BİRİNCİ BÖLÜM STOKLARA İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1. Stok Kavramı.3 1.1.1. Stok Tanımı .3 1.1.2. Stok Gereksinimi ve Bulundurma Nedenleri5 1.1.3. Stokların Fonksiyonları ve İşletme Ekonomisindeki Önemi .6 1.1.4. Stokların Sınıflandırılması ve Çeşitleri8 1.1.4.1. Üretim Sürecinde Kullanılan Stoklar9 1.1.4.2. Üretim Sonucu Ortaya Çıkan Stoklar.9 1.1.4.3. Doğrudan Alım Satıma Konu Stoklar.10 1.1.4.4. Tamamlanmamış Hizmet Maliyet Stokları.10 1.1.4.5. Diğer Stoklar .11 1.1.4.6. Verilen Sipariş Avansları.11 1.1.5. Stok Hesapları.12 1.1.5.1. İlk Madde ve Malzeme Hesabı12 1.1.5.2. Yarı Mamuller-Üretim Hesabı 13 1.1.5.3. Mamuller Hesabı13 1.1.5.4. Ticari Mallar Hesabı14 1.1.5.5. Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri Hesabı 14 1.1.5.6. Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri Hesabı14 1.1.5.7. Diğer Stoklar Hesabı15 1.1.5.8. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı .16 1.1.5.9. Verilen Sipariş Avansları Hesabı.16 1.1.6. Stok Maliyetleri 17 1.1.6.1. Sipariş Maliyeti.17 1.1.6.2. Kurulum (Üretime Hazırlık) Maliyeti .17 1.1.6.3. Satın Alma Maliyeti.18 1.1.6.4. Stok Bulundurma Maliyeti.18 1.1.6.5. Stok Bulundurmama (Stoksuzluk) Maliyeti18 1.1.7. Stok Kayıt Yöntemleri .19 1.1.7.1. Dönem Sonu (Aralıklı) Envanter Yöntemi 19 1.1.7.2. Sürekli (Aralıksız) Envanter Yöntemi .19 1.1.8. Stok Maliyet Yöntemleri 20 1.1.8.1. Tam Maliyet Yöntemi21 1.1.8.2. Değişken Maliyet Yöntemi21 1.1.8.3. Normal Maliyet Yöntemi .21 1.1.8.4. Direkt (Asal) Maliyet Yöntemi 22 1.2. Stoklarda Değerleme 22 1.2.1. Stokların Değerlemesi 22 1.2.1.1. Vergi Usul Kanunu (VUK)'na Göre Stokların Değerlemesi . 23 1.2.1.2. TFRS/TMS'ye Göre Stokların Değerlemesi 26 1.2.1.2.1. Stok Maliyeti Unsurları 26 a. Satın Alma Maliyetleri 26 b. Dönüştürme Maliyetleri . 26 c. Diğer Maliyetler 26 1.2.1.2.2. Stok Değerleme Ölçütleri .27 a. Maliyet Bedeli (Tarihi Maliyet): .29 b. Cari Maliyet (Yenileme Maliyeti): .29 c. Gerçekleşebilir Değer (İtfa Değeri): 29 d. Gerçeğe Uygun Değer: 29 e. Kullanım Değeri (Bugünkü Değer): . 30 1.2.1.2.3. TMS-2' ye Göre Raporlanacak Değer ve Değerleme Yöntemleri. 30 1.2.1.3. Türk Ticaret Kanunu (TTK)'na Göre Stokların Değerlemesi 32 1.2.1.4. Sermaye Piyasası Kanunu (SPK)'na Göre Stokların Değerlemesi. 34 1.2.1.5. KOBİ TFRS'ye Göre Stokların Değerlemesi.35 1.2.2. Stok Değerleme Yöntemleri . 36 1.2.2.1. Gerçek Maliyet Yöntemi . 36 1.2.2.2. Ortalama Maliyet Yöntemi.37 1.2.2.3. İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi 38 1.2.2.4. Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi.39 1.2.2.5. Yeni Giren İlk Çıkar (NIFO) Yöntemi.39 1.2.2.6. Diğer Yöntemler.39 1.3. Stoklarda Özellikli Kavramlar. 40 1.3.1. Stoklarda Zayi Olma 40 1.3.1.1. Zayi Olma Kavramı 40 1.3.1.2. Zayi Olma Nedenleri ve Örnekleri41 a. Olağan Faaliyet İçerisinde Normal Kabul Edilebilen Zayiatlar.42 b. Olağan Dışı Durumlar Sonucu Anormal Kabul Edilebilen Zayiatlar.42 1.3.1.3. Stokta Zayi Olma Nispetlerinin Tespit Edilme Süreci43 1.3.1.4. Stokta Zayi Olma Durumunda Yapılması Gerekli İşlemler . 44 1.3.2. Stoklarda Fire .45 1.3.2.1. Fire Kavramı .45 1.3.2.2. Fireyle Bağlantılı Diğer Kavramlar 46 a. Hurda. 46 b. Artıklar 46 c. Iskarta 46 d. Ayıplı Mamuller.47 1.3.2.3. Fire Türleri47 1.3.2.3.1. Uçucu ve Kalıcı Fireler47 1.3.2.3.2. Normal (Olağan) ve Anormal (Olağanüstü) Fireler. 48 1.3.2.4. Firenin Hesaplanma Zamanı ve Yapılması Gerekli İşlemler 50 1.3.3. Stoklarda Değer Düşüklüğü51 1.3.3.1. Stok Değer Düşüklüğü Kavramı 51 1.3.3.2. Stok Değer Düşüklüğü Nedenleri .52 1.3.3.3. Stok Değer Düşüklüğünün Vergileme Açısından Sınıflandırılması52 1.3.3.3.1. Nicelikteki Kayıplar.52 1.3.3.3.2. Nitelikteki Kayıplar.52 1.3.3.4. Stok Değer Düşüklüğü Durumunda Yapılması Gerekli İşlemler .53 1.3.3.5. Emsal Bedeli Kavramı 53 1.3.4. Stoklarda Özellik Arz Eden Kavramlar Arasındaki İlişkiler.55 1.3.4.1. Zayi Olma ve Fire Arasındaki İlişki.55 1.3.4.2. Zayi Olma ve Değer Düşüklüğü Arasındaki İlişki 55 1.3.4.3. Fire ve Değer Düşüklüğü Arasındaki İlişki 56 İKİNCİ BÖLÜM STOKLARDA ZAYİ OLMA, FİRE VE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜNÜN VERGİ MEVZUATI VE MUHASEBE STANDARTLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ 2.1. Stokların Kaydileştirilmesinin Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi 59 2.1.1. Stokların Kaydileştirilmesinin Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi 60 2.1.2. Stokların Kaydileştirilmesinin Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi.61 2.1.2.1. TMS-2 Açısından İncelenmesi .62 2.1.2.2. BOBİ FRS Açısından İncelenmesi . 