İÇİNDEKİLER Önsöz ... v Giriş ... 1 Birinci Bölüm LİDERLİK VE MOTİVASYON 1.1. Liderlik ... 3 1.1.1. Liderlik Kavramı ... 3 1.1.2. Liderlik Yaklaşımları ... 4 1.1.2.1. Özellikler Yaklaşımı ... 5 1.1.2.2. Davranışsal Yaklaşım ... 5 1.1.2.2.1. Kurt Lewin’in Liderlik Tarzları ... 5 1.1.2.2.2. İşe Dönük ve İlişkiye Dönük Liderlik Tarzları ... 6 1.1.2.2.3. McGregor’un X Teorisi ve Y Teorisi... 8 1.1.2.2.4. Rensis Likert’in Sistem 1 – Sistem 4 Modeli ... 8 1.1.2.3. Durumsallık Yaklaşımı ... 9 1.1.2.3.1. Fred Fiedler’in Etkin Liderlik Modeli ... 9 1.1.2.3.2. Yol-Amaç Modeli ... 11 1.1.2.3.3. Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Modeli ... 13 1.1.2.4. Liderlikte Yeni Yaklaşımlar ... 16 1.1.2.4.1. Etkileşimci Liderlik ... 16 1.1.2.4.2. Dönüşümcü Liderlik ... 17 1.2. Motivasyon .... 18 1.2.1. Motivasyon Kavramı .... 18 1.2.2. Motivasyon Teorileri .... 19 1.2.2.1. Kapsam Teorileri .... 20 1.2.2.1.1. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi .... 20 1.2.2.1.2. Herzberg’in Çift Faktör Teorisi ... 21 1.2.2.1.3. Alderfer’in ERG Teorisi .... 23 viii 1.2.2.1.4. McClelland’ın Kazanılmış İhtiyaçlar Teorisi ....... 23 1.2.2.2. Süreç Teorileri ... 24 1.2.2.2.1. Bekleyiş Teorileri ... 25 1.2.2.2.1.1. Vroom’un Bekleyiş Teorisi ... 25 1.2.2.2.1.2. Lawler-Porter Modeli ... 27 1.2.2.2.2. Adams’ın Eşitlik Teorisi ... 28 1.2.3. Motivasyon Konusunda Liderin (Yöneticinin) Bilmesi Gereken Diğer Bilgiler ... 29 İkinci Bölüm LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ 2.1. Lider-Üye Etkileşimi Teorisi .... 31 2.1.1. Lider-Üye Etkileşiminin Temelleri ..... 32 2.1.1.1. Sosyal Mübadele Teorisi ... 32 2.1.1.2. Örgütlerde Gruplar ... 33 2.1.1.3. Sosyal Kimlik Teorisi ... 35 2.1.2. Lider-Üye Etkileşimi Gelişim Süreci .... 36 2.1.3. Lider-Üye Etkileşimi Kalitesinin Belirleyicileri .... 38 2.1.3.1. Liderin Özellikleri ... 38 2.1.3.2. Üyenin Özellikleri ... 39 2.1.3.3. Lider-Üye İlişkileri .... 40 2.1.4. Lider-Üye Etkileşimi Kalitesinin Ölçümü ... 42 2.1.5. Lider-Üye Etkileşiminin Sonuçları ... 43

Üçüncü Bölüm İŞYERİNDE MOBBİNG 3.1. İşyerinde Mobbing ... 45 3.1.1. Mobbing Kavramı ... 46 3.1.2. Mobbing Tanısında Kullanılan Parametreler ... 47 3.1.3. Mobbing Tipolojisi ... 50 3.1.4. Mobbingin Ortaya Çıkma Nedenleri ... 52 3.1.5. Mobbing Sürecinin Tarafları ... 53 ix 3.1.5.1. Mobbing Uygulayanlar ... 53 3.1.5.2. Mobbinge Maruz Kalanlar (Mağdurlar) .... 53 3.1.5.3. Mobbing İzleyicileri ... 54 3.1.6. Mobbing Türleri .... 54 3.1.6.1. Düşey Mobbing ... 54 3.1.6.2. Yatay Mobbing ... 54 3.1.6.3. Dikey Mobbing ... 54 3.1.7. Mobbingin Ölçümü ... 55 3.1.8. Mobbingin Sonuçları ... 