İçindekiler GİRİŞ-1 BİRİNCİ KISIM AVRUPA BİRLİĞİ SÖZLEŞMEHUKUKUNUN TEMELLERİ BİRİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ SÖZLEŞME HUKUKU DÜZENİ I. -Giriş Açıklamaları-5 II. -Avrupa Birliği Hukuk Düzeninin Genel Yapısı-5 III. -Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları-8 A. -Genel Olarak-8 B. -Birincil Hukuk Kaynakları-9 1. -Kurucu Antlaşmalar, Tadil Antlaşmaları, Ekler ve Protokoller-9 2. -Avrupa Birliği Temel Hakları-11 3. -Avrupa Konseyi ve Konsey Kararları-13 4. -Yazılı Olmayan Birincil Hukuk Kuralları-14 a. -Örf ve Adet Hukuku-14 b. -Hukukun Genel İlkeleri-14 C. -Uluslararası Hukuk-18 1. -Avrupa Birliği’nin Taraf Olduğu Uluslararası Antlaşmalar-18 2. -Uluslararası Örgüt Kararları-18 3. -Uluslararası Örf ve Adet Hukuk Kuralları-18 D. -İkincil Hukuk Kaynakları-19 E. -Üye Devletlerin Kendi Aralarında ya da Üçüncü Kişiler ile Yaptıkları Anlaşmalar-21 F. -Esnek Hukuk-22 IV. -İkincil Hukuk Kuralları-23 A. -Genel Olarak-23 B. -Tüzükler-24 C. -Yönergeler-25 1. -Genel Olarak-25 2. -Yönergelerin Etkili Şekilde Yürürlüğe Konulması Yükümlülüğü-27 3. -Yönergeye Uygun Yorum Yapma Yükümlülüğü-27 4. -Yönergelerin Doğrudan Etkisi-31 D. -Kararlar-35 E. -Tavsiye ve Görüşler-36 F. -Diğer Kurallar-36 1. -Kurumlar Arası Sözleşmeler-36 2. -Delege Kurallar-37 3. -Uygulama Kuralları-38 4. -Adsız Hukukî Tasarruflar-40 5. -Ortak Dış ve Güvenlik Politikası Alanındaki Hukukî Tasarruflar-41 6. -Siyasi Kararlar, Açıklamalar ve Eylem Programları-42 V. -Avrupa Birliği Hukuku - Ulusal Hukuk İlişkisi-43 A. -Genel Olarak-43 B. -Avrupa Birliği Hukukunun İlkesel Üstünlüğü-44 C. -AB Hukukunun Ulusal Hukuk ile İç İçe Geçmesi-49 VI. -Avrupa Birliği’nin (Düzenleme Yapma) Yetkileri-50 A. -Yetkilerin Niteliği-50 B. -Yetkilerin Kapsamı ve Kullanılmasına İlişkin İlkeler-51 C. -Yetkilerin Türleri-52 1. -Münhasır Yetki Alanları-52 2. -Paylaşılan/Yarışan Yetki Alanları-52 3. -Üye Devletlerin Faaliyetlerini Destekleyici, Koordine Edici ve Tamamlayıcı Yetki Alanları-53 4. -Paralel Yetki Alanları-53 5. -Ekonomi, İstihdam ve Sosyal Politikalarının Koordinasyonu Yetkileri-54 6. -Ortak Dış ve Güvenlik Politikasını Belirleme Yetkileri-54 7. -Tamamlayıcı Yetkiler-54 D. -Birincil Hukuk Kaynaklarında Sözleşme Hukukuna İlişkin Hükümler-55 1. -Kurucu Antlaşmalarda Yer Alan Sözleşme Hukukuna İlişkin Hükümler-55 a. -Genel Olarak-55 b. -ABİ Antlaşması’nın Doğrudan Sözleşme Hukukunu İlgilendiren Düzenleme Alanları-56 1)-Ayrımcılığa Karşı Koruma-56 2)-Hukukî Konularda Adli İşbirliği-57 3)-Rekabetin Korunması-57 4)-İç Pazar Hukuk Uyumlaştırması-58 5)-İş Yaşamında Kadın-Erkek Eşitliği-58 6)-Tüketicinin Korunması-59 c. -ABİ Antlaşması’nın Ulusal Sözleşme Hukuku