E. Adli Yardım Kapsamında Ertelenen Yargılama Giderlerinin Yargılama Sonunda Tahsili 344 XIV. Duruşmanın Düzeni 346 XV.

Elektronik İşlemler 346 Madde 32 - İdari Davalarda Genel Yetki 349 AÇIKLAMALAR 349 Madde 33 - Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki 350 AÇIKLAMALAR 350 Madde 34 - Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki 355 AÇIKLAMALAR 355 I. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalar 355 II. Mahalli İdarelere İlişkin Davalar 356 Madde 35 - Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 357 AÇIKLAMALAR 357 Madde 36 - Tam Yargı Davalarında Yetki 358 AÇIKLAMALAR 358 Madde 37 - Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 361 AÇIKLAMALAR 361 Madde 38 - Bağlantılı Davalar 362 AÇIKLAMALAR 362 I. Bağlantılı Dava Kavramı 362 II. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilen Koşullar 364 III. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilmeyen Koşullar 365 IV.

Bağlantı Kararının Alınması Usulü 365 Madde 39 - Bağlantının Danıştayca İncelenmesi 367 AÇIKLAMALAR 367 Madde 40 - Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi 368 AÇIKLAMALAR 368 Madde 41 - Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi 369 AÇIKLAMALAR 369 Madde 42 - Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar 370 AÇIKLAMALAR 370 Madde 43 - Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem 371 AÇIKLAMALAR 371 Madde 44 - Merci Tayini 373 AÇIKLAMALAR 373 Madde 45 - İstinaf 374 AÇIKLAMALAR 374 Madde 46 - Temyiz 389 AÇIKLAMALAR 390 Madde 47 - Temyiz Edilemeyecek Kararlar 392 Madde 48 - Temyiz Dilekçesi 392 AÇIKLAMALAR 393 Madde 49 - Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar 395 AÇIKLAMALAR 395 Madde 50 - Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem 401 AÇIKLAMALAR 401 Madde 51 - Kanun Yararına Temyiz 405 AÇIKLAMALAR 405 Madde 52 - Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması 407 AÇIKLAMALAR 407 Madde 53 - Yargılamanın Yenilenmesi 410 AÇIKLAMALAR 410 Madde 54 - Kararın Düzeltilmesi 416 AÇIKLAMALAR 416 Madde 55 - Yargılamanın Yenilenmesi Usulü 417 AÇIKLAMALAR 417 Madde 56 - Danıştayda Çekinme ve Ret 418 AÇIKLAMALAR 418 Madde 57 - Mahkemelerde Çekinme ve Ret 419 AÇIKLAMALAR 419 Madde 58 - İdari Davalarda Delillerin Tespiti 420 AÇIKLAMALAR 420 Madde 59 - Yol Giderleri, Tazminat ve Gündelikler 421 Madde 60 - Tebliğ İşleri ve Ücretler 421 Madde 61 - Çalışmaya Ara Verme 421 Madde 62 - Nöbetçi Mahkemenin Görevleri 421 Madde 63 - Kaldırılan Hükümler 422 Ek Madde 1 - 422 Ek Madde 2 - 422 Ek Madde 3 - 422 Geçici Madde 1 - 422 Geçici Madde 2 - 422 Geçici Madde 3 - 422 Geçici M