İÇİNDEKİLER İçindekiler İkinci Basıya Önsöz 6 Birinci Basıya Önsöz 7 Kısaltmalar Cetveli 21 Giriş 23 Birinci Bölüm REKABETİN GENEL ÇERÇEVESİ I. REKABET 25 A. Genel Olarak Rekabet 25 1. İktisadi Rekabet 26 2. Kollektif Rekabet 26 B. Rekabet Hakkı 27 1. Rekabet Etme Hakkı 27 a. Rekabetin Hukuki Temelleri 28 b. Rekabetin Anayasal Temelleri 28 2. Tarihi Gelişim 30 a. Roma Hukukunda 30 b. Diğer Hukuklarda 31 aa. Fransa 31 bb. İsviçre 32 cc. Almanya 32 dd. İngiltere 33 ee. Türk Hukuku 33 aaa. TTK 33 bbb. TBK 34 ccc. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 35 ddd. İlişkili Düzenlemeler 36 i. FSEK 36 ii. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun 36 iii. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 37 ıv. Sınai Mülkiyet Kanunu 39 c. Uluslararası Sözleşmeler 46 aa. Paris Sözleşmesi 46 bb. Trips 47 cc. WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) Model Şartlar 47 dd. Avrupa Birliği Hukuku Düzenlemeleri 47 İkinci Bölüm HAKSIZ REKABETTEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA UYGULANACAK HUKUK I. GENEL AÇIKLAMA 49 II. UYGULANACAK HUKUK 50 A. "Piyasanın Doğrudan Etkilendiği Yer Hukuku (m.37/I) 50 B. İşletmenin İşyeri Hukuku (m.37/II) 51 Üçüncü Bölüm TÜRK TİCARET KANUNU'NDA DÜZENLENEN HAKSIZ REKABET I. TTK'DA ÖNGÖRÜLEN HAKSIZ REKABET REJİMİ 53 II. HAKSIZ REKABETİN HÜKÜMLERİNİN AMACI 54 III. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 57 IV. HAKSIZ REKABETİN HUKUKİ MAHİYETİ 57 V. HAKSIZ REKABETİN TEMEL İLKELERİ 58 A. Varlığı İçin Tarafların Rakip Olmalarının Gerekli Olmaması 58 B. Failinin Yarar Sağlamasının Gerekli Olmaması 62 C. Eylemi Yapanın Kusurlu Olmasının Gerekmemesi 62 D. Haksız Rekabete Uğrayanın Zarar Tehlikesine Uğramış Olmasının Yeterli Olması, Zarar Görmüş Olmasının Sadece Tazminat Talebinde Aranan Bir Şart Olması 62 V. HAKSIZ REKABETİN UNSURLARI 66 A. Rekabeti Etkileyen Bir Davranışın Olması 67 B. Ekonomik Rekabet Etme Hakkının Dürüstlük Kuralına Aykırı veya Aldatıcı Şekilde Kullanılması 68 C. Bir Zarar veya Zarar Tehlikesinin Varlığının Şart Olmaması 69 D. İlliyet Bağı 71 Dördüncü Bölüm TÜRK TİCARET KANUNU'NDA DÜZENLENEN HAKSIZ REKABET HALLERİ I. HAKSIZ REKABETLE İLGİLİ GENEL HÜKMÜN KAPSAMI 73 II. TTK'DAKİ HAKSIZ REKABETE İLİŞKİN GENEL HÜKÜM İLE ÖZEL HÜKMÜN UYGULANMA SIRASI 81 III. TTK'DA DÜZENLENEN HAKSIZ REKABET HALLERİ 82 A. Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklam ve Satış Yöntemleri 86 1. Kötüleme 87 a. Açıklama Unsuru 87 b. Açıklamanın Kötüleyici Olması 88 aa. Kötülemeye Yol Açan Açıklamalar 88 bb. Kötüleme Sayılmayan Açıklamalar 98 i. Bilimsel Araştırma Sonuçlarına Dayanan Açıklamalar 98 ii. Basın Tarafından Yapılan Açıklamalar 100 iii. Eleştiri Sınırı Kapsamında Kalan Açıklamalar 102 iv. Şikayet veya Başvuru Hakkının Kullanılması Amacıyla Yapılan Açıklamalar 107 c. Açıklamanın Yönelme Unsuru 111 aa. Genel Açıklama 111 bb. Kötüleyici Açıklamanın Yöneldiği Süje 119 i. Bir Kişi veya İşletmenin Kendisi Hakkında Kötüleme 120 ii. Mallar Hakkında Kötüleme 123 iii. İş Ürünleri Hakkında Kötüleme 128 iv. Fiyatlar Hakkında Kötüleme 128 v. Ticari İşler Hakkında Kötüleme 130 d. Rekabet Ortamını Etkilemeye Elverişli Olma Unsuru 131 2. Gerçeğe Aykırı Açıklamada Bulunmak 131 a. Gerçek Dışı veya Yanıltıcı Açıklama Unsuru 133 b. İçerik Unsuru 136 c. Amaç Unsuru 137 d. Bent Kapsamına Giren Örnekler 137 e. Gerçeğe Aykırı Açıklamanın