Kurallarını Sınırlayıcı Şekilde Etkileyen Hükümleri Olarak Serbest Dolaşım Kuralları-61 2. -Avrupa Birliği Temel Hakları-67 a. -Avrupa Birliği Temel Hak Korumasının Temelleri-67 b. -Sözleşme Hukuku Açısından Önem Arz Eden Temel Haklar-67 1)-Mülkiyet Hakkı-68 2)-Girişim Özgürlüğü-68 3)-Tüketicinin Korunması-69 4)-İrade Serbestisinin ve Sözleşme Özgürlüğünün Korunması-69 c. -Temel Hakların Üçüncü Kişilere Etkisi-70 E. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunu Düzenleme Araçları-70 1. -Genel Olarak-70 2. -Uygulamada Başvurulan Araçlar-71 VII. -Avrupa Birliği Hukuk Kurallarının Kabul Edilmesinin Usul ve Esasları-73 VIII. -Avrupa Birliği Hukuk Kurallarının Uygulanması-77 İKİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR, HUKUK BİRLEŞTİRİLMESİFAALİYETLERİ ve TARİHSEL GELİŞİME GENEL BAKIŞ I. --Avrupa Birliği Sözleşme Hukuku- Kavramı-79 A. -Tanım-79 B. -Sınırlandırma-79 II. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukuku Alanında Hukuk Birleştirilmesi Faaliyetleri-85 A. -Genel Yapısal Çerçeve-85 1. -Hukuk Birleştirilmesi Kavramı-85 2. -Hukuk Birleştirilmesi Şekilleri-85 a. -Hukukun Kanunlaştırma Yoluyla (Hedefli Bir Şekilde) Birleştirilmesi-86 1)-Tam Hukuk Birleştirilmesi (Tek Tipleştirme)-86 2)-Hukuk Yakınlaştırılması (Uyumlaştırma)-86 b. -Hukukun Kanunlaştırma Dışı Yollarla Birleştirilmesi-87 1)-Genel Olarak-87 2)-Türleri-89 a)-Sistematik Bilimsel Hukuk Derlemeleri-89 b)-Model Kanunlar-90 c)-Genel Hukuk İlkeleri-92 d)-Bireyler Tarafından Yapılan Hukuk Birleştirilmesi-92 e)-Hukukun Kendiliğinden Birleşmesi-94 c. -Ara Değerlendirme-94 3. -Hukukun Birleştirilmesi Çabalarına İlişkin Olumsuz Yaklaşımlar-95 4. -Genel Değerlendirme-97 B. -Avrupa (Birliği) Sözleşme Hukukunun Oluşturulmasına İlişkin Metodik Yaklaşımlar-99 III. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunun Tarihsel Gelişimine Genel Bakış-104 A. -Genel Seyir-104 B. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunun Düzenlenmesine İlişkin Faaliyetler-106 1. -Kabul Edilen Düzenlemeler-106 a. -Genel Olarak-106 b. -Tüketici Hukuku Alanında Kabul Edilen Düzenlemeler-109 c. -Diğer Maddi Alanlarda Kabul Edilen Düzenlemeler-117 d. -Milletlerarası Özel Hukuk Alanına İlişkin Düzenlemeler-117 2. -Avrupa (Birliği) Sözleşme Hukuku Kodifikasyonuna İlişkin Faaliyetler-119 a. -Bilimsel Faaliyetler-120 1)-Genel Olarak-120 2)-Önemli Bilimsel Çalışmalar-121 a)-Avrupa Sözleşme Hukuku İlkeleri-121 b)-Avrupa Sözleşme Kodu - Ön taslak-123 c)-Ortak Referans Çerçevesi Taslağı-123 b. -Yasama Faaliyetleri-127 1)-Tüketici Hukuku Müktesebatı ve Referans Çerçevesinin Hazırlanmasına Kadarki Gelişmeler-128 a)-Başlangıç Dönemi-128 b)-Komisyon’un İlk Tebliği-129 c)-Komisyon’un İkinci Tebliği-132 d)-Komisyon’un Üçüncü Tebliği-133 e)-Komisyon’un Avrupa Sözleşme Hukukuna ve Topluluk Müktesebatının Gözden Geçirilmesine İlişkin 23. 