İçindekiler Önsöz 7 Teşekkür 9 Kısaltmalar 17 GİRİŞ 21 BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL AÇIKLAMALAR, YASAL DÜZENLEMELER, DÜZENLEMELERİN TARİHİ GELİŞİMİ I. DENETÇİ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ESKİ VE YENİ DÜZENLEMELER 27 A. Türk Hukukunda Denetçi Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 27 1. 6762 Sayılı Eski Ticaret Kanunu 27 2. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 29 3. 660 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname 30 4. Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ 30 5. Bağımsız Denetim Yönetmeliği 32 B. Alman Hukukunda Denetçinin Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 32 1. Denetçinin Sorumluluğuna İlişkin İlk Yasal Düzenlemeler 32 a. PSOK'da ve Alm. TK'da İlk Düzenlemeler 33 b. İlk Düzenlemelerin Genişletilmesi 33 c. Sorumluluğun Genişletilmesi 34 d. Alman Bilanço Yönergesi Kanunu 34 e. Şirketlere İlişkin Kontrol ve Şeffaflık Hakkında Kanun 34 2. Alman Ticaret Kanunu 35 3. Alman Denetçiler Enstitüsü Denetim Standartları 35 a. Rapor ve Diğer Tebliğler 35 b. Bağlayıcılığı 36 4. Uluslararası Meslek Örgütlerinin Resmi Tebliğleri 36 5. Denetçiler Hakkında Kanun 37 6. Denetçilerin ve Yeminli Muhasebecilerin Meslek Yönetmeliği (Alm. DYMMY) 38 a. Denetçiler Odası'nın Yönetmelik Çıkarma Yetkisi 38 b. Yönetmeliğin Hukuki Niteliği 38 C. Mukayese 39 İKİNCİ BÖLÜM: DENETÇİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE GÖREVLERİ, YÜKÜMLÜLÜK KAVRAMININ ANLAMI, KAPSAMI VE UNSURLARI I. DENETÇİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 41 A. Genel Olarak 41 B. Davranış Yükümlüsü 42 1. Denetçi 42 a. Türk Hukuku 42 b. Alman Hukuku 43 2. Özel Denetçi 44 a. Özel Denetçi Atanmasının Şartları 45 b. Özel Denetçinin Sır Saklama Yükümlülüğüne İlişkin Düzenlemeler 48 3. Denetçi Yardımcıları 49 4. Bağımsız Denetim Kuruluşları 50 a. Türk Hukuku 50 b. Alman Hukuku 51 C. Davranış Yükümlülüğünün Muhatabı 52 1. Şirket ve Bağlı Şirketin Sırları 52 2. Üçüncü Kişilerin Sırları 54 D. Yükümlülük Kavramının Anlamı ve Kapsamı 54 1. Alman Hukukunda "Yüküm" Kavramının Kapsamına İlişkin Görüşler 55 a. Hükümde Sayılı Yükümlülükler 55 b. Her Türlü Görev İhlalinden Sorumluluk 56 c. Denetimin Temel Davranış Yükümü Olması d. Sonuç 57 2. Türk Hukukunda "Yüküm" Kavramının Kapsamına İlişkin Görüşler 58 a. Kaynak Hukuktaki Hakim Görüşün Uygulanması 58 b. Yüküm Kavramının Sadece "Sır Saklama Yükümlülüğü"nü Kapsaması 59 c. Dürüstlük Ve Tarafsızlık Yükümlülüklerinin Kanuni Görev Olarak Değerlendirilmemesi 60 d. Sonuç 61 3. Mukayese 62 4. İhtiyari Denetimde Yükümlülüğün Kapsamı 63 E. Denetçi Yükümlülüğünün Kapsamı 63 1. Denetim Faaliyetinin Dürüst Bir Şekilde Yapılması 63 a. Türk Hukukunda "Dürüstlüğün" Tanımı 63 b. Alman Hukukunda Dürüstlüğün Tanımı 65 2. Denetim Faaliyetinin "Tarafsız" Bir Şekilde Yürütülmesi 68 a. Tarafsızlık Kavramı 68 b. Mesleki Yükümlülük 69 c. Bağımsız Denetim 69 d. Denetçi Olamayacak Kişiler 70 e. Tarafsızlığı Ortadan Kaldıran Haller 71 3. Sır Saklama Yükümlülüğü 78 a. Sır Kavramı 79 b. Mesleki Yükümlülük 79 c. Sır Saklama Yükümlülüğünün Gerekliliği 79 d. Sır Saklama Yükümlülüğünün