İçindekiler Önsöz 5 GİRİŞ I. GENEL OLARAK 25 II. TÜRKİYE'DE KOOPERATİFÇİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ 28 A. Osmanlı Dönemi 28 B. Cumhuriyet Dönemi Kooperatifçilik ve Sorunları 30 III. KOOPERATİF VE KAR KONUSU 33 IV. KOOPERATİFİN TACİR OLUP OLMADIĞI 35 İçtihatlar 36 V. KOOPERATİF TÜRLERİ VE MEVZUATI 40 A. Kooperatif Türleri 40 1. Faaliyet Türlerine Göre 40 2. Hukuksal Düzenlemelere Göre 41 B. Kooperatifçilikle İlgili Temel Kanunlar 42 1. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu 42 2. Tarımsal Amaçlı Kooperatifler ve İlgili Kanunlar 42 a. 4572 Sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun 43 İçtihatlar 46 b. 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu 48 İçtihatlar 51 C. Anasözleşmeler 62 İçtihatlar 63 Birinci Bölüm KOOPERATİF VE KURULUŞU Madde 1- Kooperatifin tanımı 65 I. Genel Olarak 65 II. Karşılıklı Sigorta Kooperatifi 67 İçtihatlar 68 Madde 2- Kooperatifin kuruluşu ve isim kullanma yetkisi 69 I. Kurucu Ortaklar 69 II. Kooperatiflerin Adı ve Unvanı 70 III. Ana Sözleşmenin Hazırlanması ve Onanması 72 IV. Sermaye Miktarı Sınırlandırılarak Kooperatif Kurulamayacağı 73 V. Taşınmaz Mal Temlikinin Resmi Şekle Gerek Olmaksızın Yapılması 74 İçtihatlar 74 Madde 3- Kooperatifin kuruluşuna izin verilmesi, tescil ve ilanı 76 I. Kooperatiflerin Kuruluşuna İzin Verilmesi 77 II. İzin Verecek Makama Sunulacak Başlıca Belgeler 82 III. İzin Makamının İnceleme Yetkisi ve İzin Vermesi 83 IV. Kooperatifin Tescili 84 V. Kooperatifin İlanı 87 VI. Tescil Edilmemiş Kooperatifin Hukuki Durumu 88 VII. Ana Sözleşme Değişikliği 89 İçtihatlar 89 ANASÖZLEŞMEYE KONACAK HÜKÜMLER 91 Madde 4- Mecburi hükümler 91 I. Kooperatifin Adı ve Merkezi 92 II. Kooperatifin Amacı ve Çalışma Konuları 92 III. Ortaklık Sıfatını Kazandıran ve Kaybettiren Hal ve Şartlar 96 IV. Ortakların Pay Tutarı ve Kooperatif Sermayesinin Ödenme Şekli, Nakdi Sermayenin En Az 1/4'ünün Peşin Ödenmesi 96 V. Ortakların Ayni Sermaye Koyup Koyamayacakları 97 VI. Kooperatiflerin Yükümlerinden Dolayı Ortakların Sorumluluk Durumu ve Derecesi 97 VII. Kooperatifin Yönetici ve Denetleyici Organlarının Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Seçim Tarzları 98 VIII. Kooperatifin Temsiline Ait Hükümler 98 IX. Yıllık Gelir Gider Farklarının, Hesaplama ve Kullanma Şekilleri 99 X. Kurucuların Adı, Soyadı İş ve Konut Adresleri 99 XI. Anasözleşmeye Konulamayacak Hükümler 99 İçtihatlar 101 Madde 5- Anasözleşmede bulunabilecek isteğe bağlı hükümler 105 I. Genel Kurulun Toplantısı, Kararların Alınması, Oyların Kullanılması Hakkındaki Hükümler 105 II. Kooperatifin Çalışma Şekline Dair Esaslar 106 III. Kooperatifin Birliklerle Olan Münasebetleri 106 IV. Kooperatifin Diğer Bir Kooperatifle Birleşmesine Ait Hükümler 106 V. Kooperatifin Süresi 106 İçtihatlar 107 Madde 6- Yorumlayıcı hükümler 107 İçtihatlar 108 Madde 7- Tüzel kişiliğin kazanılması ve sorumluluk 109 I. Genel Olarak 109 II. Tüzel Kişilik Kazanılmasının Sonuçları 110 III. Kuruluştan Doğan Sorumluluk Halleri 110 IV. Kuruluştan Sonra Yapılacak Başlıca İşlemler 111 İçtihatlar 111 İkinci Bölüm ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ A. ORTAKLIĞA GİRME ŞARTLARI 113 Madde 8- Ortaklığa girme şartları ve yapı kooperatiflerinde ortak sayısı 113 I. Fiil Ehliyetine Sahip Olmak 113 II. Yönetim