09. 2005 Tarihli İlk Yıllık İlerleme Raporu ve Avrupa Parlamentosu ile Konseyin Reaksiyonları-134 f)-Komisyon’un Ortak Referans Çerçevesi’ne İlişkin 25. 07. 2007 Tarihli İkinci İlerleme Raporu-135 2)-Müktesebatın Derlenmesi ve Referans Çerçevesi-136 a)-Yaklaşım, Usul ve Süreç-136 b)-Tüketici Müktesebatının Hazırlanması-138 c)-Ortak Referans Çerçevesi’nin Hazırlanması-139 3)-AB Kurumlarının Müktesebatın Gözden Geçirilmesine ve Avrupa Sözleşme Hukukuna İlişkin Diğer Adımları-141 a)-Müktesebat Derlemesinin Değerlendirilmesi Tüketici Hakları Yönergesinin Hazırlanması-141 i)-Topluluk Tüketicinin Korunması Müktesebatının Gözden Geçirilmesi Hakkında 08. 02. 2007 Tarihli Yeşil Kitap-141 ii)-Tüketici Hakları Yönergesi’nin Kabul Edilmesi-142 b)-Ortak Referans Çerçevesi’nin Değerlendirilmesi Seçimlik Enstrümân Olarak Avrupa Sözleşme Hukuku İlkeleri-143 i)--Tüketiciler ve Müteşebbisler İçin Avrupa Sözleşme Hukukunun Getirilmesine İlişkin Seçenekler- Hakkında 01. 07. 2010 Tarihli Yeşil Kitap-143 ii)-Yapılabilirlilik Araştırması’nın Yayımlanması-145 c)-Genel Bakış-146 5)-Ortak Avrupa Satım Hukukuna İlişkin Tüzük Önerisi-147 a)-Genel Olarak-147 b)-Önerinin Yasalaşma Süreci-148 c)-Öneri’nin Genel Çerçevesi-149 i)-Amaç ve Konusu-149 ii)-İçeriği-150 d)-Ortak Avrupa Satım Hukukunun Uygulanma Esasları-154 i)-Alternatif Bir Ortak Düzenleme Olarak Uygulanma-155 ii)-Seçimlik Bir Sistem Olarak Uygulanma-155 iii)-Uygulanma Alanı-158 iv)-Asgari Koruma Kaydı Temelinde Uygulanma-160 v)-Kapsamlı Bir Düzenleme Olarak Uygulanma-161 vi)-Uluslararası Alanda da Uygulanabilme-161 e)-Ortak Avrupa Satım Hukukunun Müktesebatla İlişkisi-162 f)-Ortak Avrupa Satım Hukukuna İlişkin Destekleyici Önlemler-163 g)-Tüzük Önerisi’ne Yapılan Eleştiriler-164 i)-Düzenlemenin Seçimlik Olmasına Yönelik Eleştiriler-164 ii)-Düzenlemenin İç Pazarı Teşvik Edeceği Argümânına Yönelik Eleştiriler-165 iii)-Düzenlemenin Yetki Dayanağına Yönelik Eleştiriler-166 iv)-Düzenlemenin Uygulanma Alanına Yönelik Eleştiriler-168 v)-Düzenlemenin Hukukî Güvenlik Sorunları Çıkaracağına Yönelik Eleştiriler-169 ğ)-Sonuç-170 6)-Düzenleme Yapılması Planlanan Alanlar-173 a)-Sigorta Sözleşmesi Alanı-173 b)-Çevrim İçi Bilgi Dağıtımı Sözleşmesi Alanı-174 c)-Dijital Sözleşme Alanı-175