55 3.1.9. Mobbingi Önleme .... 56 3.1.10. Mobbing Karşısında Bireysel Çözümler ..... 57 Dördüncü Bölüm MESLEKİ TÜKENMİŞLİK 4.1. Mesleki Tükenmişlik ... 59 4.1.1. Tükenmişlik Kavramı ... 59 4.1.2. Tükenmişlik ile İlgili Yaklaşımlar ... 60 4.1.2.1. Freudenberger’in Tükenmişlik Yaklaşımı..... 60 4.1.2.2. Maslach’ın Tükenmişlik Yaklaşımı ... 60 4.1.2.3. Golembiewski’nin Tükenmişlik Yaklaşımı .... 62 4.1.2.4. Cherniss’in Tükenmişlik Yaklaşımı .... 62 4.1.2.5. Edelvich ve Brodyky’in Tükenmişlik Yaklaşımı ...... 63 4.1.2.6. Pines ve Aronson’un Tükenmişlik Yaklaşımı .... 63 4.1.3. Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler.... 64 4.1.3.1. Bireysel Faktörler .... 64 4.1.3.1.1. Demografik Özellikler .... 64 4.1.3.1.2. Kişilik Özellikleri ... 65 4.1.3.2. Örgütsel Faktörler .... 65 4.1.3.2.1. İş Yükü-Kontrol (-Destek) Modeli ...... 65 4.1.3.2.2. Ödül ..... 71 4.1.3.2.3. Aidiyet .... 71 4.1.3.2.4. Adalet .... 72 4.1.3.2.5. Değer ... 72 x 4.1.4. Tükenmişliğin Ölçümü.... 72 4.1.5. Tükenmişliğin Sonuçları ... 73 Beşinci Bölüm LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ, İŞYERİNDE MOBBİNG VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİĞİN BAZI DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ 5.1. Lider-Üye Etkileşimi, Mobbing ve Tükenmişliğin Bazı Değişkenlerle İlişkisi ... 75 5.1.1. İş Performansı .... 75 5.1.2. İş Tatmini ... 77 5.1.3. Örgütsel Bağlılık ... 78 5.1.4. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı .... 80 5.1.5. Personeli Güçlendirme .... 82 5.1.6. İşten Ayrılma Niyeti ....84 Altıncı Bölüm LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ, İŞYERİNDE MOBBİNG VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİK İLİŞKİSİ: SPOR SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA 6.1. Lider-Üye Etkileşimi, Mobbing ve Tükenmişlik Değişkenleri Arasındaki İlişkiler ve Araştırma Hipotezleri .... 87 6.1.1. Lider-Üye Etkileşimi ve Mobbing İlişkisi .....87 6.1.2. Lider-Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisi ...... 87 6.1.3. Mobbing ve Tükenmişlik İlişkisi ...... 89 6.1.4. Lider-Üye Etkileşimi, Mobbing, Tükenmişlik İlişkisi ve Araştırma Hipotezleri .... 89 6.2. Araştırmanın Yöntemi .... 91 6.2.1. Araştırmanın Modeli ...... 91 6.2.2. Ölçme Araçları ve Örneklem .... 92 6.2.3. İstatistiksel Analiz ....94 6.3. Araştırmanın Bulguları .... 96 6.3.1. Demografik Özellikler .... 96 xi 6.3.2. Geçerlik ve Güvenirlik Analizi Sonuçları ...... 97 6.3.3. Korelasyon Analizi Sonuçları ..... 103 6.3.4. Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları ...... 105 6.4. Tartışma ve Sonuç ....107