Kuruluna Yazılı Olarak Başvurmak 115 III. Yönetim Kurulunun Ortaklık Şartlarını Araştırması ve Karar Vermesi 116 A. Ortaklığa Kabul 116 İçtihatlar 118 B. Ortaklığa Zımnen Kabul 125 İçtihatlar 127 C. Peşin Ödemeli Ortaklık 138 İçtihatlar 141 IV. Yapı Kooperatiflerinde Konut, İşyeri ve Ortak Sayısı 158 V. Motorlu Taşıyıcılar Kooperatiflerinde Ortaklık 158 İçtihatlar 159 VI. Diğer Yollarla Ortak Olunması 165 İçtihatlar 166 Madde 9- Tüzel kişilerin ortaklığı 170 İçtihatlar 171 Madde 10- Ortaklığın sona ermesi 173 I- Ortaklıktan çıkma serbestisi - tazminat 173 I. Açık İrade Beyanıyla Ortaklıktan Çıkma 173 İçtihatlar 176 II. Eylemli Olarak Ortaklıktan Çıkma 181 İçtihatlar 182 Madde 11- Ortaklıktan çıkmanın sınırlandırılması 185 İçtihatlar 188 Madde 12- Çıkmada izlenecek usul ve çıkma zamanı 189 İçtihatlar 191 Madde 13- Ortaklıktan çıkmayı (istifayı) kabulden kaçınma 192 İçtihatlar 194 Madde 14- Ortağın ölümü ve ortaklığın devri 204 I. Ortağın Ölümü ve Mirasçıların Ortaklığı 204 İçtihatlar 206 II. Ortaklığın Devri 212 İçtihatlar 215 Madde 15- Görev, hizmet, taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortaklık 240 I. Görev veya Hizmet Nedeniyle Ortak Olma, Bu Ortaklığın Son Bulması 240 II. Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı Ortak Olma Halinde Taşınmaz ve İşletmenin Devri 241 Madde 16- Ortaklıktan çıkarılma usulü ve itiraz 242 I. Çıkarılma Sebeplerinin Anasözleşmede Gösterilmesi 242 İçtihatlar 246 II. Çıkarma Kararı ve Tebliği 259 İçtihatlar 261 III. Çıkarılma Kararına İtiraz Edilmemesi veya Dava Açılmaması 269 İçtihatlar 269 IV. Çıkarılma Kararına Karşı İtiraz Edilmesi 274 İçtihatlar 275 V. Çıkarılma Kararına Karşı İptal Davası Açılması 277 İçtihatlar 282 Madde 17- Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortaklarla hesaplaşma ve süresi 303 I. Çıkan veya Çıkarılan Ortakların Talep Edebilecekleri Haklar 303 İçtihatlar 305 II. Kooperatifin, Çıkan veya Çıkarılan Ortaktan Talep Edebileceği Haklar 313 İçtihatlar 314 III. İade Edilecek Hakların Hesabı 323 İçtihatlar 325 IV. Çıkan veya Çıkarılan Ortağın Alacaklarının Ödeme Zamanı 339 A. Erteleme Kararı Yoksa, Ödeme Zamanı 339 İçtihatlar 341 B. Erteleme Kararı Halinde Ortağa Yapılacak Ödemelerin Zamanı 346 İçtihatlar 348 C. Çıkan veya Çıkarılan Ortaklara Faiz Ödenmesi 359 İçtihatlar 361 V. Sermaye ve Mevduattan Kısmen veya Tamamen Mahrum Bırakılma 366 VI. Kooperatifle Üye Arasındaki Hak ve Alacaklarda Zamanaşımı 367 İçtihatlar 368 Üçüncü Bölüm ORTAKLARIN HAK VE ÖDEVLERİ Madde 18- Ortaklık senedi 375 İçtihatlar 377 Madde 19- Ortaklık payları ve ortağın şahsi alacaklılarının haczedebileceği şeyler 377 İçtihatlar 380 Madde 20- Ayni sermaye 386 İçtihatlar 387 Madde 21- Ayni sermaye koymada değer biçme ve bilirkişi seçimi 389 Madde 22- Karar nisabı, raporların kabulü 391 İçtihatlar 392 Madde 23- Hak ve yükümlülüklerde eşitlik (m.23) 393 I. Genel Olarak Hak ve Yükümlülüklerde Eşitlik 393 İçtihatlar 396 II. Şerefiye 417 İçtihatlar 421 III. Konut veya İş Yerlerinin Kur'a Çekimi (Tahsis) ve Ferdileşmesi 434 A. Kur'a Çekimi (Dağıtım) 434 İçtihatlar 437 B. Ferdileşme (Taşınmazın Ortak Adına Tescili) 464 İçtihatlar 466 IV. Yapı Kooperatiflerinde Eşitliğin Sağlanması İçin Hesaplama Yöntemleri 472 A. Kendisine Konut veya İşyeri Teslim Edilen, Ancak Eksik Ödeme Yapan Ortağın Ödeyeceği