Özet : - - Çalışmanın amacı, Türkiye'de uygulanan ihracat teşvikleri ile Doğu Karadeniz Bölgesinde faaliyet gösteren ihracatçı işletmelerin ihracat teşviklerini hangi düzeyde kullandığını tespit etmek ve işletmelerin organizasyon ve yönetim özellikleriyle olan ilişkisini ortaya koyabilmektir. - 1995 yılma kadar ana temasını doğrudan parasal ödemelerin, istisnalann ve düşük faizli kredilerin oluşturduğu ihracatı teşvik tedbirleri uygulanmıştır. Türkiye'nin 1994 yılında DTÖ'ne üye olması ve 1996 yılında Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği'nin tesis edilmesiyle birlikte doğrudan parasal teşvikler yürürlükten kaldınlmış ve uluslararası taahhütlere ters düşmeyecek ihracata yönelik devlet yardımlan yürürlüğe girmiştir. - Günümüzde Türkiye'de uygulanmakta olan ihracat teşvikleri; devlet yardımlan ve Türk Eximbank tarafından sağlanan kredi, sigorta ve garanti programları ile, dahilde ve hariçte işleme rejimleri, ihracat-ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde vergi, resim ve harç istisnası ve ihracatta KDV istisnasıdır. - Doğu Karadeniz Bölgesindeki ihracatçı işletmelerin ihracat teşviklerinden yararlanma düzeylerinin ölçülmesi amacına yönelik olarak, söz konusu bölgede (Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Giresun ve Ordu) 2003 yılında ihracat yapan işletmeler ana kütle olarak seçilmiş ve örnek büyüklüğü 140 işletme olarak belirlenmiştir. Belirlenen örneğe verileri toplamak amacıyla anket uygulanmış ve anket sonuçlan x (ki-kare) bağımsızlık testine göre değerlendirilmiştir. - Bu çalışma sonucunda. Doğu Karadeniz Bölgesinde faaliyet gösteren ihracatçı veya ihracatçı/imalatçı işletmelerin, Türkiye'de uygulanan ihracat teşviklerinden yalnızca tanmsal ürünlerde ihracat iadeleri, Türk Eximbank uygulamalan, dahilde ve hariçte işleme rejimleri ve vergi resim harç istisnasını kuUandıklan tespit edilmiştir. Çalışma konusu işletmelerin organizasyon özelikleri (personel sayısı, ciro büyüklüğü, faaliyet alanı (ihracatçı veya imalatçı/ihracatçı olup olmaması), sektör, ihracat yapılan ülke sayısı) ile ihracat teşviklerinden yararlanma durumu ve yönetim özellikleri (ilıracat tecrübesi, yabancı - - dil düzeyi) ile ihracat teşviklerinden yararlanma durumu arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. İhracat teşviklerinden yararlanan işletmelerin organizasyon özellikleri (personel sayısı, hukuki şekli, faaliyet alanı, sektör) ile yeterlilik algılamaları ve yönetim özellikleri (eğitim düzeyi) ile yeterlilik algılamalan arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, ihracat teşviklerinden yararlanmayan işletmelerin organizasyon özelikleri (personel sayısı, sektör, pazar araştırması durumu) ile ihracat teşviklerinden haberdarlığı ve yönetim özellikleri (yönetim tecrübesi, yabancı dil düzeyi) ile ihracat teşviklerinden haberdarlığı arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir. - - - Summary : - - The purpose of this study is to determine the export subsidies apphed in Turkey, and discover the relationship betvveen the extent to which export subsidies are made use of by the exporter companies in the Eastem Blacksea Region and the organization and administration properties of these companies. - Until 1995, the export subsidies simply have been apphed as direct monetary payments, exceptions and credit with ]ow interest rates. After the membership of Turkey to the WTO (World Trade Organization) in 1994 and agreement to the European custom union in 1996, direct monetary payments have been stopped and other govemment subsidies encouraged by International contracts have been put into practice. - Current export subsidies applied in Turkey are basically govemment supports, credit, Insurance and warranty programs by Türk Eximbank, intemal and extemal treatment regimes, and tax, fee and value added tax exceptions in exports, sales and deliveries counted as exports, and activities and services that provide foreign currency. - in order to determine how much the export subsidies are being utilized by the exporter firms in the Eastem Blacksea Region a case study covering 140 companies is being applied to be the companies that have exportation activities in 2003 in the region (Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Giresun and Ordu). A questionnaire has been applied to the companies, and results have been evaluated according to the y^ (chi square) test for independence. - This study shows that the exporter or exporter/manufacturer firms in the Eastem Blacksea Region only prefer to utilize Türk Eximbank programs, inward and outvvard processing regimes, and tax and fee exceptions for agricultural products. A correlation was observed between the organizational properties (number of personnel, endorsement size, activity domain -exporter or exporter/manufacturer-, sector of activity, and number of countries) and the level of usage of export subsidies of the companies in the studied case. - - There is a correlation between the organizational properties (number of personnel, legal State, activity domain, and sector of activity) of the exporter fırms that make use of the subsidies and perception of suffıciency, administration characteristics (level of education) and perception of suffıciency. Moreover, a correlation was determined betvveen the organizational properties (number of personnel, sector of activity, and state of market research) of the companies that do not make use of subsidies and their awareness of export subsidies, their administration characteristics (management experience, level of foreign language) and their awareness of export subsidies. -