Özel Görünüş Şekli: Yanıltıcı (Aldatıcı) Reklamlar 146 3. Kendisini Üstün Yetenekli Göstermek 156 a. Genel Olarak 156 b. Unsurları 156 i. Sahip Olmama Unsuru 157 ii. Sahipmiş Gibi Hareket Etme Unsuru 158 iii. Müstesna Yetenek Zannı Uyandırmaya Çalışmak 158 iv. Aldatma Potansiyeli Unsuru 158 4. Karıştırılmaya Yol Açmak (İltibas) 159 a. Genel Açıklama 159 b. Unsurları 160 aa. Sahipleri Farklı İki Mal, İş Ürünü, Faaliyet, İş vb.nin Olması 160 bb. Öncelik Unsuru 161 cc. Dış Görünüş veya Duyuruş Yönünden Aynı veya Benzer Olma Unsuru 165 dd. Eylemin Başkasının Mal, İş Ürünü Faaliyeti veya İşleri ile Karıştırılma Yaratma Niteliğinin Bulunması 169 c. Karıştırılmanın (İltibasın) Varlığının Tespiti 171 d. Karıştırılmaya (İltibasa) Meydan Veren Malları, Durumu Bilerek veya Bilmeyerek, Satışa Arz Etmek veya Şahsi İhtiyaçtan Başka Her Ne Sebeple Olursa Olsun Elinde Bulundurma Haksız Rekabet Sayılır mı? 171 e. Uygulamadan İltibas Örnekleri 172 i. Faaliyette İltibas 172 ii. Ticari İşletmenin Hususiyetlerinde İltibas 173 iii. Ticari Mallarda İltibas 174 iv. Ambalaj ve Eşyanın Dış Takdim Şeklinde İltibas 174 v. İş Ürünlerinde İltibas 182 vi. Tescil Edilmemiş Sınai Mülkiyet Hakkında İltibas 184 vii. Duyuruşta İltibas 184 viii. Ticaret Unvanında İltibas 185 ix. İnternet Alan Adları ile İltibas 194 x. Sloganlarda İltibas 195 xi. Ad Üzerinde İltibas 196 xii. Spor Kulüplerinin Tanıtma Vasıtalarında İltibas 198 xiii. Renklerde İltibas 201 xiv. Rakip Malların Sürümünü Engelleme 202 5. Karşılaştırma Yapmak ve Özellikle Karşılaştırmalı Reklam 203 a. Genel Açıklama 203 b. Bendin Uygulanabilmesi için Gerekli Unsurlar 204 aa. Karşılaştırmalı Reklam 204 aaa. Tanım 204 bbb. Karşılaştırma Konuları 205 ccc. Karşılaştırmanın Rakip Tarafından Kendi Lehine veya Üçüncü Kişi Lehine Yapılması 206 bb. Karşılaştırmalı Reklamın Gerçeğe Aykırı, Yanıltıcı, Rakibini Gereksiz Yere Kötüleyici veya Gereksiz Yere Onun Tanınmışlığından Yararlanacak Şekilde Yapılmış Olması 206 aaa. Gerçeğe Aykırı (Yanlış) Karşılaştırmalı Reklam 209 bbb. Yanıltıcı Karşılaştırmalı Reklam 210 ccc. Rakibi Gereksiz Yere Kötüleyici Karşılaştırmalı Reklam 212 ddd. Rakibin Tanınmışlığından Yararlanılan (Rakibi Sömürücü) Karşılaştırmalı Reklam 213 i. Genel Olarak 213 ii. Unsurları 214 cc. Bazı Özel Karşılaştırmalı Reklamlarda Durum 215 aaa. Testlere Dayalı Reklamlar 215 bbb. Görüş Açıklamaları ile Yapılan Karşılaştırmalı Reklamlar 218 ccc. Karşılaştırmanın Yapıldığı Kişinin Belirlenebilir Olması 218 6. Tedarik Fiyatının Altında Satış Yapmak (Mostra ile Avlama) 219 a. Genel Açıklama 219 b. Unsurları 220 aa. Mostra Unsuru 220 bb. Tedarik Fiyatının Altında Satış Yapılması 221 c. Birden Çok Kere Yapılma Unsuru 224 d. Yanılgıya Sevketme Unsuru 225 7. Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak 226 a. Genel Açıklama 226 b. Unsurları 226 aa. Ek Edim Unsuru 226 bb. Müşteriyi Yanıltma Unsuru 227 8. Saldırgan Satış 228 a. Genel Açıklama 228 b. Unsurları 229 aa. Nitelikli Saldırgan Satış Yöntemleri Kullanma Unsuru 229 bb. Müşterinin Karar Verme Özgürlüğünün Sınırlanması veya Ortadan Kaldırması 231 c. Saldırgan Satış Örnekleri 231 d. Saldırgan Reklamlar 233 9. Gizleme 234 a. Genel Açıklama 234 b. Unsurları 234 aa. Gizleme Unsuru 234 bb. Müşterinin Yanılması 235 10. Tüketici Kredileri, Taksitli veya Benzeri Satışlarda Tüketiciyi Yanıltma veya Aldatma 236 a. Taksitli Satışlar ile Benzeri Hukuki İşlemlere İlişkin İlanlarda Eksik Bilgilendirme Yapma 237 aa. Genel Açıklama 237 bb. Unsurları 237 aaa. Taksitle Satış Sözleşmesi veya Buna Benzer Hukuki İşlemin Olması Şartı 238 bbb. Kamuya Yapılan Bir İlanının Olması Şartı 238 ccc. İlanın Açık ve Şeffaf Olması 239 b. Tüketici Kredilerine ilişkin Eksik Bilgilendirme Yapma 239 aa. Genel Açıklama 239 bb. Unsurları 239 aaa. Tüketici Kredisi Şartı 240 bbb. Kamuya Yapılan Bir İlanın Olması Şartı 240 ccc. İlanın Açık ve Şeffaf Olması 241 c. Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmelerinde Eksik veya Yanlış Bilgi içeren Sözleşme Formülleri Kullanmak 241 aa. Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmesinin Olması 242 bb. Sözleşmelerin İşletmeye İlişkin Faaliyetler Çerçevesinde Sunulmalı veya Akdedilmesi 242 cc. Sözleşme Formülleri Kullanılması 242 dd. Sözleşme Formüllerinin Eksik veya Yanlış Bilgiler İçermesi 243 B. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltme 243 1.

Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltme 245 a. Genel Açıklama 245 b. Unsurları 246 aa. Önceden Başkasıyla Sözleşme Yapılması 246 bb. Sözleşmeye Aykırı Davranmaya "Yöneltmenin" Söz Konusu Olması 247 cc. Sözleşmeye Aykırı Davranmaya Yöneltilen Kişilerin "Müşteri" Olması 247 dd. Yöneltme Neticesinde Müşterinin Sözleşmeye Aykırı Davranmasının Şart Olmaması 249 ee. Kendisi ile Sözleşme Yapılabilmesini Sağlamak Amacı 249 2. Çalışanların Ayartılması 249 a. Genel Olarak 249 b. Unsurları 250 aa. Yarar Sağlama veya Yarar Sağlamayı Önerme 250 bb. Sağlanan Yarar veya Yarar Önerisinin Yükümlülüklere Aykırı Davranmaya Yöneltmeye Elverişli Olması 251 cc. Kendisine veya Başkasına Çıkarma Sağlama Amacı 252 3.

Üretim ve İş Sırlarını İfşaya veya Ele Geçirtmeye Yöneltme 252 a. Genel Olarak 252 b. Unsurları 253 aa. Üretim veya İş Sırrının Söz Konusu Olması 253 bb. İfşa Etme veya Ele Geçirmeye Yöneltme Unsuru 256 cc. Yarar Sağlamanın Gerçekleşmesinin Gerekli Olmaması 257 4. Sözleşmeyi Sona Erdirmeye Yöneltme 257 a. Genel Olarak 257 b. Unsurları 258 aa. Önceden Başkasıyla Taksitle Satış, Peşin Satış veya Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yapılması 258 bb. Sözleşmeden Caymaya veya Feshe Yöneltmenin Söz Konusu Olması 258 cc. Sözleşmeye Aykırı Davranmaya Yöneltilen Kişilerin "Alıcı" veya "Kredi Alan" Olması 259 dd. Kendisi ile Sözleşme Yapılabilmesini Sağlamak Amacı 259 ee. Yöneltme Neticesinde Alıcı veya Kredi Alanın Sözleşmeyi Sona Erdirmesinin Şart Olmaması 259 C. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma 260 1. Emanet Edilmiş İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma 260 a. Emanet Edilmiş İş Ürününün Olması 261 b. Yetkisiz Yararlanmanın Söz Konusu Olması 262 2. Yetkisiz Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış İş Ürünlerinden Yararlanma 262 a. Üçüncü Kişiler Ait İş Ürününün Başkası Tarafından Kişiye Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olması 263 b. Kendisine Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış İş Ürününün Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olduğunu Bilinmesinin Gerekmesi 263 c. İş Ürünlerinden Yararlanılması 263 3. Pazarlamaya Hazır Çalışma Ürünlerini Teknik Çoğaltma Yönetmeleriyle Devralıp Yararlanma 263 a. Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünü 264 b. Kullananın Çalışma Ürününe Uygun Bir Katkısının Olmaması 264 c. Çalışma