Önsöz......................................................... ............................................................VII İçindekiler................................................... ........................................................... XI Kısaltmalar Cetveli......................................................... ....................................XV Giriş.......................................................... ................................................................ ..1 I. Genel Olarak Ceza Koşulu Kavramı........................................................ ....5 A. Amaç, Tanım ve Hukuki Nitelik ...........................................................5 1. Amaç........................................................... ...........................................5 2. Tanım.......................................................... ..........................................9 3. Hukuki Nitelik......................................................... .........................10 B. Ceza Koşulunun Unsurları ve Geçerlilik Şartları............................13 1. Unsurları...................................................... .......................................13 a. Bir Asıl Borcun Mevcut Olması .............................................13 aa. Ceza Koşulunun Fer'iliği..................................................13 aaa. Genel Olarak.......................................................... .....13 bbb. Fer'iliğin Sonuçları....................................................1 6 bb. Ceza Koşuluna Bağlanabilecek Borçlar........................ 23 aaa. Genel Olarak.......................................................... .... 23 bbb. Para Borçları Açısından .......................................... 23 ccc. Eksik Borçlar Açısından...........................................27 ddd. Koşula Bağlı Borçlar Açısından ............................ 28 eee. Ekonomik Değeri Bulunmayan Borçlar Açısından.................................................... .................29 fff. Ceza Koşuluna Bağlanacak Borçlar Açısından Getirilen Diğer Sınırlamalar................................. 30 b. Asıl Borçtan Ayrı Bir Edimin Mevcut Olması....................31 aa. Genel Olarak.......................................................... ..............31 bb. Ceza Koşulu Olarak Kararlaştırılabilecek Edimler....32 c. Tarafların Anlaşması..................................................... .......... 34 2. Ceza Koşulunun Geçerliliği................................................... ........35 a. Geçerlilik Şartları...................................................... ................35 b. Ceza Koşulunun Geçersizliğinin Asıl Borca Etkisi...........37 C. Ceza Koşulunun Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi ............... 38 1. Dönme Cezasından Ayırt Edilmesi ............................................ 38 2. Götürü Tazminattan Ayırt Edilmesi .......................................... 40 3. Temerrüt Faizinden Ayırt Edilmesi .............................................41 4. Vade Farkından Ayırt Edilmesi.....................................................43 5. Seçimlik Borç ve Seçimlik Yetkiden Ayırt Edilmesi................45 a. Seçimlik Borç Açısından.................................................... ......45 b. Seçimlik Yetki Açısından.................................................... .....47 D. Ceza Koşulunun Türleri ................................................................ ....... 48 1. İfa Yerine Talep Edilen Ceza Koşulu (alternatif ceza koşulu)........................................................ ........................................ 48 2. İfayla Birlikte Talep Edilen Ceza Koşulu (kümülatif ceza koşulu)........................................................ ................................51 E. Ceza Koşulunun Talep Edilebilirliği .................................................53 1. Talep Edilebilirliğin Koşulları ......................................................53 a. Asıl Borcun Muaccel Olması ..................................................53 b. Asıl Borcun İhlal Edilmesi ..................................................... 54 c. Borçlunun Kusurlu Olması .....................................................57 2. Ceza Koşulunun Muacceliyet Anı................................................61 II. Ceza Koşulunun Zarar ve Tazminatla İlişkisi.........................................65 A. Ceza Koşulunun Zarardan Bağımsızlığı............................................65 B. Zararın Ceza Koşulunu Aştığı Durumlarda Tazminat Talebi .....67 1. Genel Olarak.......................................................... ............................67 2. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Varlığı...........................................71 3. Asıl Borcun İhlali ile Zarar Arasında Uygun Nedensellik Bağının Bulunması .................................................. 72 4. Borçlunun Kusurunun Varlığı ve İspat....................................... 72 C. Tazminat ve Ceza Koşulunun Birlikte Talep Edilebilmesi Sorunu.......................................................... ..............................................75 1. Ceza Koşulu ile Birlikte Menfi Zararın Tazmini Talebi .........76 2. Ceza Koşulu ile Birlikte Müspet Zararın Tazmini Talebi ..... 77 D. Aşırı Ceza Koşulunun İndirilmesi ......................................................78 1. Genel Olarak Ceza Koşulunun İndirilmesi Kavramı ve İndirimin Amacı.......................................................... .....................78 2. İndirim Hakkının Hukuki Niteliği............................................. 82 a. Yenilik Doğuran Hak Görüşü ............................................... 83 b. İptal Edilebilirlik Görüşü ........................................................85 c. Kısmi Hükümsüzlük Görüşü ................................................ 86 aa. Düşey Kısmi Hükümsüzlük Görüşü ............................ 87 bb. Değiştirilmiş Kısmi Hükümsüzlük Görüşü ............... 88 d. Değerlendirme ................................................................ .......... 90 3. Ceza Koşulunun İndirilmesi İçin Aranan Şartlar ................... 92 a. Geçerli bir Ceza Koşulunun Bulunması ............................. 92 b. Ceza Koşulunun İfa Edilmemiş Olması ............................. 94 c. Ceza Koşulunun Aşırı Olması................................................98 aa. Genel Olarak.......................................................... ..............98 bb. Aşırılık Unsurunun Belirlenmesinde Kullanılacak Ölçütler..................................................... ..........................101 aaa. Alacaklının Menfaati............................................. 102 bbb. Borca Aykırılığın Objektif Ağırlığı .................... 105 ccc. Kusurun Ağırlığı .................................................... 106 ddd. Tarafların Ekonomik Durumu............................ 109 eee. Değerlendirme .........................................................110 cc. Aşırılığın Tespitinde Esas Alınacak An ......................110 d. İndirimin Yasaklanmamış Olması..................................... 113 aa. Sözleşmeyle Yasaklanması Sorunu.............................. 113 bb. Kanun Gereği Yasak Olması ..........................................114 cc. İndirim Talebinin Kanun Gereği Yasaklandığı Hallerde Genel İşlem Koşulu Denetimi......................116 e. Borçlunun Talebine Gerek Olmaması................................119 4. İndirim Miktarının Hesaplanması............................................ 122 E. Ceza Koşulunun Götürü Tazminat Anlaşmasıyla İlişkisi..........124 1. Götürü Tazminat Anlaşması ......................................................124 a. Amaç ve Tanım.......................................................... .............124 b. Hukuki Nitelik ve Götürü Tazminat Anlaşmasının Hükümleri..................................................... ........................... 125 2. Götürü Tazminat Anlaşması ve Ceza Koşulunun Ayırt Edilmesi........................................................ ................................... 127 a. Genel Olarak.......................................................... .................. 127 b.

Götürü Tazminat Anlaşması ve Ceza Koşulu Arasındaki Farklar......................................................... ......... 129 3. Götürü Tazminat Anlaşması ve Ceza Koşulunun Ayırt Edilmesinin Sonuçları..................................................... ............. 132 4.

Anglo-Amerikan Hukuku Açısından Ceza Koşulu ve Götürü Tazminat Anlaşması Ayrımının Önemi ................... 134 a. Genel Olarak.......................................................... .................. 134 b. İngiliz Hukuku'ndaki Gelişmeler....................................... 136 aa. Geleneksel Yaklaşım...................................................... . 137 bb. Modern Yaklaşım...................................................... ....... 139 aaa. Genel Olarak.......................................................... .. 139 bbb. Cavendish Square Holdings BV v Makdessi ........ 140 ccc. Parkingeye LTD v Beavis ........................................141 ddd. Yüksek Mahkeme Kararı ........................................ 142 Sonuç.......................................................... ........................................................... 145 Kaynakça ................................................................ .............................................. 151