Meblağ 472 B. Kooperatifin Bağımsız Bölüm Teslim Edemeyeceği Durumlarda, Ortağa Ödenecek Tazminat Miktarı 472 1. Ödemesi Tam Olan Ortağa Ödenecek Tazminat Miktarı 472 2. Ödemesi Eksik Olan Ortağa Ödenecek Tazminat Miktarı 472 İçtihatlar 474 V. Kooperatifin Talep Edebileceği Faiz Miktarı ile Ödemelerin Öncelikle Faize Sayılması 481 İçtihatlar 483 Madde 24- Bilgi edinme hakkı 494 İçtihatlar 496 Madde 25- Ticari defterlerin incelenmesi, ortağın sır saklama ödevi ve cezası 499 I. Ticari Defterler ve Haberleşme Araçları Üzerinde İnceleme Yöntemi 499 II. Ortağın Sır Saklama Yükümlülüğü ve Müeyyidesi 499 İçtihatlar 501 Madde 26- Genel kurul toplantılarına katılma hakkı 501 İçtihatlar 50 ORTAKLARIN ÖDEV VE SORUMLULUKLARI 503 Madde 27- Borcun süresinde ödenmemesi nedeniyle ortaklığın düşmesi 503 I. Borçların İfa Edilmemesi Nedeniyle Ortaklığın Sona Ermesi 503 İçtihatlar 506 II. Borç Nedeniyle Ortaklığın Sona Erdirilmesinde İzlenecek Yöntem 518 İçtihatlar 522 III.

Ortaklığın Sona Ermesinin Sonuçları ve İhraca Karşı Dava Açılması 533 İçtihatlar 535 Ortağın Menfi Tespit Davası Açmasının İhraç Sürecine Etkisine Dair içtihatlar 545 Madde 28- Kooperatifin sorumluluğu 550 I. Kooperatif Borçlarından Sorumluluk 550 İçtihatlar 553 II. Kooperatife Borç Verilmesi 562 İçtihatlar 563 Madde 29- Kooperatif borçlarından ortakların sınırsız sorumluluğu 570 Madde 30- Kooperatif borçlarından ortakların sınırlı sorumluluğu 572 İçtihatlar 574 Madde 31- Ortakların ek ödeme yükümlülüğü 574 I. Genel Olarak 575 II. Ek Ödeme Yükümlülüğünün Miktar veya Oranı 576 İçtihatlar 577 Madde 32- Sorumluluk ve ek ödemeyi sınırlayan anasözleşme hükümleri 581 Madde 33- İflas halinde ortakların sorumluluğu 581 I. Genel Bilgi 582 II. İflas Masasının Oluşturulması 582 III.

Sınırlı, Sınırsız veya Ek Ödemelerin İflas Masasınca Tahsili 583 İçtihatlar 585 Madde 34- Ana sözleşmedeki sorumluluk hükümlerinin değiştirilmesi 587 Madde 35- Kooperatife yeni giren ortakların sorumluluğu 588 İçtihatlar 590 Madde 36- Ortağın ayrılması veya dağılmasından sonra kooperatifin iflası halinde sorumluluk 594 I. Ortağın Ölüm veya Ayrılmasından Sonra Kooperatifin İflası Halinde Sorumluluk 594 İçtihatlar 596 II. Kooperatifin Dağılmasından Sonraki Sorumluluk 598 Madde 37- Ortakların şahsi sorumluluğunda zamanaşımı 599 Dördüncü Bölüm KOOPERATİF HESAPLARI Madde 38- Hasılanın paylaşımı, zararın karşılanması 601 I. Genel Olarak 601 II. Gelir Gider Farkının Ortaklara Dağıtılması 604 III. Olumlu Gelir Gider Farkının, Sermaye Payına Faiz Verilerek Dağıtımı 605 IV. Ortak Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Ortaklara Dağıtımı veya Özel Fonda Toplanması 606 V. Olumsuz Gelir Gider Farkının Kapatılması 607 İçtihatlar 607 Madde 39- Yedek akçe ayırımı 608 Madde 40- Ortak ve personel için yardım fonları 610 İçtihatlar 612 Madde 41- Gelir gider farkından ilk ayrılacak fonlar 612 Beşinci Bölüm KOOPERATİF ORGANLARI I- GENEL KURUL 615 Madde 42- Genel kurulun devredemeyeceği yetkileri 615 I. Genel Olarak 615 II. Genel Kurulun Devir ve Terk Edemeyeceği Görev ve Yetkiler 616 İçtihatlar 619 GENEL KURUL TOPLANTILARI 623 Madde 43- Çağrıya yetkisi olanlar 623 I. Genel Olarak 624 II. Genel Kurulu Toplantıya Çağırmaya Yetkili Olanlar 624 III. Çağrısız Genel Kurul Toplanması (KK.m.47 ve 98; TTK.m.416) 627 İçtihatlar 627 Madde 44-