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ SÖZLEŞME HUKUKUNUNGENEL GÖRÜNÜMÜ (KAPSAMI), DÜZENLEME AMAÇLARI, İŞLEVLERİ VE GENEL İLKELERİ I. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukuku Alanının Genel Görünümü ve Kapsamı-177 II. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunun Düzenleme Amaçları-182 A. -Genel Mülahazalar-182 B. -İç Pazarı Gerçekleştirme Amacı-183 C. -Rekabeti Koruma Amacı-183 D. -Kişisel Davranışları Yönlendirme Amacı-184 1. -Sözleşme Hukukunda Koruyucu Eğilimler-184 2. -Sözleşme Hukuku İle Davranış Yönlendirilmesi-185 III. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunun (Düzenleme) İşlevleri-185 A. -Tüketici Hukuku Olarak İşlev Görme-185 B. -Müteşebbis/Müşteri Hukuku Olarak İşlev Görme-190 1. -Genel Olarak-190 2. -İlgili Düzenlemeler-191 a. -Mali Güvencelere İlişkin Düzenleme-191 b. -Zayıf Tarafın Korunmasına İlişkin Düzenlemeler: Küçük İşletmeler Yasası ve B2B Sözleşmeleri Alanındaki Müktesebat-192 c. -Sözleşme Edimi Alacaklısının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler-193 d. -Sözleşme Edimi Alacaklısı Olarak Müşteri Korumasına İlişkin Düzenlemeler-193 1)-Genel Hizmet Sunumu Yönergesi-194 2)-Sigorta Hukuku Alanındaki Yönergeler-195 3)-Elektronik Ticari Dolaşım Yönergesi (E-Ticaret)-196 4)-Mali Araçlar Piyasasına İlişkin Yönerge-196 5)-Ödeme Hizmetleri Yönergesi-198 e. -Sözleşmeye Dayalı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukukun Belirlenmesine ilişkin Roma I Tüzüğü-198 f. -Ortak Avrupa Satım Hukukuna İlişkin Tüzük Önerisi-199 IV. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukuku İlkeleri-200 A. -Sözleşme Özgürlüğü-200 B. -Sözleşmenin Bağlayıcılığı İlkesi-203 1. -Avrupa Birliği Hukukunda Ahde Vefa İlkesi-203 2. -Sözleşme Özgürlüğünün Gerekli Tamamlaması Olarak Akdî Bağlayıcı Etki-204 3. -Değerlendirme-205 4. -Hukukî İlke Olarak Tüketici Beyanından Cayılabilirlilik-206 a. -Bağlayıcı Etki ve Güvenin Korunması-206 b. -Tüketici Sözleşmesinden Cayabilme ve Güvenin Korunması-206 c. -Cayılabilir Olmanın Müteşebbis Menfaati Mülahazalarıyla Sınırlandırılması-207 5. -Özet-207 C. -Bilgilendirme İlkesi-Şeffaflık Kuralı-207 1. -Hukukî İlke Olarak Bilgilendirme-207 2. -Bilgilendirmenin Diğer Koruma Araçları Karşısında Önceliği-209 3. -Yazılı Hukukun Ötesinde Bilgilendirme Gerekliliği-210 4. -Uzlaşma İlkesinin Karşıtı Olarak Bilgilendirme Modeli-210 a. -Bilgilendirme İlkesinin Çıktısı Olarak Şekli Bağlanma ve Cayma Hakkı-210 b. -Bilgilendirme İlkesi ile Uzlaşma İlkesi İlişkisi-210 5. -Tüketici Sözleşmesi Hukuku İlkesi Olarak Şeffaflık-211 6. -Özet-212 D. -Eşit Muamele İlkesi veya Ayrımcılık Yasağı-213 1. -Yazılı Hukukta Eşit Muamele-213 2. -Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkesi Olarak Eşit Muamele-214 E. -Hukukî İlke Olarak Tüketicinin Korunması-214 F. -Haklı Beklentiler İlkesi-215 1. -Tüketici Güveni ve Beklentileri-215 2. -Tüketici Sözleşmesi Hukukunda Haklı Beklentiler