İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ................................................................ .................................................VII İÇİNDEKİLER................................................. ................................................... IX KISALTMALAR..................................................... .........................................XXI GİRİŞ........................................................ ................................................................ .1 Birinci Bölüm ULUSLARARASI HAVA TAŞIMA HUKUKU Birinci Kısım Taşıyıcının Yolcu Taşıma Sözleşmelerinden Doğan Sorumlululuğu I. Hukuki Düzenlemeler................................................... ...............5 II. Yolcu Taşıma Sözleşmesi.................................................... ..........8 A. Tanımı ................................................................ ......................................8 B. Hukuki Niteliği ................................................................ ....................10 C. Sonuç ve Değerlendirme ................................................................ ....12 D. Montreal Sözleşmesi Kapsamında Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Niteliği....................................................... .................13 III. Montreal Sözleşmesi'nin Uygulanma Şartları..........................15 A. Taraflar Arasında Yolcu Taşıma Sözleşmesi Olmalıdır..............15 1. Sözleşmenin Kurulması ..............................................................15 2. Kaçak Yolcu (Stowaway) Kavramı............................................16 3. Hava Aracı Mürettebatı Sözleşmeleri ......................................16 4. Sözleşmenin Şekli ................................................................ ........17 5. Rezervasyon ................................................................ ...................19 B. Yolcu Taşıma Sözleşmesi Uluslararası Olmalıdır.........................21 1. Uluslararası Kavramı ................................................................ ..21 2. Tek Yönlü Taşımalar ................................................................ ... 22 3. Gidiş-Dönüş Şeklindeki Taşımalar ......................................... 26 4. Kararlaştırılmış Durak Yeri Kavramı.......................................27 5. Kalkış Yeri ve Varış Yeri Kavramları ....................................... 28 6. Yolcunun Niyeti ve Uluslararası Kavramı İlişkisi ................ 30 C. Sözleşme, Ücret Karşılığında Yapılmalıdır....................................31 1. Ücretin Niteliği ve Kapsamı.......................................................3 1 2. İstisnai Haller.......................................................... .......................33 3. Ücretin Üçüncü Kişilerce Ödenmesi.......................................35 D. Taşıma Hava Aracı ile Yapılmalıdır................................................. 35 1. Hava Aracı Kavramı........................................................ .............35 2. Türk Hukuku'nda Hava Aracı Kavramı.................................. 36 E. Sözleşmenin Konusu Canlı İnsan Olmalıdır............................... 38 IV. Montreal Sözleşmesi'nde Yolcu Taşıma Sözleşmesinin Tarafları...................................................... ................................38 A. Yolcu........................................................... ............................................ 38 1. Yolcu Sıfatının Kazanılması ...................................................... 38 2. Yolcu Sıfatının Başlaması ve Korunması................................ 40 3. Uçuşun Kaçırılmasının Etkisi ...................................................42 B. Taşıyıcı ................................................................ ...................................43 1. Taşıyıcı Sıfatı........................................................ ..........................43 2. Taşıyıcı Türleri ................................................................ ..............45 a. Genel Olarak ................................................................ ...........45 b. Sözleşmesel Taşıyıcı ............................................................ 46 i. Kavram ................................................................ ............. 46 ii. Temsilci ile Sözleşmenin Akdedilmesi ..................... 46 iii. Sözleşmesel Taşıyıcı Sıfatının İspatı...........................47 c. Fiili Taşıyıcı ................................................................ ........... 48 i. Kavram ................................................................ ............. 48 ii. Sözleşmesel Taşıyıcı - Fiili Taşıyıcı İlişkisi............. 49 iii. Kod Paylaşım - Ortak Uçuş (Code-share) Anlaşmaları ................................................................ .... 50 d. Müteakip (Mütevali) Taşıyıcı .............................................52 i. Genel Olarak ................................................................ ....52 ii. Yargıtay ve Mütevali Taşıyıcı Kavramı ......................53 iii. Müteakip Taşıyıcı - Fiili Taşıyıcı İlişkisi ................. 54 V. Taşıyıcının Çalışanları ve Yardımcıları (...carrier, its servants or agents...) ................................................................ .55 A. Genel Olarak ................................................................ .........................55 B. Kavram.......................................................... ........................................ 56 C. Kapsam.......................................................... .........................................58 VI. Taşıyıcının Sorumluluğu.................................................... .......63 A. Sorumluluk Kavramı........................................................ .................. 63 B. Sorumluluk Türleri: "ile sorumluluk" ve "den sorumluluk".... 63 C. Montreal Sözleşmesi'nde Sorumluluğun Türü ve Kapsamı ......65 1. Sözleşmeden Kaynaklanan Sorumluluk..................................65 2. Taşıyıcının Sorumluluğun Niteliği ve Kusur........................ 66 3. İki Aşamalı Sorumluluk Sistemi (Two-Tier System) .......... 69 a. Genel Olarak ................................................................ .......... 69 b. Taşıyıcının Sorumluluğunun Analizi ...............................71 i. "...den Sorumluluk" Açısından ...................................71 ii. "...ile Sorumluluk" Açısından..................................... 72 iii. Kusur Sorumluluğu - Kusursuz Sorumluluk.......... 72 iv. Değerlendirme.................................................. ...............74 VII. Madde 17/f.1 Kapsamında Sorumluluk Halleri ve Şartları......77 A. Genel Olarak ................................................................ ........................ 77 B. Kaza............................................................ .............................................79 1. Önemi.......................................................... ....................................79 2. Kavram.......................................................... ................................. 80 3. Kaza ve Mücbir Sebep İlişkisi ................................................... 80 4. Bir Emsal Karar: Saks v. Air France......................................... 82 a. Dava Süreci......................................................... .................... 82 b. Temyiz Mahkemesi Değerlendirmesi .............................. 83 c. Amerikan Yüksek Mahkemesi'nin Değerlendirmesi.... 84 d. Hava Taşımacılığının Karakteristik Riskleri Kavramı 85 e. Sonuç.......................................................... .............................. 86 5. Yabancı Mahkeme Kararlarında "Kaza" ................................ 87 a. Genel Olarak ................................................................ .......... 87 b. Başlıca Mahkeme Kararları ................................................ 88 c. Bedensel Reaksiyonlar ve Kaza.......................................... 90 d. Değerlendirme.................................................. ..................... 92 6. Taşıyıcı veya Çalışanları ile Yardımcılarının Yolcunun Taleplerini Geri Çevirmesi (Inaction, Crew Negligence) ..93 a.

Genel Olarak ................................................................ ...........93 b. Stanley Abramson v. Japan Airlines ................................. 94 c. Leonard Krys, Rebeca Krys v. Lufthansa German Airlines ................................................................ ....................95 d. Olympic Airways v. Husain .............................................. 97 e.

Kararların Değerlendirilmesi........................................... 100 f. Biniş İşlemlerindeki Kayıtsızlıklar ve Kaza Kavramı..101 7. Derin Ven Trombozu (Deep Vein Thrombosis, "DVT") ve Kaza İlişkisi...................................................... ...... 103 a. DVT Kavramı ................................................................ ...... 103 b. Yabancı Mahkeme Kararlarında DVT .......................... 104 c. Olağan Riskler ile Kaza İlişkisi........................................ 107 8. Uçuş Esnasındaki Rahatsızlıklar: Taciz, Kavga, Tartışma, Hava Aracına Zarar Verme vb. Durumlar (In-Flight Disturbances) .......................................................... 109 a. Genel Olarak ................................................................ ........ 109 b. Uçuş Esnasındaki Rahatsızlıklar ve Mürettebatın Rolü ................................................................ .........................111 i. Genel Olarak ................................................................ ..111 ii. Taşıyıcının Sorumlu Olacağı Haller........................ 112 iii. Kural Tanımaz Yolcu (Unruly Passenger)...............114 iv. Yolcu-Yolcu Arasında Çıkan Sorunlar......................117 aa. Genel Olarak.......................................................... .....117 bb. Taşıyıcının Sorumlu Olmayacağı Haller.............118 cc. Taşıyıcının Sorumlu Olacağı Haller.....................119 dd. Taciz Vakıaları ve Taşıyıcının Sorumluluğu...... 121 v. Sonuç.......................