Küreselleşmenin zirveye taşıdığı rekabet olgusunun ülkeler arasında kıyasıya yarışa neden olduğu alanlardan birisi de hiç kuşkusuz ki doğrudan yabancı sermaye yatırımlarıdır. Politika yapıcılar böylesi yatırımların beraberinde getirdiği “know-how transferi”, “döviz girdisi”, “istihdama katkı” gibi olumlu dışsallıklarını hesaba katarak, ülkelerinin doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına ev sahipliği yapmaları arzusundadırlar. Diğer taraftan Çok Uluslu Şirketler ise doğrudan yabancı sermaye yatırımını hangi ülkeye yapacağına karar verme sürecinde, ülkeleri tüm yönleriyle mercek altına almaktadırlar. Bu çerçevede, doğrudan yabancı yatırımlar konusunda en önemli çatı kuruluşu olan Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), iş âlemine ve politika yapıcılara yol göstermesi ve fikir vermesi için “DYS Yatırımları Performans Endeksi” ve “DYS Yatırımları Potansiyel Endeksi” gibi çeşitli endeksler yayınlamaktadır. Literatürde de birçok araştırmacı doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicilerini tespit etmek üzere çeşitli çalşŞmalar yapmışlardır. Bu tezde de, hem literatürdeki araştırmacıların tespit ettikleri belirleyiciler hem de UNCTAD endekslerinden faydalanılarak, bu teze özgü bir belirleyiciler sepeti oluşturulmuştur. Aynı zamanda, DYS yatırımları alanında Türkiye’ye rakip olduğu düşünülen Polonya, Romanya ve Macaristan’a ilişkin verilerin ortalamaları alınarak bir “Rakip Ülke” tasarlanmıştır. Tezin sonunda ise oluşturulan sepette yer alan belirleyicilere ait ülke verileri UNCTAD tarafından kullanılan formüller ile işlenerek yapılan hesaplamalar neticesinde, Türkiye’nin ve tasarlanan Rakip Ülkenin 2003-2013 dönemi için DYS yatırımları performansı ve potansiyeli niceliksel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Performans bağlamında, Türkiye’nin 2003-2013 dönemi için sadece 2006 yılında, buna karşın Rakip Ülkenin ise 2013 yılı hariç anılan dönemdeki tüm yıllarda yüksek performans sergilediği tespit edilmiştir. Potansiyel bağlamında ise bahsekonu dönem için Türkiye’nin grafiğinin Rakip Ülkenin grafiğinin altında seyrettiği ancak Türkiye’nin potansiyelini arttırma hızının, Rakip Ülkenin arttırma hızından fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Foreign direct investments (FDIs) are certainly one of the most challenging realms of today’s globalized world characterized by the concept “competition”. Policymakers want their countries to receive as much foreign direct investments as possible, considering positive externalities that come with FDIs, such as transfer of know-how, foreign currency inflow and employment increase. On the other side, before deciding on the final destination to invest abroad, multinational corporations analyze countries in detail. Within this framework, UNCTAD, the most important umbrella organization on foreign direct investment issues, publishes “The Inward FDI Performance Index” and “The Inward FDI Potential Index” to provide the policymakers and the business communities with useful insights. Many researchers, too, study on the determinants of foreign direct investments. In this thesis, an original “determinants basket” will be constituted in the light of some prominent researchers’ studies and the UNCTAD indices. At the same time, a “competitor country” is designed by averaging the data of Poland, Hungary and Romania, treating them as the rivals of Turkey in attracting foreign direct investments. Through the calculations derived by processing the data of the determinants with UNCTAD formulation, the foreign direct investment performance and the potential of Turkey and the designed Competitor Country will be evaluated quantitatively for interval 2003-2013. On the performance side, Turkey is found successful only in 2006 and the Competitor Country is found successful throughout the period except for the year 2013. On the potential side, however, Turkey’s graphic line is always below the Competitor Country’s level for the given period, nevertheless, it also turned out that the potential enhancement rate of Turkey is above that of the Competitor Country.