Kavramı-216 a. -Düzenlemelerde Haklı Beklentiler-216 b. -Adalet Divanı İçtihatlarında Haklı Beklentiler-219 3. -Haklı Beklentiler İlkesinin Diğer Hukuk İlkelerinden Sınırlandırılması-219 4. -Sözleşme Hukukunda Haklı Beklentiler İlkesinin Etkileri-220 a. -Haklı Beklentilere Yöneltilen Hak-220 b. -Avrupa Birliği Sözleşme Hukukunun Yorum İlkesi Olarak Haklı Beklentiler-220 c. -Sözleşme Yorumuna Etki-221 5. -Özet-222 G. -Akdî Dayanışma İlkesi-222 Ğ. -Zararın Kapsamlı Şekilde Tazmini İlkesi-223 1. -Zararı Tazmin Yükümlülüğü-223 2. -Tazmin Yükümlülüğü Gerektiren Zararların Kapsamlı Şekilde Tazmini-224 a. -Genel Olarak-224 b. -Gayri Maddi Zararların Tazmini-225 H. -Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı-226 İ. -Genel Dürüstlük İlkesi-226 İKİNCİ KISIM AVRUPA BİRLİĞİSÖZLEŞME HUKUKU KURALLARI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SÖZLEŞMENİN KURULMASINA VE GEÇERLİLİĞİNEİLİŞKİN MADDİ KURALLAR I. -Sözleşmenin Kurulması-231 II. -Sözleşmenin Kuruluş Şekilleri-234 III. -Sözleşmenin Geçerliliğine İlişkin Koşullar/Kurallar-236 A. -Genel Olarak-236 B. -Geçerlilik Koşulu Olarak Eşit Muamele-237 C. -Geçerliliğe İlişkin Kurallar-237 D. -Özet-238 IV. -Özel Bilgilendirme Yükümlülüklerinin Sözleşmenin Kurulmasına Etkisi-238 A. -Bilgilendirmenin Sözleşme İçin Önemi-238 B. -Mesafeli İşlem Yoluyla veya İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Bilgilendirme Yükümlülükleri-239 C. -Elektronik İşlem Dolaşımında Bilgilendirme Yükümlülükleri-240 D. -Diğer Sözleşmelerde Bilgilendirme Yükümlülükleri-240 V. -Sözleşmeye İlişkin Şekil Kuralları-242 VI. -Cayma Hakkı-243 A. -Mahiyeti-243 B. -Sözleşme Özgürlüğü ve Kişisel Sorumluluk İle İlişkisi-244 C. -Hukuk Politikası Değerlendirmesi-245 D. -Avrupa Birliği Düzenlemelerine Genel Bakış-245 1. -Genel Olarak-245 2. -Tüketici Hakları Yönergesi’nde Cayma Hakkı-246 a. -Cayma Hakkının Uygulanma Alanı ve Haklı Kılınması-246 1)-Mesafeli İşlem Yoluyla Kurulan Sözleşmelerde Cayma Hakkı-247 2)-İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Cayma Hakkı-248 3)-Cayma Hakkının İstisnaları-249 b. -Cayma Hakkının Koruma Sistemi-251 1)-Genel Bakış-251 2)-Bilgi Verme Yükümlülüğü-251 3)-Maddi Unsursuzluk, Gerekçelendirme ve Şekil Serbestliği-253 4)-Cayma Süresi-254 5)-Caymanın Sonuçları-255 a)-Genel Olarak-255 b)-Ödemelerin İadesi-255 c)-Malların İadesi-256 d)-Değer Kaybı Sorumluluğu-257 e)-Yararlanma Tazminatı-258 f)-Cayma Süresinin Sona Ermesinden Önce Edimlerin Ücretlendirilmesi-259 g)-Bağımlı (Yan) Sözleşmeler-260 3. -Mesafeli İşlem Yoluyla Sağlanan Mali Hizmetler Yönergesi’nin Cayma Sistemi-260 BEŞİNCİ BÖLÜM SÖZLEŞMENİN YORUMUNA VE İÇERİĞİNEİLİŞKİN MADDİ KURALLAR I. -Genel Olarak-263 