Kapsamı 80 4. Sır Saklama Yükümlülüğünün İstisnaları 81 a. Bilgi Verme Yükümlülüğü 81 b. Konuşma Hakkı 84 c. Sırrın Açıklanabileceğine İlişkin İzin 85 d. Haklı Menfaat 87 e. Kamusal Saldırı 89 f. Tanıklıktan Çekinme Hakkı 89 5. İş ve İşletme Sırlarını İzinsiz Olarak Kullanmama Yükümlülüğü 90 a. İş ve İşletme Sırları 91 b. İş ve İşletme Sırlarının Kullanılması 92 c. Mesleki Yükümlülük 94 F. Davranış Yükümlülüğünün Süresi 94 1. Dürüstlük Ve Tarafsızlık Yükümlülükleri 94 2. Sır Saklama Yükümlülüğü 95 G. Mukayese 96 II. GÖREV İHLALİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 97 A. Tazminat Sorumluluğu 97 1. Hukuka Aykırılık 97 2. Kusur 98 a. Kusurun Türleri 98 b. İspat Yükü 99 c. Kusurun Aranmadığı Haller 101 d. Zarar Görenin Kusuru 101 3. Zarar 103 4. Nedensellik Bağı 104 B. Davanın Tarafları 105 1. Davacı 105 2. Davalı 107 C. Müteselsil Sorumluluk 108 1. Genel Olarak 108 2. Farklılaştırılmış Teselsül 109 D. Görevli ve Yetkili Mahkemeler 110 1. Görevli Mahkeme 110 2. Yetkili Mahkeme 111 E. Zamanaşımı 112 1. Türk Hukukunda Zamanaşımı Süreleri 112 a. TTK Gereğince Zamanaşımı 112 b. TCK Gereğince Zamanaşımı 114 2. Alman Hukukunda Zamanaşımı Süreleri 118 a. Alm. TK Gereğince Zamanaşımı 118 b. Alman Hukukunda Denetçinin Cezai Sorumluluğu 120 F. İhtiyari Denetimlerde İhlalin Sonucu 123 G. Görev İhlalinin Diğer Hukuki Sonuçları 123 1. Türk Hukuku 123 a. Görevden Alma 123 b. Faaliyet İzninin Askıya Alınması 125 2. Alman Hukuku 125 a. Atamanın Hükümsüzlüğü 125 b. Meslek Hukuku Yaptırımları 126 H. Mukayese 126 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: AB, TÜRK VE ALMAN HUKUKU BAKIMINDAN SORUMLULUĞUN SINIRLANMASI I. SORUMLULUĞUN SINIRLANMASI 129 A. Genel Olarak 129 B. AB Hukuku Açısından Sorumluluğunun Sınırlanması 129 1. Yapı Yönergesi 130 2. Avrupa Anonim Şirketleri Tüzüğü 130 3. Beşinci Yönerge Önerisi 131 4. Hizmet Sorumluluğu Yönergesi 131 5. "Yeşil Kitap" - Grünbuch 132 6. AB Komisyonu Bildirisi 134 7. Denetçiler Yönergesi 135 8. Forum 137 9. London Economics Araştırması ve AB Komisyonunun Müzakeresi 137 a. Üst Sınırın Belirlenmesi 138 b. Üst Sınırın Şirket Büyüklüğüne Göre Belilenmesi 138 c. Üst Sınırın Denetim Ücretine Göre Belirlenmesi 138 d. Nispi Sorumluluk İlkesi 139 10. AB Komisyonunun Sorumluluğun Sınırlanması Hakkında Tavsiyesi 139 a. Üst Sınırın Belirlenmesi veya Üst Sınırın Hesaplanması için Bir Formülün Belirlenmesi 140 b. Üst Sınırın Kusura Göre Belirlenmesi 141 c. Üst Sınırın Sözleşme ile Belirlenmesi 141 C. Türk Hukuku Açısından Sorumluluğun Sınırlanması 142 1. Sorumluluğun Kanunen Sınırlanması 142 a. Üst Sınır 142 b. Üst Sınırın Belirlenmesi Açısından Kusurun Türü 142 c. Üst Sınırın Denetim Türüne Göre Belirlenmesi 143 2. Sorumluluğun Sözleşme ile Kaldırılması ve Daraltılması Yasağı 143 3. Mesleki Sorumluluk Sigortası 144 D. Alman Hukuku Açısından Sorumluluğun Sınırlanması 145 1. Sorumluluğun Kanunen Sınırlanması 145 2. Sorumluluğun Sözleşme ile Sınırlanması 146 3. Mesleki Sorumluluk Sigortası 147 a. Sigorta Yaptırma Yükümlülüğü 147 b. Asgari Sigorta Bedeli 148 4. İhtiyari Denetimde Sorumluluğun Sınırlanması 149 E. Mukayese 149 VI. SONUÇ 150 Kaynakça 159