63 2.2. Stoklarda Özellikli Durumların Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi65 2.2.1. Stoklarda Zayi Olmanın Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi.65 2.2.1.1. Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi .65 a. Takdir Komisyonu Rolü 65 b. Karşılık Ayırma/Gider Yazma Durumu.67 c. Zayi Olan Malın Sigortalı Olma Durumu.67 2.2.1.2. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi 68 2.2.1.3. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi.70 a. Stokların Deprem ve Sel Felaketi Nedeniyle Zayi Olması . 72 b. Stokların Maliye Bakanlığı'nın Yangın Sebebiyle Mücbir Sebep İlan Ettiği Yerlerdeki Yangın Sonucu Zayi Olması.73 c. Stokların Çalınma veya Kaybolma Sonucu Zayi Olması 74 d. Stokların Diğer Nedenler Sonucu Zayi Olması76 2.2.1.4. Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi.76 2.2.2. Stoklarda Firenin Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi. 77 2.2.2.1. Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi 77 2.2.2.2. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi.79 2.2.2.3. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi 80 2.2.2.4. Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi 82 2.2.3. Stoklarda Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi 83 2.2.3.1. Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi 83 2.2.3.2. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi 86 2.2.3.3. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi 87 2.2.3.4. Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi.89 2.3. Stoklarda Özellikli Durumların Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi89 2.3.1. TMS-2 Stoklar Standardı Açısından İncelenmesi . 90 2.3.1.1. Stokların Maliyeti . 90 a. Satın Alma Maliyeti . 90 b. Stokların Dönüştürme Maliyetleri. 90 c. Diğer Maliyetler.91 2.3.1.2. Hizmet İşletmelerinde Stok Maliyeti. 92 2.3.1.3. Maliyetlerin Ölçümüyle İlgili Teknikler. 92 a. Standart Maliyet Yöntemi 93 b. Perakende Yöntemi .93 2.3.1.4. Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri.93 2.3.1.5. Stoklarda Değerleme 94 2.3.2. TMS-1 Finansal Tabloların Sunuşu Standardı Açısından İncelenmesi 96 2.3.3. TMS-37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Varlıklar Standardı Açısından İncelenmesi98 2.3.4. TMS-12 Gelir Vergileri Standardı Açısından İncelenmesi .101 2.3.5. TMS-36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı Açısından İncelenmesi 104 2.3.6. TMS-23 Borçlanma Maliyeti Standardı Açısından İncelenmesi 105 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM STOKLARIN KAYDİLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR İLE STOKLARDA ÖZELLİKLİ DURUMLARIN VERGİ MEVZUATI VE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE MALİ TABLOLARA YANSITILMASI 3.1. Stokların Kaydileştirilmesi Esaslarının Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması 107 3.1.1. Vergi Mevzuatı Açısından Uygulaması 107 a. Tam Maliyet Yöntemi.110 b. Değişken Maliyet Yöntemi110 c. Normal Maliyet Yöntemi.111 d. Direkt Maliyet Yöntemi .111 3.2. Stoklarda Özellikli Durumların Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması. 115 3.2.1. Stoklarda Zayi Olma, Fire ve Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması 116 3.2.1.1. Stoklarda Zayi Olmanın Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması.116 3.2.1.2. Stoklarda Firenin Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması . 125 3.2.1.3. Stoklarda Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması 130 3.2.2. Stoklarda Zayi Olma, Fire ve Değer Düşüklüğünün, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Açısından Mali Tablolara Yansıtılması. 135 3.2.2.1.

Stoklarda Zayi Olmanın TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması . 135 a. Olağan Faaliyet Sonucu Zayi Olan Stokun TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması . 136 b. Olağan Dışı Durumlar Sonucu Zayi Olan Stokun TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması 139 3.2.2.2. Stoklarda Firenin TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması . 140 3.2.2.3. Stoklarda Değer Düşüklüğünün TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması 142.