II. -Sözleşme Yorumu-263 A. -Genel Yorum İlkeleri-264 B. -Belirsizlik Kuralı-265 C. -Yorumda Dilsel Farklılar Sorunu-268 III. -Sözleşme Öncesinde Belirtilen Hususlarla Bağlılık-268 A. -Düzenlemelere Genel Bakış-269 B. -Temel Düşünceler-271 IV. -Tüketicilerin Ürün Fiyatı Bilgisinde Korunması-272 V. -Sözleşme Hukukuna İlişkin Bilgilendirme Yükümlülükleri-274 A. -Dar Anlamdaki Bilgilendirme Yükümlülükleri-274 B. -Bilgi Verme Yükümlülükleri-275 C. -İspat Yükümlülükleri-275 VI. -Sözleşme İçeriğine İlişkin Hükümler-276 A. -Teslim Anı ve Satımda Gecikme Yüzünden Sözleşmeden Dönme-276 B. -Belirli Ödeme Araçlarını Kullanma Ücreti-277 C. -Mal Satımında Hasarın Geçişi-278 D. -Telefonla İletişim Masrafları-278 VII. -Sözleşme İçeriğinin Denetimi-279 A. -Genel Olarak-279 B. -Kötüye Kullanılabilir Koşullar Yönergesi’ne Göre İçerik Denetimi-281 1. -Temeller-281 2. -Yönergenin Koruma Amacı-283 3. -Yönergenin Uygulanma Alanı-284 a. -Şahsi Uygulanma Alanı-284 b. -Maddi Uygulanma Alanı-284 c. -İstisna Alanı: Bağlayıcı Hukuk Kuralları-286 4. -Koşul Denetimleri-287 a. -Dahillik Denetimi-287 b. -Şeffaflık Yükümlülüğü Denetimi-293 c. -İçerik Denetimi-297 1)-İstisna Alanları-297 a)-Uygulanması Gereken Hukuksal Düzenlemeyi Tekrarlayan Koşullar İçerik Denetimine Tabi Olmaması-298 b)-Edim veya Karşı Edimi Belirleyen Koşulların Denetlenememesi-299 c)-Açık ve Anlaşılır Koşulların Genel Olarak Koşul Denetiminden İstisna Tutulması Sorunu-302 2)-Avrupa Birliği Hükümlerinin Özerk Şekilde Yorumlanması Meselesi-303 3)-Kötüye Kullanılabilirliğin Saptanması-304 a)-Temel Konsept-304 b)-Denetim Ölçütleri-306 c)-Maddi Olayda Hüküm Verme-311 4)-Kötüye Kullanılabilirliğin Hukukî Sonuçları-313 C. -Diğer Düzenlemelerde Öngörülen Koşul Yasakları-315 D. -Koşul Denetiminin Gerçekleştirilmesi-316 1. -Genel Olarak-316 2. -Bağlamazlığın Re’sen Tespiti-316 3. -Kurumsal Davalar-317 ALTINCI BÖLÜM SÖZLEŞME SORUMLULUĞUNA İLİŞKİNMADDİ KURALLAR I. -Hukukî Sonuç Alanının Ulusal Hukuka Bırakılması-319 II. -Bilgilendirme Yükümlülüklerinin İhlalinde Sorumluluk-319 III. -Eşit Muamele Yükümlülüklerinin İhlalinde Sorumluluk-320 IV. -Gecikme (Temerrüt) Sorumluluğu-321 A. -İfa Sürelerine ve Gecikmeye İlişkin Kurallar-321 B. -Ödeme Temerrüdü Yönergesi-322 1. -Genel Olarak-322 2. -Yönerge’nin Uygulanma Alanı ve Önemli Unsurları-325 3. -Ulusal Hukuka Aktarmada Sapmalar-327 V. -Mal Satımında Ayıba Karşı Tekeffül Sorumluluğu-329 A. -Genel Olarak-329 B. -Tüketim Mallarının Satımı Yönergesi-329 1. -Genel Olarak-329 2. -Malın Sözleşmeye Uygunluğu-330 a. -Ön Düşünceler-330 b. -Anlaşmalarda Alıcının Beklentileri-331 c. --Makul Şekilde- Kavramı-332 d. -Alıcı Beklentileri ve Sözleşmeye Uygunluk-334 e. -