TEŞEKKÜR...................................................... ......................................................V ÖNSÖZ ................................................................ .................................................VII İÇİNDEKİLER................................................. ................................................... IX KISALTMALAR..................................................... .........................................XIII GİRİŞ........................................................ ................................................................ .1 BİRİNCİ BÖLÜM TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER I. GENEL OLARAK ................................................................ ..........................3 A. Tarihi Gelişim........................................................ ....................................3 1. Borçlar Kanunu.......................................................... .......................10 a. Yanlış Konismentonun Tanziminden Mesuliyet ..............10 b. Navlun Sözleşmesinin İfa Edilmemesinden Doğan Mesuliyet ................................................................ ....................11 2. Türk Ticaret Kanunu.......................................................... .............12 II. KAVRAM.......................................................... ..............................................14 A. Genel Olarak Taşıma........................................................ ......................14 B. Navlun Sözleşmesinin İlgili Tarafları ve Şahıslar ...........................17 1. Taşıyan....................................................... .........................................17 2. Fiili Taşıyan ................................................................ .......................18 3. Taşıtan....................................................... ..........................................18 4. Yükleten....................................................... .......................................19 5. Gönderilen ................................................................ .........................19 C. Terminoloji ................................................................ .............................. 20 D. Taşıma Türleri (Kategorileri).................................................. .............21 III. TAŞIMA HUKUKU BAKIMINDAN KAVRAM OLARAK 'TAŞIMA'....................................................... ................................................. 22 A. Asli Borcun Muhtevası ................................................................ ......... 22 B. Taşıma Aracı Kullanılması.................................................. ................. 26 C. Taşıyanın Yüke Zilyed Olması......................................................... ....27 D. Taşıma Taahhüdünün İfasındaki Aşamalar - Tesellüm/ Yükleme - Taşıma - Boşaltma/Teslim............................................. 28 IV. ULUSLARARASI KONVANSİYONLAR ............................................33 A. Lahey ve Lahey/Visby Kuralları...................................................... .. 34 1. Uygulama Alanı.......................................................... ......................35 2. Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Hükümler........................... 36 a. Yabancı Hukuklara Etkisi........................................................55 aa. Amerikan Hukukuna Etkisi.............................................55 bb. Kanada Hukukuna Etkisi .................................................58 cc. İngiliz Hukukuna Etkisi ...................................................58 dd. Fransız Hukukuna Etkisi................................................. 60 ee. Türk Hukukuna Etkisi ......................................................61 B. Hamburg Kuralları...................................................... ............................62 1. Uygulama Alanı.......................................................... ......................62 2. Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Hükümler ...........................65 a. Yabancı Hukuklara Etkisi........................................................67 aa. Amerikan Hukukuna Etkisi ............................................67 bb. Kanada Hukukuna Ekisi...................................................67 cc. İngiliz Hukukuna Etkisi ...................................................67 dd. Fransız Hukukuna Etkisi................................................. 68 ee. Türk Hukukuna Etkisi ..................................................... 68 C. Rotterdam Kuralları ................................................................ .............. 69 V. TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNU TEMSİL EDEN KİŞİLER....75 A. Kendi Adamları (Taşıyanın Adamları)..............................................75 B. Gemi Adamları ................................................................ ........................76 C. Taşıyanın Yardımcı Kişileri ................................................................ . 77 D. Fiili Taşıyan ................................................................ ............................. 77 E. Bağımsız Yükleme - Boşaltma/İstif İşçileri (Stevedores).............78 F. Mümessil ................................................................ ...................................79 İKİNCİ BÖLÜM TAŞIYANIN SORUMSUZLUK HALLERİ I. GENEL OLARAK ................................................................ ........................81 II. TAŞIYANIN MULAK SORUMSUZLUK HALLERİ...................... 82 A. Sevk ve İdari Kusur (Seyir Kusuru) ................................................... 82 1. Terminoloji ................................................................ ....................... 82 2. Kavram.......................................................... ..................................... 83 B. Teknik İdare Kusuru.......................................................... .................... 86 1. Terminoloji ................................................................ ....................... 86 2. Kavram.......................................................... ..................................... 88 C. Yangın ................................................................ ....................................... 96 D. Denizde Kurtarma ................................................................ ................. 97 E. Eşyanın Cins veya Değerinin Kasten Yanlış Bildirilmesi .............98 III. TAŞIYANIN MUHTEMEL SORUMSUZLUK HALLERİ.......... 100 A. Genel Olarak.......................................................... ................................ 100 B. Kuralın Hukuki Niteliği ................................................................ ..... 100 C. Türk Ticaret Kanunu Madde 1182 ile Öngörülen Sorumsuzluk Sebepleri ................................................................ ....... 103 1. Denizin veya Gemi İşletmesine Elverişli Diğer Suların Tehlike ve Kazaları ................................................................ ....... 103 2. Harp Olayları, Karışıklıl veya Ayaklanmalar, Kamu Düşmanlarının Hareketleri, Yetkili Makamların Emirleri veya Karantina Sınırlamaları .................................... 107 3. Mahkemelerin El Koyma Kararları .......................................... 108 4. Grev, Lokavt ve Diğer Çalışma Engelleri ................................ 109 5. Yükleten, Taşıtan ve Eşyanın Maliki ile Bunların Temsilcilerinin ve Adamlarının Fiil veya İhmalleri...............111 6. Hacim ve Tartı İtibarıyle Kendiliğinden Eksilme (Fire) veya Malın Gizli Ayıplarıyla da Malın Kendisine Özgü Cins ve Niteliği ................................................................ .........112 7. Ambalajın Yetersizliği ................................................................ ...114 8. İşaretlerin Yetersizliği................................................... ................ 115 SONUÇ.......................................................... .......................................................117 KAYNAKÇA ................................................................ ...................................... 121