TÜRKIYE'DE ENDÜSTRIYEL KÜMELENMELER VE BÖLGESEL UZMANLAŞMA 1. Giriş ................................................................ ..................................3 2. Literatür Özeti ................................................................ ....................4 3. Veri ve Yöntem ................................................................ ...................6 4. Türkiye'de 2012 Girdi-Çıktı Tablosuna Göre Sektörel Bağlantılar .............7 4.1. Bağlantıları Yüksek Olan Sektörlere Göre Potansiyel Kümelerin Teknoloji Düzeylerine Göre Değerlendirilmesi ..............................................................11 4.1.1. İnşaat Kümesi ................................................................ ....11 4.1.2. Hizmetler Kümesi ...............................................................1 2 4.1.3. Lojistik Kümesi ................................................................ ..14 4.1.4. Gıda Kümesi ................................................................ ......14 4.1.5. Otomotiv Kümesi ................................................................ 15 4.1.6. Medya ve İletişim Kümesi....................................................16 4.1.7. Sağlık Kümesi ................................................................ ....17 4.1.8. Tekstil Kümesi......................................................... ...........18 4.1.9 Turizm Kümesi ................................................................ ....19 4.1.10. Enerji Kümesi ................................................................ ..20 4.2. Potansiyel Kümelerin Uzmanlaşma Ekseninde Bölgesel Dağılımı....21 4.2.1. Otomotiv........................................................ ....................24 4.2.2. Tekstil ................................................................ ...............24 4.2.3. Turizm ................................................................ ...............24 4.2.4. Sağlık........................................................ ........................25 4.2.5. Gıda ................................................................ ..................25 4.2.6. Enerji ................................................................ ................26 4.2.7. Lojistik ................................................................ ..............26 4.2.8. Hizmetler....................................................... ....................27 4.2.9. İnşaat........................................................ ........................27 5. Sonuç ve Değerlendirme.................................................. ..................27 Kaynakça....................................................... ......................................29 Ekler ................................................................ ...................................31 KÜMELENMELERDE BILGI, ÖĞRENME VE BILGI AĞLARI: ODTÜ TEKNOKENT ÖRNEĞI 1. Giriş ................................................................ ................................35 2. Kümelenmelerde Bilgi, Öğrenme ve Bilgi Ağları ...................................36 2.1. Kümelenme Nedir? ................................................................ ...36 2.2. Kümelenmelerde Bilgi ve Öğrenme .............................................37 2.3. Kümelenmelerde Bilgi Akışları ve Ağları ......................................38 2.4. Bilgi Ağlarında Çalışanların Rolü.................................................40 2.5. Bilgi Ağlarında Enformel İlişkilerin, Güven ve Kişisel İlişkilere Dayalı Sosyal Sermayenin Rolü ...........................41 3. Saha Araştırması: ODTÜ Teknokent ....................................................41 3.1.ODTÜ Teknokent....................................................... .................41 3.2. Saha Çalışması: ODTÜ Teknopark Bilişim Kümelenmesindeki Bilgi Ağlarının Yapısı.....................................43 3.3.Bilişim Kümelenmesinin Ağ Yapısı ve Grupları ..............................44 3.4. Bilişim Kümelenmesindeki Firmaların Bilgi Ağlarındaki Rolleri......................................................... ....49 3.5. Bilişim Kümelenmesi Bilgi Ağlarındaki Kişisel İlişkiler ve Güven ................................................................ ......50 3.6. Bilişim Kümelenmesinde Bilgi Ağlarında Uzak ve Yerel İlişkilerin Rolü ................................................................ ..52 4. Son Verirken........................................................ .............................53 Kaynakça....................................................... ......................................54 BÖLGESEL KALKINMADA KÜMELENME YAKLAŞIMININ ROLÜ; BIR SEKTÖR ÖRNEĞI 1. Giriş ................................................................ ................................57 2. Bölgesel Kalkınma ................................................................ ............58 3. Kümeleme Yaklaşımı.................................................... .....................60 4. Araştırma..................................................... ....................................61 4.1.Bucak İlçesi Mermer Sektörü ......................................................61 4.2. Araştırmanın Örneklemi .............................................................62 4.3. Araştırmanın Bulguları...................................................... .........62 4.3.1. Faktör Koşulları ................................................................ ..63 4.3.2. Talep Koşulları..................................................... ...............65 4.3.3. Destekleyici İlgili Kuruluşlar ................................................65 4.3.4. Firma Stratejileri ve Rekabet................................................66 5. Sonuç ................................................................ .............................66 Kaynakça....................................................... ......................................69 IV İçindekiler TÜRKIYE'DE BÖLGESEL İNOVASYON PERFORMANSLARININ 2000 YILINDAN GÜNÜMÜZE DEĞIŞIMI 1. Giriş ................................................................ ................................71 2. Bölgesel İnovasyon Sistemi ve Performans Analizi ................................................................ ...........72 3. Türkiye'de Bölgesel İnovasyon Performanslarının 2000 Yılından Günümüze Değişimi...................................................... ....................75 3.1. Amaç ve Kapsam ................................................................ ......75 3.2. Veri ve Yöntem......................................................... .................76 3.3. Bulgular........................................................ ...........................78 3.3.1. Faydalı Model Tescilleri .......................................................78 3.3.2. Marka Tescilleri ................................................................ ..81 3.3.3. Patent Tescilleri...................................................... ............84 3.3.4. Tasarım (Dosya) Tescilleri ...................................................87 4. Sonuçlar....................................................... ...................................90 Kaynakça....................................................... ......................................90 İZMIR SAĞLIK TEKNOLOJILERI HIZLANDIRICISI VE GELIŞTIRICISI (BIOIZMIR): BÖLGESEL İNOVASYON AĞI ÖRNEĞI 1. Giriş ................................................................ ................................93 2. Teorik Çerçeve: Büyüme ve Gelişmenin Temel Araçlarından Biri Olarak İnovasyon ................................................................ ........94 3. Alan Çalışması ................................................................ .................96 3.1 Yöntem ................................................................ ....................96 3.1.1. Verilerin Derlenmesi İçin İzlenen Yöntem ..............................96 3.1.2. Verilerin Analizi İçin İzlenen Yöntem.....................................97 4. Bulgular........................................................ ...................................97 4.1. Alan Çalışması: Anket Sonuçlarının Özeti ....................................97 4.2.

Sosyal Ağ Analizi ................................................................ ....102 4.2.1. Grafik Ölçümleri ...............................................................1 03 4.2.2. Analiz Sonuçları ...............................................................1 04 5.

Sonuç ve Öneriler ................................................................ ...........105 Kaynakça....................................................... ....................................106 TÜRKIYE'DE ENDÜSTRIYEL KÜMELENMELER VE BÖLGESEL UZMANLAŞMA 1. Giriş ................................................................ ..............................109 2. Yerel Aktörlerin Ekonomik Dayanıklılık Ölçümüne Katkısının Değerlendirilmesi İçin Bir Yöntem: Analitik Hiyerarşi Süreci................110 3. Aydın'ın Ekonomik Dayanıklılığının Ahs ile Ölçülmesi.........................113 3.1. Metodolojinin Uygulanması .....................................................113 3.2. Bulgular........................................................ .........................114 İçindekiler V 3.2.1. Ana Ölçütlere İlişkin Bulgular ............................................114 3.2.2. Mekânsal Bulgular ............................................................115 4. Sonuç ve Değerlendirme.................................................. ................120 Kaynakça....................................................... ....................................122 TÜRKIYE'DE İBBS DÜZEY 3 BÖLGELERINE GÖRE 'YARATICILIK ENDEKSI' HESAPLAMASI VE BÖLGELERIN YARATICILIK DURUMLARININ İNCELENMESI 1. Giriş ................................................................ ..............................125 2. Teorik Altyapı: Yaratıcı Sermaye Teorisi Ve Teorinin Bileşenleri ............126 2.1. Beşeri Sermaye Teorisi'nden Yaratıcı Sermaye Teorisi'ne .............128