SUNUŞ.......................................................... ........................................................VII ÖNSÖZ ................................................................ .................................................. IX İÇİNDEKİLER................................................. ................................................... XI KISALTMALAR..................................................... .........................................XXI GİRİŞ........................................................ ................................................................ .1 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE'DE SİVİL HAVACILIK FAALİYETLERİNİN DÜZENLENMESİ VE DENETLENMESİ KONUSUNDAKİ MEVCUT DURUM BİRİNCİ KISIM SİVİL HAVACILIK VE HAVA HUKUKU I. Sivil Havacılık Kavramı........................................................ ..........................6 A. Devlet - Sivil Hava Aracı.......................................................... ...............7 1. Hava Aracı Kavramı........................................................ ...................8 2. Yasal Düzenlemeler Doğrultusunda Devlet - Sivil Hava Aracı Ayrımı ................................................................ ........................9 İÇİNDEKİLER B. Sivil Havacılık Faaliyetlerinin Sınıflandırılması.............................12 II. Hava Hukukunun Tanımı, Özellikleri ve Kapsamı ...............................15 A. Hava Hukukunun Tanımı........................................................ .............16 B. Hava Hukukunun Özellikleri.................................................... ...........17 C. Hava Hukukunun Kapsamı ................................................................ .19 III. Türk Hava Hukukunun Tarihsel Gelişimi.............................................. 22 İKİNCİ KISIM SİVİL HAVACILIK İŞLETMELERİNİN SINIFLANDIRILMASI VE HAVA TAŞIMA FAALİYETİNİN HUKUKİ REJİMİ I. Sivil Havacılık İşletmeleri ................................................................ ........... 30 A. Hava Taşıma İşletmeleri ................................................................ ....... 30 1. Ticari Hava İşletmeleri................................................... .................31 2. Genel Havacılık İşletmeleri................................................... .........32 B. Havaalanı ve Terminal İşletmeleri ......................................................33 1. Havaalanı İşletmeleri................................................... ................... 34 2. Heliport İşletmeleri................................................... ...................... 34 3. Terminal İşletmeleri ................................................................ ........35 4. Yer Hizmetleri Kuruluşları................................................... ..........35 C. Bakım - Eğitim - Sağlık Kuruluşları................................................. 36 1. Bakım Kuruluşları................................................... ........................ 36 2. Havacılık Eğitim Kuruluşları ........................................................37 3. Sağlık Kuruluşları................................................... ......................... 38 II. Hava Taşıma Faaliyetinin Hukuki Niteliği............................................. 38 A. Kamu Hizmeti Açısından Hava Taşıma Faaliyeti ...........................39 1. Organik Unsur Açısından Hava Taşıma Faaliyeti....................43 2. Maddi Unsur Açısından Hava Taşıma Faaliyeti ...................... 49 B. Kolluk Faaliyeti Açısından Hava Taşıma Faaliyeti .........................59 1. Özelleştirme Faaliyetlerinin Hava Taşıma Faaliyetinin Hukuki Niteliğine Etkisi ................................................................ 59 2. Hava Taşıma Faaliyeti Üzerindeki Kolluk Faaliyeti ................62 C. Ticari Hava İşletmelerinin Unsurları Bakımından Hava Taşıma Faaliyeti....................................................... ............................... 64 1. Ticari Amaç Unsuru ................................................................ ....... 64 2. Ücret Unsuru.......................................................... ...........................67 3. Hava Aracı ile Taşıma Unsuru ......................................................70 ÜÇÜNCÜ KISIM SİVİL HAVACILIK FAALİYETLERİNDEKİ GÖREVLİ VE YETKİLİ İDARELER I. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ....................................75 A. Bakanlığın Sivil Havacılığa İlişkin Görev ve Yetkileri...................76 B. Bakanlığın Sivil Havacılığa İlişkin Hizmet Birimleri ................... 77 C. Bakanlığın Sivil Havacılığa İlişkin Kurulları...................................79 II. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü.................................................. .............81 A. SHGM'nin Görev ve Yetkileri ............................................................. 83 III. Devlet Hava Meydanları İşletmesi .............................................................85 DÖRDÜNCÜ KISIM SİVİL HAVACILIKTA ULUSLARARASI KURULUŞ VE DÜZENLEMELERİN TÜRK SİVİL HAVACILIK FAALİYETLERİNE ETKİSİ I. Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı - ICAO ....................................... 90 A. ICAO'nun Görev ve Yetkileri....................................................... ........ 90 II. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı - EASA ............................................95 A. EASA'nın Görev ve Yetkileri....................................................... ..........95 B. EASA - SHGM İlişkisi ................................................................ ......... 99 C. AB Üyelik Müzakerelerinin Etkileri................................................ 104 III. Şikago Konvansiyonu'nun Sivil Havacılık Rejimine Etkisi............... 106 A. Şikago Konvansiyonu'nda Düzenlenen Temel Havacılık Rejimi.......................................................... ............................................ 107 B. İkili Hava Ulaştırma Anlaşmalarının Kapsam ve Sonuçları.......110 C. Şikago Konvansiyonu'nun Ekleri ve Hukuki Niteliği.................. 115 İKİNCİ BÖLÜM TİCARİ HAVA İŞLETMELERİNİN TABİ OLDUĞU HUKUKİ REJİM BİRİNCİ KISIM TİCARİ HAVA İŞLETMECİLİĞİNDE REGÜLASYON I. Genel Olarak Regülasyon Kavramı ve Kapsamı.................................. 125 A. Regülasyon Kavram ve Tanımı........................................................ . 125 B. Sivil Havacılıkta Regülasyon..................................................... ........ 127 II. Ticari Hava İşletmeciliğinde Regülasyona Konu Hususlar.............. 130 A. Emniyet ve Güvenlik ................................................................ ........... 131 1. Kavramsal Olarak Emniyet ve Güvenlik ................................. 131 1.1. Emniyet Kavramı ................................................................ . 131 1.2. Güvenlik Kavramı........................................................ ........ 132 2. Sivil Havacılıkta Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Düzenlemeler ................................................................ ................. 133 2.1. 2920 Sayılı Kanunda Emniyet ve Güvenlik................... 133 2.2. 5431 Sayılı Kanunda Emniyet ve Güvenlik ................... 135 2.3. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Suçlar..................................................... 136 2.4. Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Yönetmelikler................ 137 3. Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Düzenlemelerin Değerlendirilmesi.............................................. ............................ 140 B. Ekonomik Müdahale ................................................................ ........... 143 1. Hava Taşıma Faaliyetine Giriş Bakımından Müdahale....... 146 1.1. Türk Ticari Hava İşletmelerine İlişkin Rejim............... 146 1.1.1. İzin ................................................................ ................ 148 a. İzin Koşulları ....................................................... 148 i. Kamu Düzeni Koşulu ................................. 149 ii. Milli Güvenlik Koşulu................................ 152 iii.

Belirli Suçlardan Mahkum Olmama Koşulu......................................................... .... 156 b. İzin Başvurusunun Değerlendirilmesi .......... 159 1.1.2. İşletme Ruhsatı........................................................ ...161 a. İşletme Ruhsatı Başvurusu ve Değerlendirilmesi ................................................161 b. İşletme Ruhsatının Bedele Bağlanması......... 163 1.1.3. İşletme Ruhsatı Sahibinin Yükümlülükleri ........ 166 a.

Uçuş ve Ücret Tarifesine İlişkin Yükümlülük.................................................. ........ 166 b. Posta Taşıma Yükümlülüğü ............................. 168 c. Yasal Düzenlemeleri Takip Etme ve Denetime Yardım Yükümlülüğü .........................................170 d. Yolcu Haklarına İlişkin Yükümlülük..............170 1.1.4. Denetim......................................................... .............. 173 a. Teknik Denetim...................................................174 i. Bağımsız Denetim Kuruluşlarına İlişkin Hukuki Esaslar ..............................................175 ii. Sivil Havacılıkta Yetkili Denetim Kuruluşlarına İlişkin Hukuki Esaslar..... 179 iii. İşletme Ruhsatı Sahibinin Denetimi ...... 185 b. Mali Denetim....................................................... 187 i. Mali Denetimin Kapsam ve İçeriği ......... 188 ii. Mali Denetimin Sonuçları......................... 190 1.1.5. İdari Yaptırımlar................................................... ..... 192 a. İdari Yaptırımların Tabi Olduğu Hukuki Rejim........................................................... ........... 192 b. Sivil Havacılık Mevzuatında Düzenlenen İdari Yaptırımlar ........................................................... 194 i. İdari Para Cezaları....................................... 196 ii. Ruhsatın Askıya Alınması ve Geçici Olarak Geri Alınması................................................200 iii. Ruhsat İptali..................................................202 (a) Ruhsat Şartlarına Aykırılık........